سفیر ژاپن در تهران: معناي واقعي شعر سعدي را بعد از زلزله درك كردم

با روي دادن حادثه اتمي فوكوشيما كه در اثر سونامي بعد از زلزله 9 ريشتري در ژاپن اتفاق افتاد، يك بار ديگر سرنوشت اين كشور در حالي كه در اوج قدرت اقتصادي در دنيا قرار دارد به بحران هسته‌يي ديگري گره ‌خورد.

نسل‌هاي مختلف ژاپن پس از پنجاه و چهار سال هنوز خاطره تلخ حمله اتمي آمريكا به شهرهاي هيروشيما و ناكازاكي را از ذهن‌ پاك نكرده‌اند كه پس از پنج دهه و در اثر خشم زمين سرنوشت سرزمين آفتاب تابان و البته سرنوشت بشر به حادثه اتمي ديگري گره مي‌خورد.

امروز بسياري مي‌پرسند پس از اين حادثه بر سر ژاپن چه خواهد آمد؟ وقتي اين پرسش را از سفير ژاپن در تهران مي‌پرسم با اطمينان خاطر و قبل از آن‌كه سخنم به پايان رسد مي‌گويد: "خواهيم ديد!"

شايد حادثه اتمي ژاپن "رنسانس هسته‌يي" به ويژه در كشورهاي در حال توسعه را با ابهام و ترديد رو به رو كرد اما در نگاهي خوش‌بينانه مي‌توان گفت، تجربه ژاپن پس از كنترل بحران اتمي در زمينه‌هاي مختلف اجتماعي،‌ اقتصادي، سياسي و ايمني هسته‌يي و عمراني امري ارزشمند است كه تنها در اختيار اين كشور قرار دارد.

بي معطلي پنج طبقه را بالا مي‌رويم تا چند دقيقه تاخيرمان براي گفت‌وگو با كين ايچي كومانو ـ سفير ژاپن در تهران ـ را جبران كنيم. آقاي سفير كه زبان فارسي را بسيار عاميانه و روان صحبت مي‌كند به استقبال‌مان مي‌آيد و از اظهار هم‌دردي‌مان با مردم زلزله‌زده كشورش قدرداني مي‌كند.

او معتقد است پس از حادثه زلزله و بحران اتمي در ژاپن و اظهار هم‌دردي و كمك كشورهاي مختلف از جمله ايران اين شعر سعدي كه مي‌فرمايد "بني آدم اعضاي يكديگرند كه در آفرينش ز يك گوهرند/ چو عضوي به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار" به خوبي درك نكرده بوده است.

با اين‌كه بخش زيادي از سوالات‌مان در اين گفت‌وگو به موضوع بحران هسته‌يي ژاپن اختصاص يافت، اما اين مساله باعث نشد تا از آقاي سفير درباره همراهي كشورش با تحريم‌هاي شديد و يك‌جانبه آمريكا عليه ايران سوال نكنيم.

متن كامل گفت‌وگوي خبرنگاران سياسي خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با كين ايچي كومانو به اين شرح است:

بيش از 27 هزار نفر در زلزله و سونامي ژاپن كشته و مفقود شدند

سفير ژاپن در تهران درباره آخرين وضعيت ژاپن پس از زلزله 1/9 ريشتري، با بيان اين كه در طول هزار سال گذشته وقوع چنين زلزله سابقه نداشته است، اظهار كرد: ژاپن در يك منطقه زلزله‌خيز قرار داشته و مردم اين كشور در اين زمينه تجربيات بسياري را داشتند؛ اما مهم‌تر از زلزله سونامي بود كه در بعضي قسمت‌ها ارتفاع موج به 15 متر رسيد. اين سونامي ساختمان‌ها، ماشين‌ها را بلعيد، و خسارات ناشي از زلزله را بسيار افزايش داد، در حال حاضر حدود 12 هزار نفر كشته و هم‌چنين بيش از 14 هزار نفر مفقود شده‌اند و به طور كلي بيش از 27 هزار نفر قرباني اين زلزله هستند.

