ابهاماتی در مورد قتل ربانی

در حالي كه حدود يكماه از ترور برهان الدين رباني رئيس جمهوري سابق افغانستان و رئيس شوراي عالي صلح اين كشور مي گذرد اما تاكنون عامل يا عاملين اين ترور شناسايي نشده و هيچ فرد يا گروهي نيز مسووليت اين ترور را به عهده نگرفته است.

 برهان الدين رباني 29 شهريور 1390 در يك حمله انتحاري در خانه‌اش در محله 'وزير اكبرخان' كابل زماني كه رئيس شوراي عالي صلح در افغانستان و مذاكره كننده ارشد دولت با گروه طالبان بود، به شهادت رسيد.

حامد كرزي رئيس جمهوري افغانستان گفت: پس از كشته شدن برهان الدين رباني رئيس شوراي عالي صلح كشور، سياست گفت و گو براي صلح عملا با مشكل جدي مواجه شده است.

'برهان‌الدين رباني' 71 ساله چند روز قبل از شهادت براي حضور در نخستين اجلاس بين المللي بيداري اسلامي در تهران در گفت‌وگويي با خبرنگار ايرنا در مورد روند مذاكرات ميان گروههاي مختلف افغان براي ايجاد ثبات و امنيت در اين كشور، گفته بود كه اين مذاكرات در حال حاضر در جريان است و افغانستان بايد از اين مرحله گذر كند تا ثبات و استقرار در آن حاكم شود اما گويا گروهي دوست نداشتند تا اين ايده رباني محقق شود.

