مشارکت با خودروسازان چيني خوب است؟

دنیای اقتصاد نوشت: اين روزها که همکاري با خودروسازان بزرگ دنيا سخت ودشوار به نظر مي رسد، شايد چيني ها گزينه برتر براي ورود به صنعت خودروسازي ايران باشند. اين موضوع در شرايطي است که نه مشتريان داخلي ديد چندان مثبتي روي کالاهاي چيني دارند، نه برخي مسوولان صنعت کشور زير بار حضور اين چشم بادامي ها در خودروسازي ايران مي روند.
    
    اين «ديد» البته ريشه در سابقه کالاهاي چيني در ايران دارد، حال آنکه خودروسازان اين کشور توانسته اند طي سال هاي گذشته به پيشرفت هاي قابل توجهي دست يافته و حتي سوداي حضور در بازار آمريکا را نيز در سر مي پروراند.
    
    
    چين چگونه خودروساز شد؟
    به گواه تاريخ، چيني ها از حدود 30 سال پيش با مونتاژ خودروهاي سنگين وارد صنعت خودروسازي شدند، اما آن زمان هيچ ادعايي در خودروسازي، به خصوص توليد محصولات سواري نداشتند. اين در شرايطي است که چين از اوايل سال 1994 ميلادي، رسما ورود خود به عرصه خودروسازي را جشن گرفت و با دعوت از بزرگان اين صنعت، راهي سخت اما هدفدار را آغاز کرد. خوبي کار اينجا بود که دولت چين از همان ابتدا حمايت هاي ويژه اي را از اين «جنبش خودرويي» به عمل آورد و اجازه داد تا خودروسازان بزرگ دنيا ميهمان سرزمين اژدها شده و در کنار استفاده از بازار بکر اين کشور، تکنولوژي و فناوري خود را در اختيار چشم بادامي ها قرار دهند. اين موضوع باعث شد شرکت هاي چيني رشد مناسبي را در سال هاي اخير تجربه کرده و در برخي موارد پيشرفت هايي خيره کننده را تجربه کنند. سرعت پيشرفت هاي خودرويي چين در سال هاي اخير به حدي بوده که خودروسازان اين کشور هم اکنون نام هايي نسبتا آشنا براي بازار دنيا محسوب مي شوند و حتي برخي از آنها توانسته اند وارد بازارهايي مانند ايتاليا و برزيل شوند. شايد چندان باور کردني نباشد، اما با وجود آنکه در زمينه خودروهاي الکتريکي از سابقه چنداني برخوردار نيستند، يکي از شرکت هاي چيني توانسته خودروبرقي نيز طراحي و توليد کند. آن طور که کارشناسان مي گويند، چيني ها با همکاري ايتاليايي ها، اقدامات مناسبي در زمينه طراحي خودرو انجام داده و يکي از اهداف بزرگ آنها ارائه محصولات جديد به بازار خودرو است. همچنين، بحث «تحقيق و توسعه» جزو اولويت هاي اساسي خودروسازان چيني به شمار مي رود، به نحوي که سرمايه گذاري آنها روي اين موضوع بسيار بالاست. حال در اين شرايط، برخي کارشناسان معتقدند خودروسازان داخلي بايد باب بيشتري را براي همکاري با چيني ها باز کرده و به واسطه انجام فعاليت هاي مشترک با آنها، به نوعي آينده خود را تضمين کنند. به گفته اين دسته از کارشناسان، چيني ها با استفاده از تجارب همکاري هاي مشترک خود با اروپايي ها و آمريکايي ها، چند سال ديگر به درجه کيفي بسيار بالايي خواهند رسيد و خودروسازان ايراني اگر از همين حالاباب همکاري با آنها را باز نکنند، ممکن است بعدها همکاري با آنها سخت و دشوار باشد. اصلاکسي چه مي داند، شايد چند سال ديگر همين چيني ها نيز خودروسازي ما را تحويل نگرفته و براي داشتن ارتباط، کلي شرط و شروط و اما و اگر در نظر بگيرند. در واقع، حرف مشترک موافقان کار با شرکت هاي چيني، اين است که چون خودروسازي ما در راه مشارکت با اروپايي ها و آمريکايي ها با محدوديت روبه رو است، چاره اي جز رفتن به سراغ چيني ها ندارد. اين موضوع در شرايطي است که همکاري مشترک با چيني ها، مخالفاني نيز دارد و به گفته آنها با وجود شرايط فعلي خودروسازان کشور، اصلانيازي به شرکت هاي چيني نيست. آنها معتقدند، با استفاده از توان علمي دانشگاه هاي کشور مي توان به اهداف کمي و کيفي خودروسازي کشور رسيد. هم اکنون خودروسازي ايران تنها در بخش خصوصي و با تيراژي محدود با چيني ها مشارکت دارد و بايد ديد آيا در آينده، اين همکاري ها بيشتر و گسترده تر خواهد شد؟
    