آسيب‌هاي وارده به نيروگاه‌هاي هسته‌يي بيش از تصور دولت ژاپن بود

وي با اشاره به وضعيت نيروگاه‌هاي هسته‌يي پس از زلزله در ژاپن، گفت: زلزله و سونامي آسيب‌هاي شديدي را به نيروگاه‌هاي هسته‌يي وارد كرده است كه بيش از تصور ما بود؛ در نيروگاه‌هاي هسته‌يي ژاپن همه پيش‌بيني‌هاي لازم براي ساخت يك نيروگاه هسته‌يي در يك منطقه زلزله‌خيز مدنظر قرار گرفته بود، از سوي ديگر هيچ كس سانحه چرنوبيل را از ياد نبرده بود.

كومانو با اشاره به وجود سه اصل توقف، سيستم هاي خنك كننده و مهار در زمينه ايمني هسته‌يي ادامه داد: بر اساس اصل اول در صورت وقوع زلزله بايد فعاليت نيروگاه‌هاي هسته‌يي متوقف شود كه بر همين اساس فعاليت نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما متوقف شد و بدين ترتيب اولين اصل ايمني هسته‌يي در نيروگاه فوكوشيما به خوبي عمل كرد.

سه اصل ايمني هسته‌يي در نيروگاه فوكوشيما عمل نكرد

سفير ژاپن در تهران با اشاره به از كار افتادن سيستم‌هاي خنك كننده نيروگاه فوكوشيما گفت: با از كار افتادن سيستم‌هاي خنك كننده نمي‌توان سوخت هسته‌يي موجود در نيروگاه هسته‌يي را خنك كرد و نيروگاه با فعاليت خود به صورت مستمر حرارتي را توليد مي‌كند. حتي ميله‌هاي سوخت هسته‌يي مصرف شده كه از سيستم كار خارج شده باز هم احتياج به خنك كردن دارد. بنابراين اصل دوم ايمني هسته‌يي نتوانست موفق عمل كند و آخرين اصل مهار (conainment) بود كه به اين مرحله نرسيد.

ميله‌هاي سوخت هسته‌يي حرارت بسيار بالايي را توليد مي‌كنند

وي با اشاره به سانحه چرنوبيل اضافه كرد: در سانحه چرنوبيل، اين سه اصل ايمني هسته‌يي در نظر گرفته نشده بود و نيروگاه در گام اول منفجر شد اما در نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما اين گونه نبود و حتي ممكن است پس از گذشت مدتي اصل سوم در زمينه هسته‌يي نيز از سوي دولت ژاپن مورد اجرا قرار گيرد. اما با از كار افتادن سيستم خنك‌كننده‌ها در حال حاضر ميله‌هاي سوخت هسته‌يي حرارت بسيار بالايي را توليد مي‌كنند و اين باعث نشت تشعشعات از ميله‌هاي سوخت هسته‌يي شد.

سفير ژاپن در تهران در ادامه اظهاراتش افزود: اما پس از گذشت 20 دقيقه از وقوع زلزله سونامي اتفاق افتاد. البته دولت ژاپن انتظار وقوع سونامي را پس از زلزله داشت و سازمان هواشناسي ژاپن نيز درباره وقوع اين سونامي به مردم هشدار داده بود اما كسي تصور نمي‌كرد كه سونامي با اين شدت روي دهد، سونامي همه چيز را بلعيد و سيستم خنك‌كننده‌هاي نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما را از كار انداخته است.

ژاپن تلاش مي‌كند سيستم‌هاي خنك‌كننده‌ را دوباره به كار اندازد

كومانو با اشاره به انفجار برخي از واحدهاي نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما، اضافه كرد: يك انفجار بر اثر انباشت هيدروژن اتفاق افتاد و اين باعث ساطع شدن تشعشعات هسته‌يي شد. در چند روز اول كارگران تلاش كردند كه با آب دريا و سپس با آب شيرين بتوانند تاسيسات هسته‌يي را خنك كنند اما اكنون دولت ژاپن تلاش مي‌كند همان سيستم‌هاي خنك‌كننده‌اي را كه بر اثر سونامي از كار افتاده بود را دوباره به راه‌اندازد.