تاكنون شخص يا گروهي مسووليت ترور رباني را نپذيرفته است و در مورد علت و عاملين قتل رباني گمانه زني هاي محتلفي وجود دارد.
با توجه افزايش خشونت و ترور توسط گروه طالبان طي سالجاري، در ابتدا ترور رباني به كار گروه تروريستي طالبان نسبت داده شد اما طالبان اين ترور را رد و اعلام كرد كه در اين ترور نقشي نداشت هر چند كه هنوز بسياري از صاحبنظران و مقامات سياسي و امنيتي اعتقاد دارند اين ترور را طالبان انجام شده است.
ابتداي سال جاري گروه طالبان در اطلاعيه اي اعلام كرد كه براي دستيابي به اهدافشان به ترور بزرگان اقوام و افراد دولتي اين كشور اقدام خواهد كرد و در راستاي اين تهديد تاكنون عده زيادي از مقامهاي دولتي و بزرگان اقوام افغان توسط اين گروه به قتل رسيده اند.
برهان‌الدين رباني از مخالفان طالبان بود و مدتي قبل از مرگش در سخناني از طالبان به دليل استفاده از 'كودكان' در حملات انتحاري و درگيريها بشدت انتقاد كرده بود.
از طرفي شوراي عالي صلح افغانستان، نپذيرفتن مسئوليت ترور شهيد 'برهان الدين رباني' رييس فقيد اين شورا از سوي طالبان را دسيسه اين گروه دانست.
'معصوم استانكزي' دبير شوراي عالي صلح افغانستان كه خود نيز بر اثر حمله انفجاري در خانه شهيد رباني زخمي شد بود گفته كه طالبان در ترور استاد رباني نقش داشته اند .
'نوذر شفيعي' كارشناس مسائل بين الملل و يك عضو هيئت علمي دانشگاه اصفهان در باره اين ترور مي گويد: رباني از شخصيت هاي برجسته سياسي و مذهبي افغانستان و دنياي تشيع و تسنن هميشه در معرض تهديد طالبان بود.
به عقيده وي فارس و تاجيك زبان بودن رباني و ميزان تأثيرگذاري وي در ساختار سياسي و حكومتي افغانستان از دلايل مهمي است كه مي تواند مورد خشم طالبان قرار گرفته باشد.
برخي هم اعتقاد دارند برهان الدين رباني، رئيس شوراي عالي صلح افغانستان در جريان يك توطئه كشور يا كشورهاي خارجي كشته شده است.
'حفيظ الله زكي' يكي از صاجبنطران مسائل افغانستان مي گويد: اين نوع ترورها مثل ترور رباني به دليل پيچيدگي نمي تواند تنها از سوي گروه طالبان رهبري و سازماندهي شود.
به باور وي در پشت اين ترورها و كشتارهاي ناجوانمردانه يك جريان قوي آموزش ديده قرار دارد كه به منظور پيشبرد برنامه هاي خود، ترور شخصيتهاي مهم ملي و سياسي را در دستور كار دارد.
اما برخي مقام هاي كابل، اسلام آباد را مسوول مرگ رباني مي دانند.
سيد محمد يك صاحبنطر افغاني معتقد است: به دليل منافع زيادي كه پاكستان از بابت ناامني در افغانستان توسط گروههاي تروريستي به دست مي آورد به احتمال زياد اين ترور با حمايت مستقيم يا غير مستقيم پاكستان انجام شده است.
بعد از اين ترور، روابط كابل اسلام آباد رو به تيرگي گراييد به اين دليل كه گروه تحقيقاتي بررسي چگونگي ترور رئيس جمهوري پيشين افغانستان اعلام كرد كه سازمان اطلاعات ارتش پاكستان ( آي.اس.آي) در ترور برهان الدين رباني رئيس شوراي صلح اين كشور نقش داشته و شخص انتحاركننده نيز پاكستاني بوده است.
اما دولت پاكستان اتهامات مطرح شده افغانستان مبني بر نقش داشتن سازمانهاي اطلاعاتي پاكستان در ترور برهان الدين رباني رييس جمهوري سابق اين كشور را تكذيب كرد.
براساس گزارش رسانه ها، شواهدي را كه افغانستان تحويل سفارت پاكستان داده، در اصل اعترافات يك شهروند افغاني به نام آخوندزاده است كه به عنوان مغز متفكر ترور مطرح شد.
همچنين برخي رسانه هاي افغانستان نوشتند: ماموران ادارہ اطلاعات افغانستان با آغاز تحقيقات پروندہ ترور برھان الدين رباني رئيس جمهوري سابق و رئيس شوراي صلح افغانستان به شواھدي دست يافتند كه نشان مي دھد شخصي به نام 'حميد الله' متهم به ترور برھان الدين رباني با شوراي كويته در ايالت بلوچستان پاكستان ارتباط دارد.
به گزارش ايرنا به نقل از منابع خبري محلي 'بسم الله محمدي' وزير كشور افغانستان در مجلس اين كشور گفت: سازمان اطلاعات مركزي ارتش پاكستان در ترور برهان الدين رباني رييس فقيد شوراي عالي صلح اين كشور، نقش كليدي ايفا كرده است.
اما وزارت امورخارجه پاكستان در اطلاعيه اي اعلام كرد: پروفسور برهان الدين رباني دوستي با‌ارزش و مورد احترام براي كشور پاكستان بوده و وي به مدت طولاني در پاكستان زندگي كرده و در اين كشور دوستان فراواني دارد بنابراين دليلي ندارد كه ترور وي توسط پاكستان انجام شده باشد.
سيد يوسف رضا گيلاني نخست وزير پاكستان نيز آمادگي كشورش را به منظور تحقيقات در زمينه اين حادثه تروريستي بيان كرد و گفت: مايه تاسف است كه وزير كشور افغانستان در باره پاكستان چنين سخناني را بيان مي‌كند.
آصف علي زرداري رييس جمهوري پاكستان نيز ابراز اميدواري كرد كه ترور برهان الدين رباني رييس جمهوري سابق افغانستان، در روند صلح و آشتي ملي اين كشور تاثير نگذارد.
اين اظهارات مقامات پاكستاني در حالي است كه محمد ياسين ضيا معاون رييس سازمان امنيت ملي افغانستان عملكرد دولت پاكستان را در ارائه ھمكاري در تحقيقات پرونده ترور رباني ناهماهنگ عنوان كرد و گفت: مقامات مسوول پاكستاني در مورد درخواست ما براي همكاري جواب رد دادند.
ضياء در گفت و گو با خبرنگاران افزود: سفارت پاكستان در جوابيه اي به اداره امنيت ملي افغانستان علت عدم همكاري خود را فاش كردن نام عاملان ترور برهان الدين رباني در رسانه ها ازسوي افغانستان و اينكه سازمان اطلاعات پاكستان در اين ترور نقش داسته، ذكر كرد.
وي تصريح كرد: پاكستان، همچنين براي تحقيق در باره چگونگي ترور رهبر جمعيت اسلامي افغانستان نيز اجازه سفر به گروه حقيقت ياب آن كشور را نداد.
اما وزير پيشين امور خارجه دولت پاكستان گفت كه اين اتهام توطئه اي برنامه ريزي شده از سوي سرويس اطلاعاتي افغانستان است.
'خورشيد محمود قصوري' افزود: برخي از عناصر خرابكار و مخالف حضور گروهھاي پشتون در روند مذاكرات صلح اين كشور با نفوذ در دستگاہ اطلاعاتي افغانستان اين توطئه را طراحي و اجرا كردند.
مردم افغانستان كه در طول تاريح كشورشان از امنيت و آسايشي برخوردار نبوده اند و در 10 سال گذشته با فعاليت شديد گروههاي تروريستي و همچنين ورود نيروهاي خارجي به كشورشان براي تامين امنيت بيشترين ناامني را احساس كردند، اميدوارند عامل ياعاملين شهادت برهان الدين رباني شناسايي شوند و خون رباني براي رسيدن به صلح پايدار به ثمر نشيند.