    
    با چيني ها بمانيم، بهتر استاما به سراغ کارشناسان برويم و ببينيم نظر آنها در مورد همکاري مشترک با خودروسازان چيني چيست؟
    مديرعامل ايران خودروديزل در اين مورد با اشاره به پيشرفت خودروسازان چيني مي گويد: آنها چندين سال روي افزايش تيراژ، وقت گذاشتند و هم اکنون به اهداف خود در اين مورد دست يافته اند، به همين دليل نتوانستند آن طور که بايد، بحث کيفيت را در محصولات توليدي دنبال کنند.
    هاشم يکه زارع مي افزايد: چيني ها هم اکنون که خيالشان از بابت تيراژ آسوده شده، به فکر فاز بعدي فعاليت هاي خود افتاده و قصد دارند اهداف کيفي و فني شان را محقق کنند. وي با اشاره به سرعت کمي و کيفي خودروسازان چيني تاکيد مي کند: به اعتقاد من، چيني ها طي دو سه سال آينده ضعف هاي فني و کيفي خود را نيز برطرف خواهند کرد و اين بدان معناست که آنها جزو بازيگران مهم صنعت خودروسازي دنيا در آينده هستند. به گفته يکه زارع، خودروسازان ايراني بايد به واسطه توسعه روابط با چيني ها، کنار آنها بمانند، تا بتوانند در آينده از اين روابط استفاده لازم را ببرند. مديرعامل ايران خودروديزل مي گويد: در حال حاضر کار کردن با خودروسازان چيني راحت است، اما همين چيني ها نيز ممکن است چند وقت ديگر ما را هم تحويل نگيرند؛ زيرا برنامه هاي زيادي براي رشد کيفيت محصولات خود دارند. گفته هاي وي در شرايطي است که ايران خودروديزل تجربه خوبي از همکاري با چيني ها ندارد و کاميون چيني هوو (اين کاميون هم اکنون با نام فراز عرضه مي شود) دردسرهاي زيادي را براي اين شرکت به وجود آورد و پليس بارها نسبت به ناامن بودن آن موضع گرفت.
    
    
    هزينه ها کاهش مي يابد
    اگرچه عنوان مي شود که خودروسازان چيني طي 15 سال گذشته تنها به فکر رشد تيراژ بوده اند، اما يک کارشناس معتقد است آنها از همان ابتداي ورود به صنعت خودروسازي نيز مسائل کيفي را مدنظر داشته اند. فربد زاوه با اشاره به اينکه بحث کيفي نيز براي خودروسازان چيني مهم بوده و هست، مي گويد: خودروسازان چيني در ابتداي ورود به صنعت خودروسازي، علاوه بر تيراژ به کيفيت هم فکر مي کردند، زيرا مي خواستند بازار 15 ميليوني خود را پشتيباني کرده و براي مشتريان داخلي خودرو توليد کنند. وي با تاکيد بر اينکه در حال حاضر توقع مشتريان چيني نيز بالارفته، مي افزايد: خودروسازان ايراني چاره اي جز همکاري مشترک با چيني ها ندارند، زيرا به هر حال يک سري مشکلات خاص براي کار کردن باشرکت هاي خارجي وجود دارد و بحث هزينه ها نيز در ميان است. به گفته اين کارشناس، کار کردن با چيني ها کمک زيادي به کاهش هزينه ها خواهد کرد، زيرا آنها هم تيراژ بالايي دارند و هم پول ملي خود را ارزانتر از ارزش واقعي نگه داشته اند. از طرفي، اروپايي ها در کل شرکاي خوبي به حساب نمي آيند، چراکه نمي توانند انتظارات قيمتي را برآورده کنند.
    زاوه در ادامه با اشاره به اينکه چيني ها قابل اعتماد بوده و بايد با آنها همکاري مشترک داشت، تاکيد مي کند: ما داراي دهمين بازار بزرگ خودرو دنيا هستيم و از همين رو مي توانيم با تعامل مشترک از قدرت چيني ها که در آينده بيشتر هم مي شود، استفاده کنيم. وي مي افزايد: چيني ها با خودروسازان بزرگ دنيا فعاليت هاي مشترک دارند و به همين دليل مي توان روي کيفيت کار آنها حساب باز کرد.
    دبير انجمن خودروسازان نيز مانند زاوه و يکه زارع، موافق ارتباط با چيني ها بوده و تاکيد مي کند که اين موضوع نوعي اجبار است. احمد نعمت بخش مي گويد: چون ارتباطات ما با اروپايي ها و آمريکايي ها محدود است، چاره اي جز همکاري با چيني ها نداريم. وي با اشاره به استراتژي در نظر گرفته شده براي صنعت خودرو کشور، مي افزايد: طبق اين استراتژي بايد چند پلت فرم مشترک با مشارکت خارجي ها بسازيم و از آنجاکه چيني ها در کاهش هزينه استادند و شرکت هاي باکيفيت نيز در ميان آنها پيدا مي شود، مي توان از طريق همکاري مشترک با خودروسازان چيني به بخشي از اهداف خود برسيم. دبير انجمن خودروسازان در ادامه تاکيد مي کند: شرکت هاي چيني کيفيت کار متفاوتي دارند، به نحوي که مثلا، قطعات خودرو را با درجات کيفي مختلفي توليد و در اختيار مشتريان قرار مي دهند. به گفته نعمت بخش، در حال حاضر 60 درصد قطعات خودرو توليدي در چين، به آمريکا صادر مي شود و با اين حساب نمي توان مدعي شد که کيفيت کار چيني ها پايين است؛ زيرا اگر بود، دولت آمريکا اجازه ورود آنها را به بازار خود نمي داد. نعمت بخش تاکيد مي کند: کار با چيني ها خوب است، اما به شرط آنکه بدانيم چگونه از توانمندي و پتانسيل بالاي آنها در صنعت خودرو استفاده کنيم.
    