هنوز انفجاري در بعد انفجار چرنوبيل در ژاپن اتفاق نيفتاده است

وي با بيان اين كه هنوز انفجاري در بعد و گستره انفجار نيروگاه چرنوبيل در ژاپن اتفاق نيفتاده است، افزود: در نيروگاه چرنوبيل ميله‌هاي سوخت هسته‌يي منفجر شدند كه از ابتدا فاجعه ‌بسيار بزرگي بود. اما در ژاپن ميله‌هاي سوخت هسته‌يي منفجر نشده و به دليل قرار گرفتن خارج از آب بر اثر حرارت زياد آسيب‌هايي به آن‌ها وارد شده است اما باز هم اگر بر اثر انباشت هيدروژن انفجاري صورت بگيرد شدت انفجار آن كم‌تر از انفجار خود ميله‌هاي سوخت خواهد بود.

احتمال كمي وجود دارد كه در واحدهاي ديگر نيروگاه فوكوشيما انفجاري رخ دهد

سفير ژاپن در تهران با بيان اين كه در نيروگاه فوكوشيما شش واحد هسته‌يي وجود دارد، گفت: در حال حاضر از شش واحد هسته‌يي نيروگاه فوكوشيما در دو واحد انفجار رخ داده است و احتمال كمي وجود دارد كه در واحدهاي ديگر نيز انفجارهايي در روزهاي آينده رخ دهد.

هنوز اطلاع دقيقي درباره ميزان تشعشعات موجود نيست

او درباره ميزان نشت تشعشعات هسته‌يي، تصريح كرد: اكنون ابرهاي سفيدي بر روي اقيانوس آرام ايجاد شده اما كنترل و نظارت براي جلوگيري از نشت تشعشعات هم از سوي دولت ژاپن و هم كشورهاي ديگر انجام مي‌شود اما از آن‌جايي كه بر اثر وقوع زلزله و سونامي ژاپن در خاموشي به سر مي‌برد، سيستم‌هاي سنجشي نيز از كار افتاده و دولت ژاپن اطلاع چنداني از اوضاع راكتورهاي هسته‌يي نداشته و به همين دليل در روزهاي اول اطلاعي درباره ميزان خروج تشعشعات وجود نداشت. البته هنوز هم اطلاع دقيقي درباره ميزان تشعشعات موجود نيست.

وضعيت هسته‌يي ژاپن بحراني اعلام شده است

سفير ژاپن در تهران، ادامه داد: دولت ژاپن بر اساس اطلاعات به دست آمده از ميزان نشت تشعشعات هسته‌يي از نيروگاه فوكوشيما، مقياس بين‌المللي تشعشعات هسته‌يي (INES) را 7 اعلام كرد كه اين رقم نشان دهنده وضعيت بحراني است.

وي افزود: در حال حاضر دولت ژاپن محدوده 20 كيلومتر از نيروگاه فوكوشيما براي تخليه عمومي اعلام كرده و هم‌چنين 10 كيلومتري نيز معين شده كه مردم در محل‌هاي مسكوني باقي بمانند، از سوي ديگر دولت آمريكا پيشنهاد كرده است 80 كيلومتر از محدوده نيروگاه فوكوشيما را تخليه كنند. مردم ژاپن مختارند كه همان‌گونه كه صلاح مي‌دانند عمل كنند. در حال حاضر تشعشعات پراكنده و در نقاط مختلفي است و كارشناسان و متخصصان از آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و ديگر كشورها ميزان ايمني نيروگاه فوكوشيما را سطح هفت اعلام كرده‌اند كه حالت اضطراري است اما اكنون ارقام و اطلاعات بيش‌تر در دسترس دولت بوده و سيستم‌هاي سنجشي در داخل نيروگاه‌ها به‌طور مجدد به كار افتاده است.

