رمضان، ماه عزا و ماتم نيست

کورش شرفشاهي: اگر با هر کس که قصد ازدواج دارد صحبت کنيم، اول تقويمش را باز مي کند و نگاهي به ماه هاي قمري مي اندازد و مي گويد: بايد تا قبل از ماه رمضان عروسي را بگيريم و اگرچنين نشود يک ماه عقب مي افتيم. از طرف ديگر همگان متفق القول هستند که خريد طلا و بازار هر آنچه مربوط به جشن و شادي مي شود، در ماه رمضان راکد است و بهترين زمان براي خريد اين نوع اجناس، ماه مبارک رمضان است.

همچنين اگر به تابلونوشته هاي سطح شهر نگاهي بيندازيد، ملاحظه خواهيد کرد که چند روز مانده به آغاز ماه رمضان، اين عناوين به وفور به چشم مي خورد: «از اول تا آخر ماه رمضان به مدت يک ماه مراسم روضه خواني و عزاداري در فلان محل با حضور فلان مداح اهل بيت برقرار است» . البته منظور اين نيست که برگزاري مراسم عزاداري در سوگ اهل بيت کار درستي نيست، بلکه منظور اين است که «هر سخن جايي و هر نکته مکاني دارد».

جشن عروسي در رمضان، حرام نيست؟!

در اين ارتباط به سراغ تني چند از روزه داران ماه خدا رفتيم تا نظرات آنان را جويا شويم. از دختر و پسري که يک ماه است تصميم به ازدواج گرفته اند، مي پرسم، آيا حاضريد در ماه رمضان جشن عروسي بگيريد؟ که نوعروس مي گويد: تا به اين لحظه فکر مي کردم که برگزاري جشن و عروسي در ماه رمضان حرام است، زيرا هنگام برگزاري مقدمات عروسي ، بارها اين صحبت مطرح شد که در ماه رمضان هيچ کاري نمي توانيم انجام بدهيم. اما اکنون که شما در اين مورد مي پرسيد، براي خود من هم سؤال است که چرا بايد در ذهن ما اين مسأله تداعي شده باشد که در ماه رمضان جشن و عروسي اشکال دارد؟

اما توجيه اين شهروند از اين رويکرد مردم به ماه رمضان هم جالب است: شايد يک نکته مهم آن است که استفاده از عطر و ادکلن و استنشاق بوي آن ممکن است روزه را باطل کند و از آنجا که در اين قبيل مراسم، انواع مواد آرايشي و بهداشتي به کار برده مي شود، امکان دارد براي روزه دار اشکال ايجاد کند!

اين نوعروس با تأکيد بر اينکه در مراسم عقد و عروسي در برخي موارد شرايطي به وجود مي آيد که با شرع اسلام همخواني ندارد، به نکته جالبي اشاره مي کند و مي گويد: نمي شود که آدميزاد روزه دار باشد و براي اجابت فرمان خداوند، دهان خود را به روي خوردن و آشاميدن ببندد، اما در اثر يک لغزش غيرعمدي، کاري کند که روزه اش زير سؤال برود.

مي ترسيم به بهانه عروسي، روزه خواري شود

اما نظر همسر اين خانم هم شنيدني است. اين تازه داماد مي گويد: اکنون که فصل تابستان است، هواي گرم باعث مي شود تا انسان نتواند به اندازه کافي تلاش و فعاليت کند. حال تصور کنيد که گروهي بخواهند براي برگزاري يک مراسم عروسي و تهيه مقدمات آن، صبح زود از خواب بيدار شوند و تا شب امورمربوط به عروسي را پيگيري کنند، اين کار واقعاً طاقت فرساست.

وي با تأکيد بر اينکه امکان دارد در نتيجه فشارهاي اين مراسم، بسياري از برگزارکنندگان عروسي بخواهند ايام عروسي را روزه نگيرند، مي گويد: شايد بسياري از افراد به اين نتيجه برسند که چند روز برگزاري مراسم عروسي را روزه نگيرند و تصورشان اين باشد که در آينده روزه قضا بگيرند تا جبران گذشته شود که در اين صورت، علاوه بر اينکه گناهان اين تصميم بر دوش خودشان است، به نوعي گريبان گير عروس و داماد که مسبب اين تصميم هستند نيز مي شود.

