بهرام قاسمی روز یکشنبه در گفت وگوی رسانه ای افزود: در سال 96 با توجه به این که وزارت امور خارجه تا حد زیادی از مذاکرات برجامی رها شده بود، فرصت بیشتری پیدا کرد تا در حوزه‌ی مسایل دوجانبه با سایر کشورها کار بیشتری انجام دهد.
وی اضافه کرد: در این سال، حضور وزیر محترم امورخارجه و دیگر مقامات این مجموعه در مجامع مختلف بین المللی در حد پررنگ‌تری وجود داشت و اگر مجموعه‌ی عملکرد دستگاه‌های مختلف را با همدیگر مقایسه کنیم، به نظر می‌رسد عملکرد دستگاه سیاست خارجی و وزارت امور خارجه در سال 96 عملکرد قابل قبولی بوده است.
قاسمی درباره بحران ها و فشارهای سال 96 بر وزارت خارجه گفت: دستاوردهای فراوانی در این سال داشتیم و در عین حال با چالش‌های بسیاری هم روبه رو بودیم و کشور با مسایلی مانند تروریسم، بحران‌های پیرامون کشور مثل بحث سوریه و یمن، استمرار سیاستهای نابخردانه‌ی کشورهایی مانند سعودی علیه ایران و نوع رفتار ترامپ در برابر جمهوری اسلامی ایران مواجه بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: طبیعی است که خنثی کردن این نوع سیاستهای تقابل‌جویانه با ایران نیز تلاش‌هایی از جانب دستگاه سیاست خارجی کشور را می‌طلبید. و در میان مجموعه چالش‌های کشور در سال 96، شاید مهم‌ترین آن‌ها بحث تروریسم و یکی از بخش‌های موفق نیز بیرون راندن داعش از کشور عراق و شکست آن‌ها در سوریه بود. البته شکست داعش را می‌توان به عنوان موفقیت‌های مردم منطقه، کشورهای منطقه از جمله عراق و سوریه و البته جمهوری اسلامی ایران تلقی کرد که در صف اول مبارزه با تروریسم قرار داشت.
قاسمی پیرامون ترمیم روابط جمهوری اسلامی با کشورهای عربی نیز گفت: ما در سال 96 موفقیت‌های فراوانی داشتیم و در حوزه‌ی ارتباط با همسایگان و بسیاری از کشورهای پیرامونی توانستیم روابط خود را ترمیم کنیم. و در بعضی از کشورها گام‌های نخست برداشته شده است.
وی اضافه کرد: در کشورهای آسیای میانه، قفقاز و برخی کشورهایی که سطح کمتری از روابط را با آن‌ها داشتیم مانند ازبکستان و تاجیکستان توانستیم به سطح مطلوب تری در روابط برسیم و همانطور که ما علاقه‌مند به افزایش سطح مناسبات بودیم، این کشورها نیز چنین علاقه‌ای داشتند.
قاسمی اظهارداشت: در آینده نزدیک علاوه بر سفر وزیر امور خارجه، در سطوح عالی‌تری نیز به کشورهای این منطقه سفر خواهیم داشت و این تماس‌ها در حوزه‌ی ثبات و تأمین امنیت منطقه، موثر و کارساز و برای همه‌ی ما در این منطقه حائز اهمیت بوده است.
وی افزود: سفر آقای ظریف به پاکستان، گامی رو به جلو در ارتباط با این کشور بود. بعد از مدت‌ها سفر آقای رییس جمهور به هند را داشتیم که تعداد بالایی سند در آن امضا شد و می‌توان گفت علاوه بر آسیای میانه و قفقاز، ما در شبه قاره هم از روند مطلوب‌تر روابط برخوردار هستیم.