ميزان نشت مواد هسته‌يي در نيروگاه فوكوشيما 1/0 نشت در نيروگاه چرنوبيل است

كومانو با اشاره به اين كه ميزان نشت مواد هسته‌يي در نيروگاه فوكوشيما 1/0 ميزان نشت مواد هسته‌يي در نيروگاه چرنوبيل است، ادامه داد: كشورها بر ميزان نشت تشعشعات هسته‌يي نظارت مي‌كنند و در نتيجه چنين نظارت‌هاي روزمره آشكار شده كه فرودگاه‌ها و بنادر از نظر وجود تشعشعات هسته‌يي نزديك به صفر هستند كه سازمان‌هاي بين‌المللي نيز اين موضوع را تاييد كرده‌اند. درباره مواد غذايي نيز تشعشعات هسته‌يي وجود ندارد؛ تنها چند محصول كشاورزي از سوي دولت اعلام شده كه به مواد هسته‌يي آلوده است.

سفير ژاپن در تهران درباره اطلاع‌رساني دولت ژاپن درباره وقايع زلزله به مردم، گفت: دولت ژاپن مي‌داند كه وقوع زلزله و سونامي در ژاپن تنها اين كشور را تحت تاثير قرار نداده بلكه تاثير جهاني داشته است بر همين اساس دولت ژاپن بر اطلاع‌رساني شفاف تاكيد مي‌كند و همه اطلاعات به‌دست آمده نه تنها در اختيار مردم ژاپن بلكه در اختيار جهان قرار مي گيرد.

سوخت هسته‌يي Max براي فوكوشيما استفاده نشده است

وي درباره انتشار برخي اخبار مبني بر اين كه انفجار نيروگاه فوكوشيما ناشي از سونامي نبوده بلكه به دليل سوخت نامتعارف آمريكا بوده است، ادامه داد: در يكي از كنفرانس‌هاي مطبوعاتي يكي از خبرنگاران خارجي اين سوال را مطرح كرده بود؛ سوخت هسته‌يي Max (مخلوطي از اورانيوم و پلوتونيوم) براي نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما نبوده بلكه براي يك نيروگاه هسته‌يي ديگر در بخش ديگري از ژاپن است، در حال حاضر 54 نيروگاه هسته‌يي وجود دارد، كل نيروگاه‌هاي هسته‌يي ژاپن مورد بازنگري قرار گرفته‌اند و ژاپن پس از انجام آزمايشات مختلف سوخت هسته‌يي را در نيروگاه‌هاي خود جاي مي‌دهد.

هلال احمر ايران 15هزار كنسرو غذايي به دست مردم زلزله‌زده ژاپن رساند

او درباره واكنش‌هاي بين‌المللي درباره وقوع زلزله و سونامي گفت: همه كشورها پس از زلزله ژاپن با مردم و آسيب‌ديدگان اين كشور اظهار هم‌دردي كرده‌اند. من شعر سعدي "بني آدم اعضاي يكديگرند، كه در آفرينش ز يك گوهرند/ چو عضوي به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نباشد قرار " را شنيده بودم ولي پس از وقوع اين زلزله و اظهار هم‌دردي همه كشورهاي جهان معناي آن را به طور واقعي درك كردم، كه در همين زمينه سازمان هلال احمر ايران نيز 15هزار كنسرو غذايي را به عهده خود به شهرهاي زلزله زده ژاپن به دست مردم رساند.

