در شرایطی که رئیس عالی‌ترین مرکز پژوهشی شهری تهران از کاهش 11درصدی درخواست رشوه و توفیق نسبی در کاهش فساد خبر داد، رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران از سمت خود برکنار شد.
به گزارش سرویس شهری «انتخاب» ؛ تغییرات مدیریتی در سازمان بازرسی شهرداری تهران در شرایطی رقم خورد که رئیس سابق آن از فشار مراکز قدرت به شهرداری تهران، پدیده عجیب شهرفروشی و انتقال پرونده فساد آن به شورای عالی امنیت ملی خبر داد.
انتشار استعفانامه محمدجواد شیرازی رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران که از سوی محمدعلی نجفی انتخاب شده بود؛ جنجالی شد. در بند آخر این نامه نوشته شده: «اکنون براساس برخی از اخبار واصله، فشار‌های وارده از سوی برخی مراکز قدرت مبنی بر کنترل و توقف حرکت سازمان بازرسی شهرداری تهران در این مسیر ممکن است برای جناب عالی که در آغاز راه سخت امانتداری حقوق مردم قرار دارید، مشکلاتی ایجاد کند، لذا لازم می‌دانم ضمن تجدید عهد با همرزمانم که به زیبایی پیمان خود با سالار شهیدان را به آخر رساندند عرض کنم که گرچه نمی‌خواهم رفیق نیمه راهی برای شما باشم، اما قادر به تغییر این راه رفته در عمر گذشته نیز نیستم و اگر این فشار‌ها ممکن است در فعالیت جنابعالی موجب اختلاف گردد ترجیح می‌دهم شما را در اجرای تصمیمتان مختار بگذارم و به عنوان بگذارم و به عنوان یک شهروند عادی به وظیفه انسانی، دینی و اخلاقی خود پایبند بمانیم.»
علاوه بر این، در بخش دیگری از این استعفانامه بر «مبارزه بی‌اغماض با فساد» و «توصیه سیاسیون، وزرا، نمایندگان مجلس و شورای شهر و هر صاحب نفوذ» تأکید شده که گواهی است بر فشار صاحب نفوذان و مراکز قدرت بر شهرداری تهران.
شهرداری تهران: فشاری در کار نبود
مرکز ارتباطات و امور بین الملل شهرداری تهران به دنبال انتشار نامه‌ای به امضای رئیس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران و ایجاد شائبه آنچه فشار به شهردار تهران از جانب برخی مراکز برای توقف حرکت سازمان بازرسی شهرداری تهران قلمداد شده است، هرگونه فشار برای انجام تغییرات مدیریتی را رد کرد.
در این اطلاعیه آمده است: «شهردار تهران صرفاً شاخص‌های کارآمدی، تعهد، تخصص و مصلحت شهر و شهروندان را مبنای تغییرات مدیریتی می‌داند. شایان ذکر است نامه منتشر شده در رسانه‌ها بعد از اعلام تصمیم تغییر در مدیریت سازمان بازرسی شهرداری تهران تنظیم و صرفا در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است.»
پرونده فساد شهرداری تهران به ایستگاه شورای عالی امنیت ملی رسید
از سوی دیگر، شیرازی روز چهارشنبه با حضور در نشست «پدیده رانت و تخلف در مدیریت شهری» خبر برکناری‌اش را با این عبارت که شهرداری بار مسئولیت را از شانه‌ام برداشته است، اعلام کرد.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش می‌گوید: چهار دهه است که در مورد مبارزه با فساد صحبت می‌شود و 17 سال است که از فرمان 8 ماده‌ای مبارزه با فساد می‌گذرد اما چرا فساد روی زمین مانده و مبارزه نمی‌شود. باید اعلام کنم که شهرداری تهران با پدیده عجیب و وحشتناکی به نام شهرفروشی مواجه است و چرا سؤال نمی‌پرسید که چرا شهرداری اینگونه است. باید بگویم که بازرسان ما 1317 برج پیدا کردند که بالای 10 هزار متر تخلف داشته و یا مسببان نابودی هکتارها باغ، چه کسانی بودند؟
رئیس سابق سازمان بازرسی شهرداری تهران تأکید می‌کند: یکی از آفت‌های ما، وجود همین توصیه‌کنندگان است.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به اینکه پرونده‌های فساد در اختیار جهانگیری؛ معاون اول رئیس جمهوری و علی شمخانی؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی قرار گرفته است، تاکید می کند« مقامات نظارتی دستور برخورد بدون اغماض را صادر کردند و هیچ کس در برابر رسیدگی مصونیت ندارد» و از تمام شدن حجت بر مسئولان قضایی خبر می دهد و برای بازگرداندن ده‌ها هزار میلیارد تومان به بیت‌المال ابراز امیدواری می کند.