**روابط با کشورهای عربی
قاسمی در گفت و گو با خبرگزاری شفقنا، گفت: در مورد کشورهای جهان عرب هم نمی‌توان همه را در یک کفه‌ی ترازو قرار داد و قضاوت کرد. در حوزه‌ی خلیج فارس با بعضی کشورها مانند عمان و حتی کویت و قطر روابط خوبی داریم اما ایران در منطقه با یک معضل جدی به نام عربستان مواجه است.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: ما برای عادی‌سازی روابط و ایجاد یک محیط متعادل وعاقلانه برای گفت‌وگو با عربستان و حل مشکلات روی میز مذاکره، تلاش‌های بسیاری داشتیم اما متأسفانه استمرار توهمات عربستان بعد از برجام نشان داد که این کشور، آمادگی‌های لازم را برای گفت‌وگو و رسیدن به تفاهم ندارد.
قاسمی اضافه کرد: دراین حوزه می‌توان گفت عربستان آمادگی لازم را نداشته و کماکان با توجه به نگرانی‌های بی‌دلیل اش نسبت به ایران بر کارشکنی و ایران‌هراسی خود ادامه می‌دهد و تلاش‌های آن تا حدی هم می‌تواند روی برخی از کشورهای کوچک عربی موثر واقع شود.
وی اظهارداشت: ایران بارها پیشنهادات سازنده‌ی خود را برای یک مشارکت جمعی و رسیدن به یک تفاهم همگانی در منطقه در اشکال و مقاطع مختلف مطرح کرده است و فکر می‌کند ثبات، امنیت و توسعه‌ی اقتصادی در منطقه از طریق گفت‌وگو و تفاهم تأمین می‌شود زیرا این منطقه بیش از این کشش خشونت، تخاصم و جنگ را ندارد.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: حضور چهره‌هایی مانند ترامپ در آمریکا و اتخاذ سیاست مشخصی که ایالات متحده آمریکا و همچنین اروپا برای خالی کردن ذخایر کشورهای اسلامی و فروش سلاح در منطقه دنبال کردند، تا حد زیادی در رفتار دولت عربستان موثر بوده است.
قاسمی افزود: رییس جمهور آمریکا بارها اعلام کرده است که با هنرمندی خود توانسته سلاح‌های فراوانی به عربستان صادر و زرادخانه‌های عربستان را بیشتر و بیشتر کند. دولت فرانسه و دولت انگلستان هم در این جهت اقدام کردند و شاید سلاح‌های سرازیر شده به عربستان هم سعودی‌ها را برای استمرار تجاوز به یمن و زیاده‌‌خواهی هایی که شاید در قامت عربستان در منطقه نبوده، تشویق کرده است.
**وزارت خارجه نمی‌تواند کار دستگاه‌های اقتصادی را انجام دهد
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره نقش این وزارتخانه در جذب سرمایه گذاری خارجی گفت: وزارت خارجه نمی‌تواند کار دستگاه‌های اقتصادی را انجام دهد اما به سهم خود و با توجه به وظایف ذاتی خویش که به گسترش روابط و عادی‌سازی روابط با کشورهای جهان است، در سال 96 سعی خود را در حد توان انجام داد و در این زمینه با هیات‌های متعددی به سایر کشورها اعزام کرد یا هیات‌هایی را از سایر کشورها پذیرفت.
وی ادامه داد: در اکثر سفرهای آقای دکتر ظریف به عنوان وزیر امور خارجه که در قالب دوجانبه انجام شد و در همه‌ی سفرهایی که برای حضور در اجلاس‌های بین‌المللی بود، یک هیات اقتصادی شامل ده‌ها بنگاه اقتصادی دولتی و خصوصی، ایشان را همراهی کردند.
قاسمی افزود: هدف هیات‌های اقتصادی همراه وزیر این بود که با استفاده از ظرفیت حضور وزیر امورخارجه و حضور در نشست‌هایی با صاحبان بنگاه‌های اقتصادی در این کشورها بتوانند فضای همکاری و مراودات بیشتری را فراهم کنند.
