مرگ‌های ترافیکی در سوئد، صفر می‌شود/پوشش فراگیر، نقطه قوت نظام سلامت ایران

 وزیر بهداشت عمومی و ورزش سوئد، می‌گوید: خدمات سلامت در سوئد دیجیتالیزه شده، مرگ‌های ترافیکی رو به صفر است. سطح بهداشت بالا رفته و نه تنها نیازی به ساخت بیمارستان نیست بلکه تخت‌های بیمارستانی را کم می‌کنیم.

گابریل ویک استورم، وزیر بهداشت عمومی و ورزش کشور سوئد، فرد جوانی است که از قضا پزشک هم نیست او می‌گوید، وظیفه‌اش سیاستگذاری، مدیریت و ایجاد همگرایی بین افراد و سازمان‌های مسئول است تا بتواند مدیریت کند و همه دیدگاه‌های مختلف را برای حداکثر کردن بهره وری در یک سبد جای دهد.

به گفته وزیر بهداشت سوئد، در این کشور نیازی به بیمه خصوصی نیست، دولت با کسر 10درصد از درآمد مردم به عنوان مالیات؛ همه نیازهایشان را برای دریافت خدمات سلامت تامین می‌کند.

با هم گفت‌و‌گوی اختصاصی خبرنگار ایرنا را با با وزیر بهداشت عمومی و ورزش سوئد در سفری که به ایران داشت، می‌خوانیم:

* شما وزیر جوانی هستید، چند سالتان است و چه تخصصی دارید؟

- من گابریل ویک استورم و وزیر بهداشت عمومی و ورزش کشور سوئد هستم که 31 سال دارم، تحصیلات من هم در رشته زبان و علوم سیاسی بوده است و سابقه پزشکی ندارم. این یک سنت در کشور سوئد است که وزیر بهداشت، یک پزشک نیست و معمولا افرادی با تحصیلات متفاوت به این مقام می‌رسند.

ایرنا: در کشور ما، ایران این روند بسیار غیر معمول است که وزیر بهداشت فردی غیر پزشک باشد، شما با این سابقه تحصیلی مشکلی برای اداره وزارت بهداشت سوئد ندارید؟

وزیر بهداشت سوئد: نه چون این مسئله در کشور سوئد رایج است که وزیر بهداشت غیر پزشک باشد و چالشی از این نظر وجود ندارد. چالش‌های ما در سطح ملی است، در واقع بیشتر، چالش های سیاسی ممکن است وجود داشته باشد و من به عنوان وزیر بهداشت، مهمترین چالشی که در مقابلم وجود دارد، این است که دیدگاه‌ها و منافع بعضی افراد مخالف را که در برابر من وجود دارند، بتوانم مدیریت کنم و همه را در یک سبد قرار دهم و وجه مشترکی را برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها و رویکردهای مختلف پیدا کنم.

ایرنا: نظام سلامت در کشور سوئد چه مشخصاتی دارد، آیا کاملا دولتی است یا بخش غیر دولتی هم وجود دارد، تعداد بیمارستانها و مراکز درمانی به نسبت جمعیت کشور چگونه است؟

وزیر بهداشت سوئد: مهمترین ویژگی نظام سلامت در سوئد پوشش فراگیر خدمات برای همه مردم است، مردم نیازی به بیمه خصوصی ندارند، سیستم سلامت در کشور ما بر اساس نیاز مردم طراحی شده است و هر نیازی باشد، امکانات درمانی برای آن وجود دارد. در سوئد هفت دانشگاه بزرگ پزشکی وجود دارد و 70 بیمارستان کوچک نیز وجود دارد و در مجموع 1300 واحد مراقبت‌های اولیه پزشکی نیز در این کشور وجود دارند. قریب به اتفاق بیمارستانها در سوئد دولتی هستند و 25 تا 30 درصد واحدهای مراقبت‌های اولیه بهداشتی خصوصی هستند ولی منابع مالی آنها از منابع مالی دولت تامین می‌شود.

ایرنا: چند تخت بیمارستانی برای حدود 10 میلیون نفر جمعیت سوئد وجود دارد؟

وزیر بهداشت سوئد: نمی‌توانم آمار دقیق آن را اعلام کنم، چون هیچ وقت کمبودی از نظر تخت بیمارستانی یا امکانات بهداشتی در کشور سوئد وجود نداشته است. در 10سال یا 15 سال گذشته حتی اقداماتی انجام شده که تعداد تخت‌های بیمارستانی را کاهش دهند، یکی از دلایل آن این بوده که خدمات بهداشتی در سوئد بهبود پیدا کرده است. مثلا در چند سال گذشته وقتی جراحی زانو انجام می‌شد، نیاز بود که فرد دو یا سه روز در بیمارستان بماند و بستری باشد ولی الان چند ساعت ماندن در بیمارستان کفایت می‌کند و فرد می‌تواند به خانه برود. ارائه خدمات بهداشتی باعث شده که حتی تعداد تخت‌های بیمارستانی کاهش پیدا کند.

