روزنامه اعتماد نوشت :
كشور هند چند میلیارد دلار به ازای صادرات نفت به ایران بدهكار است و
حال بانك مركزی به مجلس خبر داده كه هندی‌ها می‌خواهند بدهی‌شان را پرداخت
كنند اما بانكی در خارج از ایران پیدا نمی‌شود كه بخواهد «روپیه» هند را به
«یورو» یا «دلار» تبدیل و به ایران منتقل كند.
این گزارش ویژه را مسوولان بانك مركزی به كمیسیون اقتصادی مجلس داده و
در آن اعلام كردند: برخلاف برخی اخبار، هند از پرداخت بدهی‌هایش برای
صادرات نفت امتناع نمی‌كند، اما محدودیت‌های جدید بانكی سبب شده تا بانكی
را برای دریافت روپیه هند و تبدیل آن به یورو پیدا نكنیم.
بانك مركزی اخباری مبنی بر دستور شفاهی وزارت نفت برای عدم صادرات نفت
به هند را به دلیل عدم پرداخت بدهی، شایعه نامیده و گفته یك راهكار این است
كه فعلا بگذاریم پول نفت در دست هندی‌ها بماند یا به جای طلبمان این بار
از هند جنس هندی بیاوریم.
هرچند خوشایند نیست كه طلای سیاه را از روی ناچاری با اجناس هندی مبادله
كنیم گرچه هم‌اكنون با چین انجام می‌دهیم. البته در گزارشی كه از سوی بانك
مركزی به نماینده‌ها داده شده، به این موضوع پرداخته نشده است كه چرا هند
بدهی خود را با دلار پرداخت نمی‌كند چراكه در حال حاضر بسیاری از كشورهای
دریافت‌كننده نفت ایران به جای اینكه پرداخت را با واحد پول خود داشته
باشند، به حساب ایران دلار واریز می‌كنند. البته به گفته اعضای كمیسیون
اقتصادی مجلس مشكل تنها تبدیل روپیه به دلار نیست، بلكه نحوه انتقال این
پول‌ها حتی به دلار به بانك‌های داخلی ایران هم در ماه‌های اخیر با مشكل
جدی مواجه شده است.
به گفته سخنگوی كمیسیون اقتصادی مجلس؛ بانك مركزی در گزارشی كه درباره
وضعیت صادرات نفت داده، بر این موضوع تاكید كرده كه پیش از این روپیه هند
در بانك تجارت ایران ـ اروپا تبدیل به یورو می‌شد اما بانك مركزی دولت
آلمان جلوی این روند را گرفته است. همچنین در این گزارش آمده است كه قرار
براین شد كه روپیه هندی‌ها به حساب بانك ملت در تركیه ریخته شود و لیره
دریافت كنیم كه این موضوع هم با مخالفت دولت تركیه منتفی شد. بر همین اساس
فعلا هندی‌ها نفت می‌گیرند و روپیه می‌دهند و ایران ترجیح می‌دهد كه
روپیه‌یی را كه نمی‌تواند در بازارهای بین‌المللی خرج كند در همان هند
بگذارد. البته در مورد اینكه این روند به وجود آمده تاكنون هند را چند
میلیارد دلار بدهكار كرده روایت‌ها متفاوت است. در حالی كمیسیون اقتصادی
مجلس رقم دو میلیارد دلار را مطرح می‌كند كه كمیسیون انرژی مجلس رقم 9
میلیارد دلار را شنیده است. عماد حسینی، سخنگوی كمیسیون انرژی در گفت‌وگو
با «اعتماد» عنوان می‌كند؛ كمیسیون انرژی بعد از تعطیلات مجلس تشكیل جلسه
خواهد داد و به این موضوع رسیدگی می‌كند. به گفته حسینی برای كمیسیون انرژی
این موضوع از این جهت اهمیت دارد كه تناسب میزان بدهی نفتی هند به كل
درآمد نفت از مرز خاصی بالاتر نرود. به گفته وی؛ ایران حدود سالانه 60
میلیارد دلار درآمد نفتی دارد و اگر رقم بدهی 9 میلیارد دلار باشد یا در
چند ماه آینده به این حدود برسد تقریبا یك ششم درآمد نفتی ایران در دست
هندی‌ها می‌ماند و این اتفاق برای اقتصاد كشور خطرناك است. به گفته حسینی؛
اگر به این نتیجه برسیم كه ادامه این روند به اقتصاد لطمه جدی می‌زند باید
هند را وادار به پرداخت دلار كنیم كه البته ممكن است در انتقال همان دلار
هم به داخل مشكل وجود داشته باشد.
مشكلات بانكی ایران در حالی صنعت نفت را با چنین تنگناهایی مواجه كرده
كه همچنان اروپا و كشورهای مهم آسیایی مانند هند از سرمایه‌گذاران درجه یك
خارجی در بخش نفت و گاز محسوب می‌شوند. به همین دلیل هم راهكارهایی كه
منتهی به قطع یا كاهش صادرات نفت به هند شود از نگاه بسیاری از كارشناسان
به نفع منافع ملی ایران نیست چرا كه هند این روزها یكی از شریك‌های مهم و
استراتژیك ایران بوده و نمی‌توان به دلیل برخی محدودیت‌های بانكی، صادرات
نفت به این كشور را دستخوش تغییر كرد. البته دو روز پیش كه نخستین بار
اخبار مربوط به بدهی هندی‌ها به ایران منتشر شد خبری مبنی بر دستور كتبی
وزارت نفت برای قطع صادرات نفت در رسانه‌ها انعكاس یافت كه پس از ساعاتی
تكذیب و اعلام شد كه این پیشنهاد شفاهی بوده است.
با این حال به گفته عماد حسینی؛ این مشكل كنونی تنها با كشور هند نیست و
روند بانكی ایران به سمتی رفته كه احتمالا دریافتی‌های ایران از چند كشور
دیگر هم با مشكل مواجه می‌شود. البته حسینی برخلاف دیدگاه بانك مركزی معتقد
است كه می‌توان كمی به هند فشار دیپلماتیك آورد تا با تبدیل واحد پولی
پرداخت‌هایش بخشی از مشكل را رفع كند. به هر روی اگر اعمال فشارهای
بین‌المللی مانع شود تا مشكل انتقال طلب‌‌های ایران از فروش نفت وصول شود،
شاید آنطور كه برخی از اعضای كمیسیون اقتصادی از جلسه مشترك‌شان با مسوولان
بانك مركزی روایت كردند، ایران مجبور شود داستان چین را تكرار كند. یعنی
یوآنی كه به دلار تبدیل نشدنش سبب خرید جنس‌های چینی از روی ناچاری شد این
بار در مورد هند تكرار شود.