وی اضافه کرد: وظیفه‌ی دیگر وزارت خارجه در گسترش مناسبات، ایجاد اطمینان و اعتماد به طرف‌های خارجی برای آمدن به ایران و سرمایه‌گذاری در کشور بود که در برخی کشورها توانستیم نتایجی در این زمینه به دست آوریم. با این وجود به دلیل آن که سرمایه‌گذار به جایی خواهد رفت که اطمینان‌های لازم را در همه‌ی ابعاد داشته باشد، ورود سرمایه به کشور زمان‌بر است.
قاسمی بیان کرد: در سال 96 با تلاش‌های وزارت خارجه این زمینه‌ها تا حدی فراهم شد و سرمایه‌گذارانی هم به اینجا آمدند و موفق شدیم شاخص درجه‌ی ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را از شش به پنج کاهش دهیم که خود نشانه مهمی برای جلب سرمایه گذاری خارجی است هرچند هنوز تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم، لذا باید بتوانیم این درجه ریسک را برای ایران تا درجه‌ی سه و حتی پایین‌تر کاهش دهیم که این کار نیازمند یک اجماع کلی در همه‌ی نهادها در کشور و حتی بخش خصوصی است.
وی بیان کرد: نوع دیگری از موانع نیز در برابر سرمایه‌گذاری خارجی در ایران داریم که مربوط به سیاست ایران‌هراسی و ایران‌ستیزی است که ازجانب برخی کشورهای فرامنطقه‌ای و حتی منطقه‌ای در مورد ایران دنبال می‌شود. به ویژه بعد از برجام با عهدشکنی‌هایی که آمریکا در بحث برجام داشت، تلاش کردند نگرانی‌هایی در بخش اقتصادی جهان ایجاد کنند تا سرمایه‌گذاران به ایران نیایند. یکی از تلاش‌های دیپلماسی و سیاست خارجی درسال 96 مقابله با همین نوع سیاست‌هایی بود که با هزینه‌های سنگین و جدیت تمام در عرصه‌ی جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران و توسط ایالات متحده‌ی آمریکا و بخشی از کشورهای همسو با آن‌ها در منطقه دنبال می‌شد.
**برجام بسیاری از موانع را برای جذب سرمایه از پیش روی ما برداشت
قاسمی اضافه کرد: برجام بسیاری از موانع را برای جذب سرمایه از پیش روی ما برداشت و امروز تا حد زیادی از تحریم‌های برجامی عبور کرده‌ایم، اما در نهایت با توجه به کارشکنی‌های آمریکا هنوز موانعی بخصوص درحوزه‌ی بانک‌های بزرگ وجود دارد و برای برطرف کردن این موانع باید باز هم در حوزه‌ی دیپلماسی تلاش‌های به سزایی را انجام دهیم که وزارت خارجه این کار را حتماً دنبال خواهد کرد.
**چالش های وزارت خارجه درسال 97
قاسمی درباره چالش های پیش روی وزارت خارجه در سال آینده گفت: با توجه به جهان‌بینی جمهوری اسلامی ایران و استقلال‌خواهی‌ای که در ایران بر آن پای فشرده می‌شود و بهای بسیاری نیز برای آن پرداخته است، در جهان پیچیده و آشفته‌‌ی کنونی و منطقه‌ی پر از بحران، چالش‌ها همواره وجود دارد. امروز هم این چالش‌ها اعم از سیاستهای خصمانه‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا، خصومت‌های عمیق و جدی رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه نسبت به ایران وجود دارد.
وی افزود: فکر می‌کنم در سال 97 هم با چالش‌هایی در منطقه و عرصه‌ی جهانی روبه‌رو هستیم که با توجه به ظرفیت کشور، توان ملی و آنچه به جمهوری اسلامی ایران قدرت می‌بخشد که همانا مردم ایران هستند، مثل گذشته جمهوری اسلامی ایران می‌تواند بر این چالش‌ها پیروز شود و از آن‌ها عبور کند.
