پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نظرسنجی «معنادار» بخش فارسی سایت صدای روسیه را نباید ساده انگاشت. نظرسنجیای که در آن تمایل روسیه برای تبدیل ایران به «ترکیه دوم» جهت گردشگران روسی به صراحت بیان شده است. این سایت سه پرسش را بعد از مقدمهای درباره تحریم ترکیه از سوی روسیه مطرح میکند که مهمترین آن این پرسش است: «آیا ایران میتواند از نظر صنعت توریسم به جای ترکیه، جایگزین مناسبی برای روسها باشد؟» یکی از مهمترین مصادیقی که برای «نفوذ» از سوی آمریکا مطرح شد، بحث حضور مک دونالد در ایران بود. بلافاصله بعد از اعلام برجام، سایت این شرکت در یک آگهی از متقاضیان شعبه مک دونالد در ایران خواست ثبت نام کنند. همین مسئله نگرانیهای زیادی را پدید آورد تا جایی که حتی در نامه رهبری به رئیس جمهور در مورد برجام، نیز یکی از تذکرات مهم در انتهای نامه، بحث ورود کالاهای آمریکایی به ایران بود. کالاهایی که البته مشابه وطنی آن به وفور یافت میشود. بلافاصله بعد از آن آگهی و مطرح شدن بحث نفوذ فرهنگی که میتواند زمینه ساز سایر انواع نفوذ در داخل کشور باشد، بسیاری از سیاستمداران به این مسئله واکنش نشان دادندكه برخی از آنها را مرور کنیم: حدادعادل: حرف از آمدن مک دونالد میزند،خطر اینجاست. (۲/۵/۹۴) سردار نقدی: ما فکر کردیم تکنولوژی موتور بوئینگ را میآورند ولی مک دونالد آوردند! (۱۸/۵/۹۴) حجت الاسلام تقوی در نماز جمعه: «ما میگوییم آمریکا دشمن شماره یک مستضعفان است حالا عدهای هنوز توافق مشخص نیست علاقه دارند مک دونالد آمریکایی بیاید در ایران و شعبه باز کند.» (۲/۵/۹۴) کیهان: «ورق خوردن تاریخ با سیبزمینی سرخکرده!» / برای آمریکا اهمیت استراتژیک دارد که جای پایی ولو به اندازه یک ساندویچی مکدونالد در ایران باز کند (۲۶/۵/۹۴) علمالهدی: نباید سفره مکدونالد پهن شود (۳۰/۵/۹۴) انبارلویی سردبیر رسالت: «برند مک دونالد و سایر مظاهر مادی و اقتصادی غرب در فروپاشی و اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی» (۱۰/۵/۹۴) سیداحمد خاتمی: آمریکا هر کجا خواسته وارد شود از راه مک دونالد و ساندویچ وارد شده است (۵/۹/۹۴)
نگراني از سبك زندگي روسي
محور هشدار مقامات كشورمان، موضوع «نفوذ فرهنگی» و نگرانی از گسترش «لایف استایل آمریکایی» در ایران بود. با این وجود آیا لازم نیست نگران ورود «لایف استایل روسی» در ایران باشیم؟ توجه کنیم که ایران کشور بستهای همچون شوروی کمونیستی یا کره شمالی نیست که شهروندان ایرانی همبرگر، مرغ سوخاری و پیتزا ندیده باشند. با این حال دغدغه تغییر سبک زندگی را میفهمم و سوال میکنم: با این تمایل شگفت انگیز روسیه برای حضور گردشگرانش در ایران، آیا نسبت به نفوذ فرهنگی روسیه حساسیت داریم؟ اسپوتینک سایت رسمی وزارتخارجه روسیه است که پیشتر از این با عنوان «صدای روسیه» فعالیت میکرد.
بعد از بحرانی شدن روابط روسیه و ترکیه، همچنین با اعمال تحریمهای روسیه یکی از مهمترین بخشهایی که در ترکیه دچار زیان شدید مالی میشود، صنعت توریسم است. از طرفی گردشگران روسی علاقه شدیدی به سواحل گرم و آبوهوای مدیترانهای ترکیه دارند. آنها در فصلهای بسیاری از سال میتوانند هوای سرد روسیه را رها کرده و در کنار سواحل جنوب ترکیه به «خوشگذرانیهای افراطی و فساد بپردازند». ترکیه برای آنها نه تنها هیچ منعی قائل نیست، بلکه تلاش میکند از همه لحاظ امکانات مادی، رفاهی و آزادیهای «بیقید و شرط» را برای آنها فراهم کند. تا جایی که اردوغان بعد از ساقط کردن هواپیمای روسی و برای تلطیف فضا با اشاره به ۴ میلیون گردشگر روسی گفته بود «گردشگران روسی ترکیه را کشور دوم خود میدانند». نظرهایی که کاربران سایت اسپوتینک در پاسخ به این سوالات دادهاند هم قابل توجه است. آنها دقیقا به مسائل محدودیتهای فرهنگی و قضايی در ایران اشاره کرده و خواستار لغو محدودیتهای شرعی برای گردشگران روسی شدند.
یکی از کاربران مینویسد: «منطقه گرمسیری جنوب ایران بهطول تقریبا ١٩٠٠ کیلومتر در سواحل خلیج فارس و دریای عمان امتداد مییابد، که با ایجاد تأسیسات ساحلی، لغو موازین و مقررات شرعی (حداقل برای گردشگران و مسافران خارجی بهویژه در نوع پوشاک، انواع خوردنیها و نوشیدنیها، تقسیم جنسیتی محل شنا در دریاها و استخرها) ایران میتواند جای مناسبی برای استراحت و آشنائی گردشگران روسیه، بهخصوص در فصول سرد پائیز و زمستان باشد.» یا کاربر دیگری که معتقد است: «در زمینه گردشگری ایران امکانات مناسبی برای گردشگران تهیه کرده است، ولی به لحاظ مذهبی شاید مورد پسند گردشگران روسی نباشد. اما با هماهنگی ایران میتوان این امکانات را برای توریستهای غیر اسلامی فراهم کرد.»
خطري بزرگتر از مكدونالد!
سوال این است: کدام یک خطرناکتر است؟ مک دونالد آمریکایی که نمونههای ایرانی آن را از پس کوچههای جنوب شهر حتی با نام جعلی «مش دونالد» میتوان خرید، یا درخواستهای «لغو محدودیتهای شرعی برای گردشگران روسی»، آنهم از طریق سایت رسمی وزارتخارجه روسیه؟ اگر چنین درخواستی در سایت وزارتخارجه آمریکا منتشر میشد، چه اتفاقی میافتاد؟ تصور کنید فریاد وااسلاما و متهم کردن دولت به «وادادگی» تا جایی که آمریکاییها «تقاضای لغو محدودیتهای شرعی برای عیش و نوش در سواحل ایران بشوند»، چطور همه ایران را در بر میگرفت؟ به اعتقاد نگارنده لازم است تا در مقابل «بزک شدن روسیه» هم نگران باشیم. بوی خوشی از این نظرخواهیها به مشام نمیرسد.
*قانون