زلزله ژاپن بر آينده انرژي هسته‌يي جهان تاثير گذاشته است

كومانو ادامه داد: در حال حاضر با گسترش جمعيت تقاضاي انرژي افزايش يافته است و كشورهاي نوظهور مانند هند، چين و برزيل در صحنه بين‌الملل وارد شده و از سوي ديگر سوخت‌هاي فسيلي در حال اتمام است. به همين دليل انسان‌ها بايد به منابع ديگر انرژي دست يابند، اما زلزله ژاپن تاثير منفي بر مردم جهان گذاشته است و رهبران كشورهاي جهان نيز نمي‌توانند واكنش مردم خود را ناديده بگيرند؛ اما در كل هنوز زود است تا واكنش قطعي عموم جهان را دريافت اما زماني كه اوضاع ژاپن آرام‌تر شود، چنين موضوعي بايد مورد بررسي رهبران جهان قرار گيرد. در حال حاضر بيش از 30 درصد از برق ژاپن توسط نيروگاه‌هاي هسته‌يي اين كشور تامين مي‌شود

هنوز شرايط ژاپن بحراني است

وي درباره تاثير رويداد نيروگاه فوكوشيما بر قرن حاضر به عنوان عصر رنسانس هسته‌يي افزود: در حال حاضر با توجه به شرايط حاكم احتمال كمي وجود دارد كه در اين باره بحث و گفت‌وگو شود؛ هنوز شرايط بحراني است و همه ژاپني‌ها بايد دست دردست هم دهند تا آينده اقتصاد ژاپن باز شود.

پيشنهاد شركت هيتاچي در حال بررسي است

سفير ژاپن در تهران درباره‌ي پيشنهاد شركت هيتاچي مبني بر از كارانداختن نيروگاه‌هاي هسته‌يي ژاپن در پروسه 30 ساله اظهار كرد: نه تنها دولت بلكه بخش‌هاي خصوصي و موسسات پيشنهادات خود را درباره‌ي خروج از اين بحران ارائه مي‌كنند و سپس اين پيشنهادات از سوي دولت ژاپن مورد بررسي قرار گرفته و تصميم نهايي گرفته خواهد شد.

ژاپن هنوز برنامه‌اي براي حل مسايل زيست محيطي ندارد

كومانو درباره‌ي اثرات زيست محيطي ناشي از انفجار در نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما افزود: متاسفانه هنوز ژاپن به دنبال حل جنبه‌ انساني مشكلات موجود در ژاپن است؛ سونامي و نشت مواد هسته‌يي به طور مسلم اثرات بسياري بر محيط زيست داشته‌ است اما در آينده برنامه‌هاي بسياري در زمينه محيط زيست از سوي دولت ژاپن اتخاذ مي‌شود. سلامتي محيط زيست مهم است اما اكنون در ژاپن كليه پايه‌هاي بنياني حيات زندگي از بين رفته است.

ارسال كمك‌هاي بين‌المللي به برخي مناطق ژاپن بسيار دشوار است

وي درباره‌ي فرهنگ ملت ژاپن در مواجهه با عواقب ناشي از زلزله و سونامي ادامه داد:‌ دريافت نكردن كمك‌هاي بين‌المللي از سوي ژاپن به دليل خواست مردم اين كشور نيست بلكه بر اثر سونامي و زلزله بسياري از پل‌هاي ارتباطي ميان شهرهاي مختلف از بين رفته است. در برخي از مناطق ژاپن نواحي كاملا از بين رفته است. اكثر مردم اين نواحي كشته شده‌اند، در حال حاضر دسترسي به برخي از شهرهاي ژاپن بسيار مشكل و حتي غيرممكن است به همين دليل ارسال كمك‌هاي بين‌المللي به اين مناطق بسيار دشوار شده است.

سفير ژاپن در تهران درباره‌ي كمك‌هاي آمريكا به كشورش گفت: آمريكا يك كشور متحد براي ژاپن است و بر اساس پيمان امنيتي منعقد شده ميان دو كشور پس از جنگ جهاني دوم آمريكا حضور نظامي در ژاپن دارد. پس از وقايع اخير در ژاپن نيروهاي نظامي در ناوهاي آمريكا كمك بسياري براي مردم اين كشور در جهت امدادرساني انجام داده‌اند.هم‌چنين نيروهايي از كشورهاي چين و برخي از كشورهاي آسيايي و اروپايي براي كمك به دولت ژاپن در اين كشور حضور دارند.