شیرازی همچنین به سه پدیده قانون فروشی، قانون گریزی و توصیه کنندگان به عنوان دشمنان شهرداری اشاره می کند که می تواند اشاره کمرنگی به همان مراکز قدرت و توصیه کنندگان در استعفانامه اش باشد.
طعنه به اصلاح طلبان: تغییر تابلوي شهرداري تهران به نورآباد و ممسني
در همین احوال یاشار سلطانی روزنامه نگاری که پرده از ماجرای املاک نجومی در دوران شهرداری محمدباقر قالیباف برداشته بود، در حساب توئیتری خود به انتصاب رمضان امینی که جایگزین شیرازی در سازمان بازرسی شهرداری تهران شده است، واکنش نشان داد.
وی در این باره می‌نویسد: با توجه به روند انتصابات گذشته و آينده، بزودي تابلوي «شهرداري تهران» به «شهرداري نورآباد و ممسني» تغيير پيدا كرده و واژه «قبيله خوب» جايگزين «ژن خوب» خواهد شد.
این روزنامه‌نگار حوزه شهری، با خطاب قرار دادن اصلاح‌طلبان و اعضای لیست امید به آنها کنایه می‌زند.
رمضان امینی کیست؟
رمضان امینی اصالتا اهل نورآباد ممسنی و لر است. وی پیش از این نیز شهردار نورآباد ممسنی، نی ریز فارس، مدیرعامل سازمان بازیافت شهرداری شیراز، معاونت اجرایی و خدمات شهری شهرداری شیراز و رئیس کمیته بحران شهرداری شیراز نیز بوده است.
گفتنی است محمدعلی افشانی، شهردار تهران نیز اصالتا لر و اهل دهدشت از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد است.
مبارزه با فساد، راه حل بحران کسر بودجه تهران
محمدجواد شیرازی در نشست «پدیده رانت و فساد در مدیریت شهری» با اشاره به انتصاب ریس جدید سازمان بازرسی گفت: از همکارانم در سازمان بازرسی می‌خواهم که با ایشان در سازمان بازرسی شهرداری همکاری کنند. بروید و بپرسید چرا ده‌ها پروژه بدون پروانه ساخته شده است؟
او در انتها به کسر بودجه 50 هزار میلیارد تومانی شهرداری و پرونده‌های تخلف شهرسازی در کمیسیون ماده ۱۰۰ اشاره کرد و افزود: اگر قانون در خود شهرداری اجرا شود، بدهی‌ها حل می‌شود. هزار پرونده پشت درهای کمیسیون ماده ۱۰۰ مانده است. اگر قانون اجرا شود، هزارها میلیارد تومان از متخلفین به بیت‌المال بر می‌گردد. دو پرونده که یکی ۲۰۰ هزار متر تخلف دارد، به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارسال شده و شاید بشود ۷_۸ هزار میلیارد تومان تنها بابت تخلفات این سازنده در منابع شهرداری ایجاد کرد.
کاهش 11 درصدی درخواست رشوه در دوره جدید مدیریت شهری
در این نشست، رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: میزان درخواست رشوه در شهرداری تهران از کل کشور بیشتر است، اما طبق پیمایش‌های علمی و ملی انجام شده، در دوره جدید مدیریت شهری، میزان درخواست رشوه در شهرداری 11 درصد کاهش یافته است.
محمدرضا جوادی یگانه، با بیان نتایج مطالعه گزارش مردم درباره فساد گفت: در کل کشور میزان درخواست رشوه در شهرداری‌ها در سال 1395، ۱۱.۳، دادسراها و دادگاه‌ها ۸.۹، اداره دارایی و مالیات۷.۶، اداره ثبت ۵.۱ و نیروی انتظامی۱۰.۲ درصد است. بر اساس گزارش بعدی ۶۵.۴ درصد از 11 درصدی که از آنها درخواست رشوه شده به شهرداری رشوه پرداخت کرده‌اند. این آمار در خصوص دادسراها و دادگاه‌ها ۶۴.۸، اداره دارایی و مالیات۶۳.۳، اداره ثبت ۶۱ و نیروی انتظامی۷۱.۶ درصد است. یعنی این تعداد از مراجعین، وقتی از آنها در خواست رشوه شده، به آن پاسخ مثبت داده‌اند.
وی ادامه داد: در سال 1395 شهرداری تهران ۸۳.۳ درصد از مراجعه‌کنندگان به این درخواست‌های رشوه پاسخ مثبت داده‌اند و این آمار در نیروی انتظامی 100 درصد است، یعنی در تهران همه کسانی که در نیروی انتظامی از آنها درخواست رشوه شده، به آن پاسخ مثبت داده‌اند.
