'یاروسلاو تروفیموف' کارشناس مسائل خاورمیانه و ستون نویس وال استریت ژورنال در یادداشت خود آورده است: ترکیه در روزهای اخیر منبع دو بمب خبری بوده است؛ یکی، نمایش قدرتش در سوریه و پیشروی از مرزهای شهر 'عفرین' قلمرو کردهای سوریه و دیگری اینکه شبکه تلویزیونی پان عرب MBC پخش سریالهای ترکیه ای که در سطح کشورهای عرب بسیار محبوب هستند را قطع کرد.
در ظاهر امر؛ این دو رویداد هیچ ربطی به هم ندارند اما واقع قضیه این نیست.
به خصوص همزمانی این دو رویداد به وضوح عیان می کند که ترکیه 'اردوغان' دارد تغییر رویه می دهد. در تاریخ 15 ساله رهبری 'رجب طیب اردوغان' ؛ این یک نقطه عطف به حساب می آید.
ترکیه روزگاری نه چندان دور الگوی موفق یک کشور مسلمان در خاورمیانه به شمار می رفت و موفق شده بود حاکمیت شرع اسلام را با دمکراسی و پیشرفت و مدرن شدن تلفیق کند. همه این موفقیت عظیم، مرهون 'قدرت نرم' ترکیه بود.
اما ترکیه امروز؛ آن سلاح دلچسب 'قدرت نرم' را به هدر داده است و برای قدرت نمایی در منطقه؛ به سراغ قدرت سخت و نبردهای مسلحانه و جنگیدن با همسایگان و متحدانش رفته است.
در واقع راه و روش ترکیه برای نفوذ به قلوب مردم در جهان عرب؛ همان قدرت نرم ' هالیوودی ' آمریکا بود. امروز سریالهای جذاب و پربیننده ترکیه ای به اطاق نشیمن هر خانواده عرب راه پیدا کرده است. در جوامع بسته جهان عرب؛ تماشای فیلم های ترکیه ای در حقیقت به نوعی انتقال فرهنگ زندگی آزاد و مدرن ترکیه به جهان عرب بوده است.
اردوغان با استفاده از همین ابزار ارزشمند 'قدرت نرم'؛ منویات خود برای احیاء دوران امپراطوری 'عثمانی' را پیاده می کند.
اردوغان شیفته احیاء دوران عظمت امپراطوری 'عثمانی' است. این امپراطوری در سال 1922 منقرض شد.
اردوغان از آغاز دوره کاری اش تا به امروز در همین مسیر حرکت کرده ، منتها در گذر زمان؛ شیوه کاری خود را تغییر داده است.
اردوغان تا پیش از این تمام تکیه اش بر تحسین تاریخ و فرهنگ مشترک ترکها و اعراب بود؛ اما چندی است که این رویکرد را تغییر داده و 'قدرت سخت' و ادعای ارضی و نارضایتی از غم از دست دادن خاک را سرلوحه سیاستهای خود در قبال جهان عرب قرار داده است.
مسلما دشمنان تاریخی عثمانی یعنی پادشاهی های عربستان، اردن و امارات؛ دلشان چندان به این ناله های تاریخی اردوغان نمی سوزد و سوریه و کردها؛ ترکیه را ' متجاوزان عثمانی' نام گذاشته اند.
و اما مهم ترین رویداد خبری مربوط به ترکیه؛ قطع پخش سریالهای ترکیه از شبکه MBC است.
MBC علت این کار را توضیح نداده است اما این اتفاق ریشه در تیره شدن روابط ترکیه با امارات دارد.
اصل ماجرا این است: چند هفته قبل یک وزیر اماراتی از رفتار یکی از فرماندهان عثمانی در دوران جنگ جهانی اول در شهر مقدس 'مدینه' بشدت انتقاد کرد. این انتقاد از نظر اردوغان یک توهین قلمداد شد و به آن پاسخ دندان شکنی داد.
'محمد بن سلمان' ولیعهد عربستان که به مصر سفر کرده است، روز دوشنبه در مصاحبه با یک روزنامه مصری بشدت از اردوغان انتقاد کرد و گفت که رئیس جمهوری ترکیه می خواهد دوران ' خلافت عثمانی' را احیا کند.
حمله شدیدتر ولیعهد عربستان به ترکیه آنجاست که او ترکیه را هم در کنار ایران و سازمانهای تروریستی؛ ' مثلث شرارت' خواند.
یکی دیگر از رفتارهای سیاسی اردوغان که ضربه سختی بر درخشندگی تصویر ترکیه هم در جهان عرب و هم در سطح جهان زد؛ سیاست سرکوب و اختناق و فشار و ستم بر مطبوعات، روزنامه نگاران و فعالان سیاسی در داخل است. این سیاستها به خصوص بعد از کودتای نافرجام 2016 علیه اردوغان؛ با نیرویی مضاعف در کشور پیاده شد.