**برجام و ترامپ
قاسمی درباره تصمیم جمهوری اسلامی در مقابله با خروج احتمالی آمریکا از برجام اظهارداشت: برجام حاصل یک تفاهم و اراده‌ی ملی و این موضوع الزاماً یک بحث ملی است و وزارت خارجه به عنوان دستگاه دیپلماسی و مجری سیاست خارجی، بخش عمده‌ی مذاکرات و به نتیجه رساندن برجام را دنبال کرده است. هرگونه چالش در بحث برجام و هرگونه اتفاقی که در خصوص این موضوع در آینده رخ دهد، تصمیمات لازم در هیات عالی نظارت بر برجام در کشور اتخاذ خواهد شد.
وی اضافه کرد: اگرچه وزارت خارجه در این هیات حضور دارد و نظرات دقیق و کارشناسی خود را به طور مستمر و با تحلیل مشخص همواره به این هیات ارائه می‌کند. قطعاً هرگونه تصمیمی که این هیات اتخاذ کند، وزارت خارجه نقش عمده و بسزایی را در پیگیری این مسایل در کنار سایر سازمان‌ها و نهادها و ارگان‌های دیگر خواهد داشت اما در نهایت، تصمیمات با هیات عالی نظارت بر برجام خواهد بود.
قاسمی افزود: با توجه به استحکام و شکل برجام، همچنین کسانی که در این تفاهم حضور داشتند، پشتوانه‌ی شورای امنیت و قطعنامه‌ی 2231 ایالات متحده‌ی آمریکا به سادگی قادر نیست مشکل عمده‌ای را برای برجام تحت عنوان خروج از برجام رقم بزند. همان گونه که در بیش از یک سال گذشته که آقای ترامپ بر مسند حاکمیت ایالات متحده‌ی آمریکا تکیه زده و هر از چندگاهی اعلام کرده است که از برجام خارج خواهد شد و برجام ناقص هست و … اما در این راستا نتوانسته است کاری انجام دهد.
وی بیان کرد: به نظر می‌رسد دولت ایالات متحده‌ی آمریکا بیشتر به دنبال ایجاد یک فضای منفی و سدهایی برای دیگر کشورها در همکاری با ایران باشد. پیش‌بینی بسیاری از تحلیل‌گران این است که آقای ترامپ به این سیاست ادامه خواهد داد تا تلاش کند ایران را از مواهب برجام محروم کند و اجازه ندهد سایر کشورها و بنگاه‌های اقتصادی به طور کامل و صد در صدی در ایران حضور پیدا کنند.
قاسمی اضافه کرد: آمریکا بدعهدی‌ها و کارشکنی‌های خود را ادامه خواهد داد اما خروج از برجام برای ترامپ، کار ساده‌ای نیست و او را به انزوای بیشتری سوق خواهد داد. به هر حال خردمندانی در مجموعه ایالات متحده در هیات حاکمه وجود دارند که مخالف این نوع اقدام آمریکا خواهند بود چرا که خروج آمریکا از برجام به منزله مخالفت اش با قطعنامه‌ی 2231 بوده و بهای سنگینی را به این کشور تحمیل خواهد کرد.
**اروپایی ها در موضوع برجام از آمریکا پیروی نمی کنند
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: برخورد اروپا و اتحادیه‌ی اروپا در بحث برجام تاکنون کاملاً روشن است و نشان می‌دهد کشورهای اروپایی مانند بسیاری از کشورهای مستقل جهان مثل روسیه و چین و … در نهایت از سیاستهای آمریکا پیروی نمی‌کنند و اصرار بر ادامه‌ی برجام و ادامه‌ی سیاستهای خود نسبت به برجام دارند. با توجه به این که خود اروپایی‌ها هم آن را یک دستاورد بزرگ سیاسی برای خود تلقی می‌کنند.