ایرنا: هزینه‌های نظام سلامت در سوئد از کجا تامین می‌شود، ظاهرا از طریق اخذ مالیات از مردم تامین می‌شود، با توجه به نظام بیمه‌ای موفقی که در کشور سوئد وجود دارد و جزو نظام های بیمه‌ای موفق در دنیاست، لطفا درباره وضعیت و کیفیت نظام بیمه‌ای و تامین منابع مالی خدمات سلامت توضیح بفرمایید.

وزیر بهداشت سوئد: هزینه کلی نظام سلامت سوئد 220 میلیارد کرون است که معادل 22 میلیارد یورو در سال است که بیشتر از منابع مالیاتی که مردم پرداخت می‌کنند، تامین می‌شود، البته دولت ملی مسئول جمع آوری مالیات نیست، در ایالت‌ها، جاهایی هستند که مسئول جمع آ‌وری مالیات هستند که هزینه‌های نظام سلامت هم از این طریق تامین می‌شود. درباره کیفیت خدمات سلامت نیز باید بگویم که در مقایسه با بسیاری از کشورها در رتبه بسیار بالایی است و از نظر هزینه‌هایی که در نظام سلامت خرج می‌شود، نظام بسیار کارایی است.

ایرنا: مردم چقدر از درآمدشان را برای خدمات سلامت پرداخت می‌کنند؟

وزیر بهداشت سوند: مردم به طور کلی حدود 10 درصد کل درآمدشان را در ماه یا در سال برای خدمات سلامت به عنوان مالیات پرداخت می‌کنند.

ایرنا: در ارائه خدمات سلامت در سوئد بخش خصوصی هم فعال است یا نظام خدمات سلامت 100 درصد دولتی است؟

وزیر بهداشت سوئد: همه بودجه خدمات سلامت در سوئد دولتی است و حتی واحدهای خدمات بهداشتی اولیه که گفتم حدود 1300 واحد است، حدود 25 تا 30 درصد مالکیت آنها خصوصی است اما بودجه آنها از طریق دولت تامین می‌شود، بودجه دولتی دارند و هزینه‌های آ‌نها را دولت پرداخت می‌کند.

ایرنا:‌ می‌توانید بفرمایید که به طور متوسط درآمد پزشکان متخصص و فوق تخصص در سوئد چقدر است؟

وزیر بهداشت سوئد: الان نمی‌توانم جواب شما را بدهم، علت اینکه نمی‌توانم جواب این سوال را بدهم، این است که به عنوان وزیر بهداشت کشور سوئد، مسئولیت من قانونگذاری و تعیین خط مشی‌هایی است که نظام سلامت کشور را هدایت کند و این مسائل به 21 ایالتی که در سراسر کشور سوئد وجود دارد، مربوط است. مسئولان ایالتی هستند که حقوق‌ها را پرداخت می‌کنند و بیمارستانها را اداره می کنند.

ایرنا: من شنیده‌ام، در کشور سوئد طرحی به نام طرح zero وجود دارد که بر اساس آن، می‌خواهید میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی را به صفر برسانید، آیا چنین طرحی وجود دارد و اگر هست اکنون در چه مرحله‌ای است؟

وزیر بهداشت سوئد: بله طرح zerovision است که خوشبختانه طرح موفقی بوده است و علت موفقیت آ‌ن هم این است که همکاری بین بخشی را در کشور ما به وجود آورده است، چه کسانی که در ساخت جاده فعالیت دارند، چه خودروسازان، شرکت‌های بیمه‌گر و چه کسانی که آموزش رانندگی به مردم می‌دهند و سایر بخش‌ها، قبل از طرح zerovision این بخش‌ها، جدای از هم کار می کردند.

هدف از اجرای این برنامه این است که همه این بخش‌ها را یکپارچه بکند و برنامه ریزی‌های آنها را هماهنگ کند در واقع تمام بازیگران این عرصه را در یک مسیر قرار دهد و این الگویی است که نه تنها در به صفر رساندن مرگ و میرهای ناشی از تصادفات رانندگی بلکه در سایر حوزه‌ها نیز همکاری های بین بخشی را برای موفقیت‌های دیگر به وجود آوریم.

ایرنا: یکی از تهدیدهای مهم سلامت در اکثر کشورهای دنیا بیماری‌های غیر واگیر مثل بیماری‌های قلبی، سرطان، دیابت، فشار خون و مانند اینهاست که به نوعی بعد از مدرن شدن زندگی بیشتر شده است، در کشور سوئد برای کنترل این بیماری‌ها چه اقداماتی انجام می‌شود؟

وزیر بهداشت سوئد: در سوئد برای بیماری‌های غیر واگیر مختلف، برنامه‌های مختلف داریم، مثلا برای سرطان، استراتژی ملی سرطان داریم که از پیشگیری شروع می‌شود تا درمان، البته در چند سال گذشته روی درمان سرطان تمرکز بیشتری داریم و برای بهبود کیفیت خدمات درمان سرطان شوراهای محلی و منطقه‌ای درمان سرطان را ایجاد کرده‌ایم یا در مورد بیماری‌های ناشی از استعمال سیگار به دنبال کاهش جمعیت استعمال کننده سیگار هستیم. 