    
    چين را مي خواهيم چکار؟
    اظهارات موافقان همکاري مشترک با خودروسازان چيني، در شرايطي است که به اعتقاد دبير انجمن قطعه سازان، صنعت خودروسازي ايران نيازي به چيني ها ندارد. محمدرضا نجفي منش با اشاره به اينکه خودروسازي ايران پتانسيل لازم براي پيشرفت و طراحي و توليد محصولات جديد را دارد، مي گويد: ما هم اکنون ارتباط فني خوبي با پژو و رنو داريم و اگر از همين پتانسيل موجود استفاده کنيم، به اهداف بلندمدت خود در استراتژي صنعت خودرو خواهيم رسيد. دبير انجمن قطعه سازان با تاکيد بر اينکه خودروسازي ايران هيچ احتياجي به چيني ها ندارد، مي گويد: علاوه بر ارتباط مناسب با پژو و رنو، پتانسيلي بسيار قوي در دانشگاه هاي کشور وجود دارد؛ به نحوي که مي توانيم با کمک آنها اهداف کمي و کيفي خود را پيش ببريم. نجفي منش در ادامه تاکيد مي کند: هر چيزي را که چيني ها بخواهند به ما ياد بدهند، خودمان داريم، بنابراين بهتر است به جاي کار با چيني ها، شرايط توليد را در داخل تسهيل کنيم.
    
    
    بستگي به نوع شرکت دارد
    رييس کميته خودرو کميسيون صنايع مجلس نيز از زاويه اي ديگر به اين ماجرا نگاه کرده و مي گويد: خوب يا بد بودن کار با خودروسازان چيني، بستگي به نوع شرکتي دارد که با آن همکار خواهيم شد. مهدي صادق مي افزايد: خودروسازان چيني از درجات کيفي مختلفي برخوردارند، بنابراين اينکه همکاري با آنها مثبت باشد يا منفي، موضوعي است که در نوع شرکت انتخابي نهفته است.
    
    
    چاره اي جز چين نداريم
    اما دبير پيشين انجمن خودروسازان نيز با اشاره به محدوديت هاي فعلي که خودروسازان ايراني در راه مشارکت با خارجي ها دارند، مي گويد: موضوع همکاري با خودروسازان چيني مثل اين مي ماند که وقتي آب نيست، بايد تيمم کرد. داوود ميرخاني رشتي در توضيح اين گفته خود مي افزايد: در حال حاضر براي کار کردن با شرکت هاي بزرگ خارجي با محدوديت هايي روبه رو هستيم و در اين شرايط چاره اي جز همکاري با چيني ها نداريم. وي تاکيد مي کند: به هر حال خودروسازان چيني نيز توانسته اند طي سال هاي اخير به رشد کمي و کيفي مناسبي برسند و اين نکته اي مثبت براي مشارکت با آنها محسوب مي شود. به گفته ميرخاني، زماني ژاپني ها و کره اي ها نيز همين شرايط را داشتند، اما با عبور از اين دوران، هم اکنون جزو سرآمدهاي صنعت خودروسازي جهان به حساب مي آيند.