اين تازه داماد با يادآوري اينکه يک مورد عقدکنان در بين بستگانشان برگزار شده است مي گويد: اگرچه اين مراسم بعد از افطار برگزار شد، اما بسياري از ميهمانان در مراسم حاضر نشدند و آن هايي هم که آمده بودند، به اين بهانه که بايد زود بخوابند تا بتوانند براي سحر از خواب بيدار شوند، به سرعت مراسم را ترک کردند. درنتيجه مراسم به خوبي برگزار نشد، اگرچه هزينه زيادي را به خانواده هاي طرفين تحميل کرده بود! پدر و مادر اين عروس و داماد نيز حرف هاي جالبي براي گفتن دارند.

عرف مردم را زير سوال نبريد!

پدر عروس مي گويد: روزه گرفتن براي شناختن شرايط فقرا و محرومان است. بايد انسان از صبح تا شب گرسنه و تشنه بماند تا شرايط نيازمندان را درک کند. اما به عقيده من برگزاري اين قبيل مراسم، تا حدودي با روحيه روزه گرفتن فاصله دارد. پدر اين داماد نيز مي گويد: اول به من پاسخ دهيد که چه اصراري داريد مراسم عقد و عروسي در ماه رمضان برگزار شود ؟ چرا مي خواهيد آن چيزي که در بين مردم عرف شده و زمينه سازي نزديک شدن به خدا و برگزاري مراسم مذهبي را فراهم مي کند، از بين برده و يا کاري کنيد تا به فراموشي سپرده شود؟!

وي با تأکيد بر اينکه بايد شرايطي فراهم شود تا بهانه به دست افراد سست ايمان ندهيم مي گويد: متأسفانه در جامعه ما افراد بسياري هستند که ايمان ضعيفي دارند. و اي کاش که اين ضعف ايمان را فقط براي خودشان نگه مي داشتند، اما ملاحظه مي کنيد که بلاي جان ديگران هم شده اند و سعي مي کنند آنان را به مسير ديگري بکشند. مادر عروس نيز به نکته جالبي اشاره مي کند و اظهارمي دارد: ما در طول سال نسبت به بسياري از مراسم ديني غافل هستيم اما در همين يک ماه رمضان سعي مي کنيم جبران گذشته کنيم.

وي با تأکيد بر اينکه در ماه رمضان مساجد شلوغتر مي شود مي گويد: بسياري از کساني که در طول سال حضور در مسجد را فراموش کرده اند، به مساجد رفته و نماز را به جماعت برگزار مي کنند.
وي مي افزايد: تصور کنيد که بخواهد مراسم عقد و عروسي در ماه رمضان برگزار شود. آن وقت همين مراسم جشن باعث مي شود که مردم نسبت به حضور درمساجد بي تفاوت شوند.

خطبه عقد در ميلاد امام حسن(ع)

در اين رابطه از دکتر علي فايضي که سردفتردار است، خواستيم نظر خودش را در اين ارتباط بيان کند. وي که بيش از 15 سال مدارج حوزوي را گذرانده است مي گويد: قبل از هر چيز بايد واقعيت را قبول کنيم.

در ماه رمضان مردم روزه دار هستند و توان جسمي شان با مشکل مواجه مي شود. وي که دکتراي فلسفه حقوق خود را از دانشگاه آمريکا گرفته است مي گويد: به عنوان يک دفتردار ازدواج و طلاق به شما مي گويم که در ماه رمضان مراسم عقد برگزار مي شود، اما نسبت آن در مقايسه با ماه هاي ديگر کمتر است.

به طوري که در طي سالهايي که دفتر ازدواج و طلاق داشته ام ، بين پنج تا هشت مراسم عقد را در ماه رمضان برگزار کرده ام.