رفراندوم پارسال هم که آلوده به تقلب بود که ضربه مخرب دیگری بر وجهه ترکیه در انظار بین الملل وارد آورد. اردوغان بعد از این رفراندوم صاحب قدرت مطلقه در کشور شد و این مجوز را بدست آورد تا برای یک دهه دیگر بر ترکیه حکومت کند.
' اوزتورک ییلماز' نایب رئیس بزرگ ترین حزب اپوزیسیون کشور ' CHP ' می گوید:' قبلا مردم از همه جهان عرب به ترکیه می آمدند و در این کشور مجذوب آزادی، دمکراسی و حاکمیت قانون می شدند. آن روز؛ ترکیه برای جهان عرب یک الگو بود. اما امروز؛ ترکیه هیچ فرقی با یک کشور عرب ندارد'.
رهبر ترکیه به تنها نیرویی که بشدت به آن علاقمند است؛ نیروی قدرت نظامی است. او امروز همین نیرو را در سوریه به آزمون تجربه گذاشته است.
ارتش ترکیه چه قبل و چه بعد از کودتای نافرجام حسابی تضعیف شده بود . منتها اردوغان به رغم این ضعف ارتش به سراغ جنگیدن با داعش رفت و در همان سال وقوع کودتا در عملیات ' سپر فرات' در شمال سوریه شرکت کرد. همین ارتش امسال با پیشرفتی بس سریعتر در ماه ژانویه با عملیات ' شاخه زیتون' به شهر کردنشین ' عفرین' واقع در کوهستانهای شمال سوریه یورش برد تا با شبه نظامیان کرد مورد حمایت آمریکا بجنگد.
این شبه نظامیان کرد ' YPG ' نام دارند که وفادار به 'حزب کارگران کردستان' موسوم به ' پ ک ک' هستند. آنکارا و همچنین واشنگتن؛ ' پ ک ک' را یک سازمان تروریستی می شناسند.
'ی پ گ' YPG شمار کثیری از نیروهایش را از جبهه های جنگ با داعش در شرق سوریه عقب کشانده است و آنها را به خطوط مقدم جبهه در 'عفرین' منتقل کرده است.
اردوغان دیروز / دوشنبه/ در صحبتهایی تاکید کرد که؛ عفرین فقط نقطه آغاز است.
او توضیح داد که ارتش ترکیه در حال پیشروی به سمت قلمروهای بیشتر و شرق سوریه است که در کنترل کردهای تحت امر آمریکاست. این پیشروی از شهر ' منبیج' آغاز می شود که میزبان سربازان آمریکایی است.
اردوغان گفت:' امروز ما در عفرین هستیم. فردا در منبیج خواهیم بود. پس فردا ما در شرق فرات خواهیم بود تا منطقه را از وجود همه تروریستها پاک کنیم و راه را برای رسیدن به مرزهای عراق هموار سازیم'.
اردوغان این لحن تند ملی گرایانه را فقط برای جلب نظر رای دهندگان تندروی ملی گرا که دشمن قسم خورده کردها و آمریکا هستند؛ بر زبان رانده است.
اردوغان در سالهای آغازین حکومتش سعی کرد با اقلیت کرد آشتی برقرار کند ؛ اما همین مقام؛ بعد از کودتای 2016 بشدت مواضع تند روانه و ملی گرایانه را سرلوحه کارش قرار داد. بعد از انتخابات آتی ریاست جمهوری که قرار است سال آینده و به گمانی هم زودتر برگزار شود، قدرتهایی جدید به اردوغان اعطا خواهد شد. مسلما اردوغان برای برنده شدن در آن انتخابات؛ نیازمند رای موافق ملی گراهاست.
' عثمان جان' وکیل برجسته قانون اساسی و از قانونگذاران سابق ترکیه از حزب اردوغان در همین ارتباط می گوید:' تنها هدف اردوغان از این رویه بکار بردن قدرت سخت؛ حفظ قدرت و رای اکثریت در ترکیه است. هدف اردوغان از تهاجمش به سوریه نیز همین است و هیچ مبنای عقلایی ندارد'.
ترکیه؛ دومین ارتش بزرگ ' ناتو' را در اختیار دارد. آنکارا در سوریه فقط زورآزمایی نمی کند. آنکارا در روزهای اخیر ماموران گارد مرزی یونان که به اشتباه از مرز عبور کرده بودند را بازداشت کرد. آنکارا کشتی های نیروی دریایی اش را برای ارعاب کشتی هایی که در آبهای 'قبرس' گاز استخراج می کردند به این آبها فرستاد. آنکارا جمهوری چک که از استرداد یکی از رهبران YPG امتناع کرده بود، را تهدید کرد.
در مجموع، منش و شیوه کاری جدید ترکیه اینگونه تعریف می شود: «بسیار معامله گر و بسیار خصمانه، استفاده از تمام ابزار موجود با رویکرد 'مرد دیوانه' برای امتیاز گرفتن هرچه بیشتر از متحدان ظاهری.»
