با این کشور برآمده از خاکسترهای شوروی که می خواهد از توافق ایران نفع خود را ببرد، آشنا شوید

سرویس بین الملل «انتخاب»: فارین پالسی در گزارشی تحت عنوان «با این کشور آسیایی که می خواهد از توافق ایران نع خود را ببرد، آشنا شوید» نوشت: قزاقستان کشوری است که در میان کشورهای آسیای مرکزی احاطه شده و از خاکستر شوروی در سال 1991 برآمده است. این کشور 25 سال گذشته را صرف تلاش برای ساختن تصویری از خود به عنوان بازیگری مهم در عرصه جهانی کرده است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، این نشریه آورده است: برخلاف خواست دولت قزاقستان، تغییر تصویر جهان از آن با سرعت کمی همراه بوده است. اکثر مردم جهان، قزاقستان را تنها با ثروت نفتی یا ویژگی های عجیب اولین و تنها رئیس جمهور آن، نورالسلطان نظربایف، می شناسند.

اما در حاشیه نشست امنیت هسته ای 2016 در واشنگتن، قزاقستان توانست اهمیت خود را نشان دهد. با وجود آنکه کارنامه حقوق بشری تیره و نظام سیاسی بسته اش اغلب با انتقادات بین المللی همراه بود، تصویر بسیار مثبت آن را زمانی مشاهده می کنیم که سلاح های هسته ای خود را تسلیم کرده و تلاش داشته کشورهای دیگر را نیز با خود همراه کند.

این سیاست ها به این کشور کمک کرده سهم بزرگی در به ثمر رساندن توافق هسته ای واشنگتن و تهران داشته باشد. قزاقستان علاوه بر میزبانی دو دور از گفتگوها در طول مذاکراتی که به توافق ختم شد، از جایگاه خود به عنوان صادرکننده برتر اورانیوم جهان نیز استفاده کرد و برای کمک به آن 60 تن اورانیوم خام را به ایران فرستاد که در ازای آن 300 کیلوگرم اورانیوم بسیار غنی شده ایران نیز به روسیه ارسال شد تا به میله های سوختی تبدیل شود.

وزیر امور خارجه قزاقستان، ارلان ادریسف، در مصاحبه با فارین پالسی گفته بود دولتش این حرکت را در هنگام "آخرین نفس های مذاکرات" پیش از توافق انجام داده بود. او همچنین گفت: «از دولت ما خواسته شد اورانیوم را تامین کنیم، ما هم کردیم. ما هر نقشی لازم باشد را ایفا می کنیم تا مطمئن شویم توافق ایران پابرجا می ماند».

برای قزاقستان مسئله تسلیحات هسته ای با زاده شدنش به عنوان کشوری مستقل گره خورده است. پس از سقوط شوری، قزاقستان 1410 کلاهک هسته ای را به ارث برد، چهارم در میان بزرگترین ذخایر جهان در آن زمان. با همکاری آمریکا و روسیه، قزاقستان داوطلبانه تمام آن را تسلیم کرد.

مقامات شوروی 456 آزمایش هسته ای را در فاصله 1949 تا 1989 در قزاقستان انجام دادند، که اولین آزمایش در 29 آگوست 1949 نیز در این کشور، در سمیپالاتینسک، سایت آزمایش هسته ای در شمال قزاقستان انجام گرفت. به عنوان حرکتی نمادین، نظربایف در 29 آگوست 1991، درست 42 سال بعد، این منطقه را تعطیل کرد. با این همه، پس از گذشت چندین دهه، مشکلات سلامتی و درمانی ناشی از رادیواکتیو همچنان مردم را آزار می دهد.

ادریسف در این باره گفت: «مقامات شوروی از جمعیت این منطقه به عنوان موش آزمایشگاهی استفاده کردند. ما همچنان از مقامات نظامی که اجازه انجام چنین کاری را دادند، و باعث شدند ما قربانی امنیت وسیع تر جماهیر شوروی شویم، بسیار عصبانی هستیم».

نظربایف، چنان که در زندگی نامه رسمیش آمده در برابر تماس های رهبران کشورهای دیگر جهان، ازجمله معمر قذافی رئیس جمهور لیبی، برای حفظ کلاهک های اتمی اش مقاومت کرده و جای آن انتخاب کرد که سالم زندگی کند.

نظربایف در مقاله ای در نیویورک تایمز در سال 2012 با عنوان "آنچه ایران می تواند از قزاقستان فرا بگیرد" موضع خود در مورد مذاکرات را مورد تاکید قرار داد و نوشت کشورش با تلاش خستگی ناپذیری کشورهای دیگر را ترغیب می کند تا راهشان را دنبال کنند و جهانی بسازند که در آن تهدید سلاح های هسته ای به تاریخ بپیوندد.

ادریسف در این باره گفت: «این مسئله برای من و رئیس جمهورم بسیار حساس و مهم است. ما تلاش کرده ایم از الگوی خود استفاده کنیم و به کشورهای دیگر نشان دهیم رها کردن سلاح های هسته ای می تواند برای امنیتشان مفید باشد».

توقزان کاسنوا که در زمینه برنامه سیاست هسته ای در بنیاد کارنگی فعال است گفت برای نظربایف تسلیم تسلیحات هسته ای کشورش نقطه آغاز ریاست جمهوریش و سکوی پرواز مهمی در جهت اهداف اولیه بین المللی کشور بود.

کاسنوا گفت: «دولت در این باره صادق است، اما بدون شک از آن برای مسئله های دیپلماسی عمومی نیز استفاده می کند. مسئله هسته ای بزرگترین و بی خدشه ترین مورد مربوط به نظربایف است».

ترجمه: محمد صفری