وي با يادآوري اينکه 15 رمضان سالروز تولد حضرت امام حسن مجتبي (ع) است،اظهار مي دارد: اگر اغراق نکرده باشم، همه ساله در اين روز يک مراسم عقد برگزار کرده ام . مردم در اين روز به دفتر خانه مي آيند و نه تنها مراسم عقد را برگزار مي کنند، بلکه جشن هم مي گيرند، زيرا شيعيان، ايام تولد ائمه را بهترين زمان براي آغاز زندگي مشترک خودشان مي دانند.

فايضي با تأکيد بر اينکه برگزاري مراسم عقد و عروسي در دين اسلام حرام شمرده نشده است مي گويد: اگر شما روز تاسوعا و عاشورا که زمان شهادت امام حسين(ع) است، به دفترخانه مراجعه کنيد، حتماً خطبه عقد را براي شما جاري خواهند کرد. اما مهم آن است که هيچ کس نمي خواهد در سالروز شهادت سومين امام شيعيان زندگي مشترک خود را آغاز کند. وي مي افزايد: اگر عقد و عروسي در اين ماه اتفاق نمي افتد، به سبب احترامي است که مردم به امام سوم شيعيان دارند و به خود اجازه نمي دهند در شرايطي که خاندان اهل بيت در سوگ و ماتم هستند، آنان مراسم ازدواج برگزار کنند، اما همان گونه که گفتم اشکال شرعي بر اين مسأله وارد نيست.

فايضي تأکيد مي کند : غم و شادي همواره وجود داشته و همچنان هم وجود خواهد داشت اما نکته مهم اين است که در چه زماني بايد شادي کنيم و چه موقع بايد در غم از دست دادن عزيزان مان در سوگ بنشينيم و يا سکوت کنيم.

جايگاه غم و شادي را بدانيم

حجةالاسلام علي شفيعي که پاسخگوي سؤالات شرعي مردم در دفتر آية ا... مکارم شيرازي است، در اين رابطه مي گويد: اگر نظر تمام مراجع را جويا شويد، هيچيک از آنان فتوا نداده اند که برگزاري مراسم عقد و عروسي اشکال شرعي دارد و يا در يکي از روزهاي ماه و يا سال انجام آن حرام است.

وي تصريح مي کند: آيا اگر کسي پدر يا مادرش بميرد، عقد وعروسي براي او حرام مي شود؟ البته که اين طور نيست و هر فردي مي تواند در شب فوت پدر و مادرش جشن عروسي بگيرد. اما سؤال من از شما اين است که آيا فردي که در چنين شبي اقدام به چنين مراسمي مي کند، نبايد در سلامت عقل يا مرام او شک کرد؟ اگر پاسخ شما به اين سؤال مشخص است، به اين سؤال نيز پاسخ دهيد که آيا شأن پيامبران و ائمه اطهار از پدر و مادر کمتر است؟

شفيعي در پاسخ به اين که چرا در همه روزهاي ماه رمضان جلسات مداحي برگزار مي شود؟ مي گويد: اينکه جلسات مداحي برگزار شود هيچ اشکالي ندارد، اما اشکال از آنجا شروع مي شود که جايگاه آن را ندانيم.

اين کارشناس مذهبي با تأکيد بر اينکه مداح بايد در ثناي خدا ، پيغمبر وائمه اطهار سخن بگويد مي افزايد: با کمال تأسف امروزه بيشتر مداحي ها در راستاي عزاداري و سوگواري برگزار مي شود و مداحان نمي دانند چه زماني بايد شادي کرد و چه زماني به سوگواري پرداخت.

وي خطاب به مداحاني که از اول تا آخر ماه مبارک رمضان به خواندن مصيبت پرداخته و مردم را به عزاداري تشويق مي کنند، اظهار مي دارد: اين حرکتها اشتباه است و تنها در ايام شهادت حضرت علي(ع) بايد سوگواري و عزاداري کرد. وي تاکيد مي کند: نبايد سؤ تفاهم عزاداري در ماه مبارک رمضان در ذهن مردم ايجاد شود و مردم گمان کنند که ماه مبارک رمضان ماه عزاداري و ماتم است.