رشوه‌دهی در تهران، بیش از تمام شهرهای دیگر
رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان اینکه در تهران در تمام ادارات، میزان پرداخت رشوه بدتر از کل کشور است گفت: در مقایسه با کلانشهرها باز هم تهران در سال 1395 شرایط بدتری دارد و پرداخت رشوه در تهران نیز باز هم بیشتر از سایر کلانشهرها است. تجربه درخواست رشوه در کلانشهرها در شهرداری‌ها، دادسراها دادگاه‌ها، اداره دارایی و مالیات، اداره ثبت و نیروی انتظامی به ترتیب ۱۴.۳-۹.۵- ۸.۲- ۵.۱- و ۱۳.۹ درصد بود، اما این میزان در تهران به ترتیب بالا ۱۷.۲- ۵- ۱۱.۵- ۵.۹- ۳.۶ درصد است.
وی با اشاره به نظرسنجی مدیریت شهری جدید در شهریور سال 96 گفت: این نظرسنجی نشان می‌دهد از 32 درصد کسانی که به شهرداری مراجعه کرده اند، درخواست رشوه شده است.
نقش مهم رشوه و فساد در نارضایتی مردم
رییس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان اینکه نارضایتی در میان کسانی که از آنها درخواست رشوه شده، سه برابر است، گفت: کسانی که از آنها درخواست رشوه شده، به عملکرد شهردار از بیست، نمره ۱۰ داده‌اند و کسانی که از آنها تقاضای رشوه نشده، از ۲۰ به شهرداری نمره ۱۳ داده‌اند. این پژوهش در خرداد سال خردا ۹۷ هم تکرار شده و نشان داده از 21 درصد مردمی که به شهرداری مراجعه کردند، درخواست رشوه شده است. مقایسه این دو شاخص معنی دار است؛ یعنی میزان درخواست رشوه ۱۱ درصد کاسته شده که نشان دهنده موفقیت مدیریت شهری جدید است.
حبیب‌زاده : ضربه اصلی فساد، بی‌انگیزه کردن نیروهای خدوم
افشین حبیب‌زاده، عضو شورای اسلامی شهر تهران که میزبان و رئیس نشست بود، با اشاره به اقدامات شورا در رابطه با فساد گفت: چالش اساسی که امروز کشور از آن رنج می‌برد بحث فساد در بخش‌های مختلف است. شورای شهر تمام قد در برابر فساد ایستاده و سعی دارد شفاف‌سازی کند اما فساد ضربات زیادی به ما وارد کرده است.
وی در ابتدا با بیان اینکه «با خبر شدیم ساعتی قبل از آغاز جلسه آقای شیرازی از سازمان بازرسی رفتند»، گفت: آقای شیرازی در مبارزه با فساد بسیار دغدغه‌مند بود و امیدوارم راه ایشان ادامه یابد تا بتوانیم در مبارزه با فساد، همه سربلند باشیم..فساد ضربات زیادی به ما وارد کرده است، اما یکی از ضربه‌های اصلی بی‌انگیزگی است. در شرایط مناسبی به سر نیستیم و باید بگویم
عضو شورای شهر با اشاره به اینکه کشور ما در مسیر توسعه قرار دارد و همین امر باعث شده فساد ضربه چندین برابری به ما وارد کند، افزود: فساد رسیدن به اهداف را به تعویق می‌اندازد و سوء‌استفاده از موقعیت‌های سیاسی سد راه توسعه کشور می‌شود. زیان مهم و اساسی بی‌اعتمادی مردم است اما من نمی‌خواهم وارد جزییات بشوم. واقعیت این است که شورا تمام تلاش خود را برای شفاف‌سازی انجام داده است.
معاون نظارت شورای شهر با بیان اینکه تهران از نظر شاخص احساس فساد در رتبه 31 قرار دارد، گفت: از اقدامات ما یکی ایجاد خزانه متمرکز و دوم اعلام عمومی قراردادهای بالا و زیر یک‌میلیارد تومان است که رقابت جدی میان پیمانکاران ایجاد کرده است. ایجاد خزانه متمرکز توانست بخش زیادی از مسائل را حل کند؛ چرا که نبود خزانه متمرکز باعث ترویج فساد شده بود.