قاسمی اضافه کرد: به صورت مرتب رایزنی‌ها و تعاملاتی در خصوص برجام با مجموعه کشورهای اتحادیه اروپا و خود اتحادیه داشته‌ایم و داریم و از مواضع ما دقیقاً مطلع هستند. به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا در مورد برجام جدی و بر استمرار آن مصّر است و سعی می‌کند هیات حاکمه‌ی آمریکا را در این خصوص مجاب کند و به آن‌ها بیاموزد که بسیاری از مسایل از طریق مذاکره و صحبت قابل حل و فصل است.
وی افزود: البته این به آن معنا نیست که ما با اتحادیه‌ی اروپا در همه‌ی زمینه‌ها یکسان فکر می‌کنیم و دارای اشتراکات صد در صدی هستیم. قطعاً همچنان که می‌توانیم با اروپا دارای نظرات مشابهی در برخی حوزه‌ها باشیم، در بعضی حوزه‌ها نیز دارای اختلاف نظر هستیم. این اختلاف‌نظر‌ها هم با توجه به موقعیت جغرافیایی، تاریخی و ارزش‌های حاکم بر دو منطقه امری کاملاً طبیعی است.
قاسمی اظهارداشت:دیدگاه‌هایی در نگاه برخی کشورهای اروپایی نسبت به مسایل ایران وجود دارد مانند مسایل دفاعی و موشکی ایران که برای ما قابل مذاکره نیست. این نکته را بارها اعلام کردیم و اعلام می‌کنیم تاکید می‌کنیم در این زمینه بی‌دلیل نگران هستند و این را یک خط قرمز برای جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم. سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران تنها یک سیاست دفاعی و بازدارنده است که براساس تجربه‌ی تاریخی و تجربه‌ی جنگ تحمیلی هشت ساله به آن رسیده‌ایم.
وی بیان کرد: این یک سیاست کاملاً روشن و حساب شده است و هیچ زیانی برای هیچ کشوری در منطقه و جهان نخواهد داشت. ما سعی می‌کنیم در گفت‌وگوهایی که چه در منطقه و چه با همسایگان و دیگر کشورها داریم، این نگرانی بی مورد را رفع کنیم.
**درمبارزه با تروریسم پیشرو بوده ایم
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نگرانی ها از حضور و نفوذ ایران در منطقه گفت: در مورد منطقه نیز آنچه مطرح می‌شود انحرافی و ناشی از سیاستهای ایران‌هراسانه است و نفوذ ما درمنطقه، معنوی و فرهنگی است که در حوزه‌ی تمدنی ایران داریم.
قاسمی افزود: این حضور کاملاً طبیعی است و اصلاً جای نگرانی ندارد بلکه نقطه‌ی اتکاء و اشتراکی بین ما و کشورهای پیرامونی ما است و آنچه دیگران به عنوان نفوذ مطرح می‌کنند، یک دروغ محض است و ما هیچ چشمداشت و طمعی نسبت به خاک دیگر کشورهای منطقه نداریم و به عنوان یک کشور ثبات‌ساز در پی ایجاد یک امنیت همگانی برای همه هستیم.
وی اضافه کرد: در مبارزه با تروریسم نیز پیش رو بوده‌ایم و چه اروپا و چه دیگر کشورها قدردان تلاش ایران در حوزه مبارزه با تروریسم، ایجاد امنیت و کمک به توسعه اقتصادی در منطقه خواهند بود.
قاسمی گفت: ما فکر می‌کنیم امنیت، مقوله‌ای دسته جمعی است و یک کشور نمی‌تواند برای خود به تنهایی امنیت ایجاد کند و برای ایجاد این امنیت جمعی نیز ایده‌ی مجمع گفت‌وگوی جمعی را مطرح کردیم و حاضر هستیم با همه‌ی کشورهای منطقه و کشورهای پیرامونی در این مورد گفت‌وگو کنیم.