الان کسانی که در سوئد به صورت روزانه سیگار مصرف می‌کنند به 10 درصد جمعیت، کاهش پیدا کرده است و برای این کار برنامه‌های مختلفی وجود دارد از جمله گسترش مکان‌های عاری از سیگار، همچنین یکی از برنامه‌ها و الزامات مهم این است که در فروشگاه‌ها سیگار نباید جلوی دید باشد و اگر کسی بخواهد سیگار بخرد باید از فروشنده بپرسد که سیگار در کجا قرار دارد. یکی از راهکارهای مهم این است که برای فروش سیگار به اخذ یک مجوز خاص نیاز است و فردی که این مجوز را نداشته باشد حق فروش سیگار را ندارد.

ایرنا: نامگذاری وزارت بهداشت سوئد با نام وزارت بهداشت عمومی و ورزش، نشانه این است که ورزش جایگاه مهمی در نظام سلامت کشور شما دارد، آیا همین طور است، چند درصد مردم سوئد هر روز و به صورت مداوم ورزش می‌کنند؟

وزیر بهداشت سوئد: مدل ورزش همگانی در سوئد یک مدل بی‌نظیر است، ما انجمن‌های ورزشی مختلفی داریم که سه میلیون نفر از 10 میلیون نفر جمعیت کشور سوئد عضو آنها هستند؛ نه اینکه همه این سه میلیون ورزشکار حرفه‌ای باشند ولی سه میلیون عضو دارند.

ایرنا: خود شما چقدر ورزش می‌کنید؟

وزیر بهداشت سوئد: من قبلا فوتبال بازی می کردم اما زمانی که وزیر شدم، باز هم سعی می‌کنم که به باشگاه بروم و بدوم تا خودم را سالم نگه دارم.

ایرنا: مردم سوئد چقدر ورزش می‌کنند؟

وزیر بهداشت سوئد: من خودم هفته‌ای سه بار در منزل نرمش می‌کنم، برنامه ورزشی من خیلی سریع و سنگین است و باعث شده که من روی فرم باشم. در بین مردم سوئد هم گروه‌های مختلفی هستند که ورزش می‌کنند، یک گروه کسانی هستند که به صورت حرفه‌ای ورزش می کنند. گروه دیگری هم هستند که کم ورزش می‌کنند به همین علت یک نگرانی و دغدغه ما این است که چطور در مدارس کاری کنیم که ورزش را به یک رفتار نهادینه در دانش آموزشان تبدیل کنیم چون متاسفانه مشکل چاقی نیز یکی از مشکلاتی که کشور ما هم با آن درگیر است و می‌دانیم که اگر فعالیت ورزشی را در بین دانش آموزان نهادینه نکنیم، فردا مشکلات زیادی دامنگیر ما می‌شود، مشکلاتی که بسیار هزینه آور خواهد بود. 

ایرنا: در کشور سوئد چقدر از فناوری‌های نوین برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود؟

وزیر بهداشت سوئد: نظام سلامت در سوئد دیجیتالیزه شده و فناوری‌های نوین به وفور در این سیستم استفاده می‌شوند اما یکی از چالش های ما برقراری نظام و سیستمی است که در عین حال که به بیمار احترام گذاشته می‌شود، بتوانیم اطلاعات مربوط به سلامت او را در سیستم داشته باشیم و در اختیار پزشک قرار دهیم در واقع چالش این است که هم شخصیت بیمار حفظ شود و هم اطلاعات او برای کمک به او در اختیار سیستم قرار بگیرد.

ایرنا: آیا استفاده از اپلیکشین‌های کنترل فاکتورهای سلامت در بین مردم رایج است؟

وزیر بهداشت سوئد: نگاه ما به این اپلیکیشن‌ها این است که می‌توانند مکمل نظام سلامت باشند، نه اینکه خودشان به تنهایی راهکار باشند و نباید فراموش کنیم، دلیل اصلی اینکه مردم ورزش می کنند یا ورزش نمی‌کنند یا به شکل خاصی رفتار می‌کنند را باید در عوامل اجتماعی، مثل درآمد؛ جنسیت و مسائل دیگر اجتماعی و اقتصادی دنبال کنیم.

ایرنا: با توجه به سفری که به ایران داشتید، چه شناختی از نظام سلامت ایران به دست آوردید؟

وزیر بهداشت سوئد: من نمی‌توانم درباره نظام سلامت ایران قضاوت کنم اما مسئله‌ای که برای من جالب بود این است که دولت ایران هدف والایی را برای پوشش فراگیر سلامت در کل کشور برگزیده است، این هدفگذاری البته نقطه قوت است که البته با چالش‌هایی هم همراه است.