حبیب‌زاده درباره بحث واگذاری‌های غیرقانونی املاک نیز تصریح کرد: یکی دیگر از موضوعات مهم در شورای شهر پنجم تعیین تکلیف املاک بود. براساس مصوبه‌ای در شورای‌شهر قرار شد لیست املاک واگذارشده مشخص شود. براساس آخرین آمارها 1300 ملک در اختیار افراد حقیقی و حقوقی قرار گرفته است. این املاک متراژهای متفاوتی دارد و پس از بررسی همه ابعاد آنها را رسانه‌ای می‌کنیم، هرچند به رسانه‌ای کردن همه ابعاد تمایلی نداریم. در آینده هم واگذاری تک‌تک املاک باید به تصویب شورای‌شهر برسد.
شهرداری سرلیست فساد در کشور است
مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران هم با اشاره به نتایج این طرح گفت: رتبه فساد اداری در ایران با بقیه دنیا یکی است، اما وضعیت شهرداری‌ها فرق دارد و شهرداری‌ها سرلیست فساد در کشور هستند.
به گفته حسن عابدی جعفری، کمتر از ۲۰ درصد کشورهای دنیا در مبارزه با فساد پیشرفت داشته‌اند که البته این میزان بهبود هم چشمگیر نبوده است. کشور ما بر خلاف تصورات در میان ۱۸ درصدی قرار دارد که توانسته در رابطه با مبارزه با فساد بهتر شود و این بر اساس آمارهای بین المللی و مستند است.
وی ادامه داد: در ایران منهای شهرداری‌ها، میزان فساد بقیه ادارات همچون بقیه دنیاست. تفاوت ما فقط در شهرداری‌هاست. شهرداری ها در اول فهرست فساد قد علم می‌کنند و از همه بالاترند. اگر قرار باشد در یک جا بیشتر کار کنیم، همین شهرداری ها هستند و با بهبود فساد در شهرداری‌ها می توانیم شاهد کاهش جدی رتبه کشور در بحث فساد باشیم.
هنوز اصلی‌ترین درآمد شهرداری از شهرفروشی است
دبیر ستاد سلامت اداری شهرداری تهران با بیان اینکه مشکل اصلی در شهرداری وجود فساد کلان است، راه‌حل این معضل را در ایجاد منابع پایدار درآمدی دانست و در ادامه به مشکلات موجود در ساختار درآمدزایی و هزینه کرد شهرداری اشاره کرد.
علیرضا آقایی، دبیر ستاد ارتقاء سلامت و مبارزه بافساد اداری شهرداری تهران افزود: در حقیقت با کنار گذاشتن طرح جامع، درآمد به فروش تراکم، تغییر کاربری و غیره متکی شد. از سال ۹۱ با ابلاغ طرح تفضیلی تصور می‌شد این مشکل حل می‌شود، اما به این علت که منابع درآمد پایدار جایگزین نشد، این مشکل کماکان باقی ماند. اجرای مقررات عملا کنار گذاشته شده و در حوزه کسب درآمد هنوز اصلی‌ترین رکن، شهرفروشی است.
وی افزود: پشت همه موارد بحث محاسبه عوارض و دریافت آن است. این بخش، نیمه پنهان فساد در حوزه کسب درآمد است. عوارض برخی از املاک به خاطر وجود برخی وابستگی‌ها دریافت نشده است. راه‌حل آن است که مثل همه جای دنیا دولت مالیات‌های شهری را به شهرداری واگذار کند. در حقیقت راه‌حل دیگری نداریم و باید منبع درآمد جایگزین شهرفروشی تعیین شود.
وی با اشاره به اینکه حوزه اصلی بعدی در بحث فساد موضوع هزینه‌کرد است، گفت: اصلی‌ترین مشکل این است که نظام فنی، اجرایی در این خصوص وجود نداشته و درنتیجه بلبشویی حاکم شده است. مساله بعدی نظام اداری تشکیلاتی و منابع انسانی است. تاکنون حتی یک آزمون استخدامی عمومی هم در شهرداری برگزار نشده است. نیروها با روابط ورود کرده‌اند و همین نشان می‌دهد با چه سازمانی طرف هستیم.
بودجه غیرنقد یک دروغ آشکار است
وی ادامه داد: نکته بعد بودجه غیرنقد است. تحت عنوان بودجه غیرنقد با تراکم، دارایی ها و املاک بازی می‌شود. ۴۰ درصد بودجه غیر نقد فروش تراکم مازاد بوده که در حقیقت مبلغی است که باید به صورت نقد مستقیما وارد خزانه شهرداری می‌شده است. به اعتقاد آقایی بحث بودجه غیر نقد یک دروغ آشکار است که امروز در دوره جدید تا حدی جلویش گرفته شده است.
دبیر ستاد ارتقاء سلامت و مبارزه با فساد اداری شهرداری تهران در انتها خاطر نشان کرد: اگر این دو نکته در بحث اخذ و هزینه‌کرد درآمد رفع شود، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