جهان چاره‌اي جز ادامه توليد انرژي هسته‌يي ندارد

او درباره‌ي آينده هسته‌يي جهان اظهار كرد: پس از زلزله ژاپن هنوز بسيار زود است كه بتوان درباره‌ي آينده هسته‌يي جهان اظهار نظر كرد، منطق نشان مي‌دهد كه بايد با توجه به افزايش تقاضاي انرژي از سوي جهان به توليد انرژي هسته‌يي ادامه داد و چاره‌اي جز اين وجود ندارد؛ به طور مسلم مي‌توان از انرژي‌هاي تجديدپذير مانند خورشيدي، بادي و قوه‌اي استفاده كرد. اما براي جايگزين كردن و گسترش انرژي‌هاي تجديدپذير زمان لازم بوده و اين انرژي‌ها در مقايسه با انرژي هسته‌يي و فسيلي هزينه بالايي دارند.

آژانس يك تيم تحقيقاتي براي بازنگري در ايمني هسته‌يي به ژاپن اعزام مي‌كند

سفير ژاپن در تهران درباره‌ي بازنگري در ايمني هسته‌يي پس از زلزله ژاپن افزود:‌ قرار است آژانس بين‌المللي انرژي اتمي يك تيم تحقيقاتي را به اين كشور اعزام كند و خود دولت ژاپن نيز به موقع تحقيقات همه جانبه‌اي را درباره‌ي ايمني هسته‌يي انجام داده و سه اصل ايمني هسته‌يي نيز مورد بازنگري قرار خواهد گرفت.

در آينده معلوم مي‌شود كه "ژاپن آينده" چگونه خواهد بود

كومانو در پاسخ به اين سوال كه ژاپن يك‌بار در خلال جنگ جهاني دوم از سوي آمريكا مورد بمباران هسته‌يي قرار گرفته و اكنون نيز بر اثر سوانح طبيعي از انرژي هسته‌يي صدمه ديده است، واكنش كشور شما در اين زمينه چيست؟ گفت: ژاپن تصور نمي‌كند كه اين رويدادها يك سرنوشت از پيش تعيين شده باشد. اكنون چنين اتفاقي افتاده و نمي‌توان به گذشته بازگشت به همين دليل بايد واقعيت را قبول كرده و دست در دست هم در بازسازي ژاپن تلاش كرد. در آينده معلوم مي‌شود كه ژاپن آينده چگونه شود، اكنون زمان آزمايش است، بمباران هسته‌يي هيروشيما و ناكازاكي يك اتفاق بسيار بزرگي بود وآن اتفاقي بزرگ‌تر از زلزله ژاپن بود زيرا بخشي از اين كشور از بين رفته بود، بر همين اساس در مواجهه با اين واقعه ژاپني‌ها مي‌توانند با موفقيت و قوي‌تر از گذشته اين دوره را پشت سر بگذارند.

واحدهاي منفجر شده در نيروگاه فوكوشيما قابل بازسازي نيستند

وي درباره‌ي خاموش كردن نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما افزود: اكنون معلوم شده كه واحدهاي منفجر شده در نيروگاه فوكوشيما خاموش شده اما قابل بازسازي نيست و بايد با بتون دفن شوند.

سفير ژاپن در تهران در پاسخ به سوالي درباره‌ي بتون‌ريزي براي خاموش كردن نيروگاه هسته‌يي فوكوشيما اضافه كرد: آن چه معلوم است اين كه واحدهاي منفجر شده در نيروگاه فوكوشيما قابل بازسازي نبوده و بايد بتون‌ريزي شده و پوشانده شود اما اكنون اولين بحث در درجه اول به كار انداختن سيستم‌هاي خنك كننده نيروگاه است.