مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: تاکید وزارت بهداشت بر این است که مردم از شیر و لبنیات پاستوریزه استفاده کنند و باید شیر مصرف شده در "لبنیات سنتی" از شیر پاستوریزه تهیه شود!
دکتر زهرا عبداللهی در نشست خبری بسیج همگانی تغذیه، هدف از بسیج ملی تغذیه سالم را فرهنگ‌سازی برای تغذیه سالم و اصلاح الگوی تغذیه بیان و اظهار کرد: رسالت وزارت بهداشت، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در راستای بهبود تغذیه جامعه است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به دستاوردهای اصلاح الگوی تغذیه و امنیت غذایی پس از انقلاب اسلامی تصریح کرد: بعد از انقلاب اسلامی برنامه‌هایی در راستای کاهش سوء تغذیه انجام شد و در سال 76 در بحث سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال 16.6 درصد، کم وزنی متوسط تا شدید و 20 درصد کوتاهی قد متوسط تا شدید داشتیم که با مداخلات وزارت بهداشت توانستیم پس از 20 سال در سال 96 کاهش بیش از 70 درصدی در سوء‌تغذیه داشته باشیم و بر اساس مطالعات سال 96، کم وزنی کودکان زیر 5 سال به 3.8 درصد و کوتاه قدی 4.6 درصد رسیده است.
یکی از مشکلات تغذیه‌ای "کمبود ریزمغذی‌ها" است
عبداللهی یکی دیگر از مشکلات در بحث تغذیه را کمبود ریزمغذی‌ها دانست و بیان کرد: طبق مطالعات انجام شده، متاسفانه فقر آهن و کم خونی در همه گروه‌های سنی در کشور مشکلی جدی بود و بر همین اساس، برنامه‌هایی مانند مکمل‌یاری و غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک و مکمل یاری برای دختران دبیرستانی در مدارس را اجرا کردیم؛ نتایج اجرای این برنامه‌ها نشان می‌دهد که طی یک دوره 10 ساله کمبود آهن در کشورمان به میزان 50 درصد کاهش یافته است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات تحولی در حوزه تغذیه افزود: در سال‌های اخیر به دنبال اجرای طرح تحول سلامت، کارشناسان تغذیه برای اولین بار در مراکز جامع بهداشتی در حاشیه شهرها و شهرها مستقر و مراجعین از خدمات تغذیه به صورت رایگان بهره‌مند شدند و کارشناسان تغذیه در اولین سطح ارائه خدمت به مردم حضور پیدا کردند و مردم از مشاوره و تنظیم رژیم غذایی بهره‌مند شدند.
وی افزود: در حال حاضر 1200 کارشناس تغذیه در شبکه‌های بهداشتی و درمانی فعالیت می‌کنند و نتایج و ارزشیابی‌ها نشان می‌دهد حضور این کارشناسان و فعالیت آنها در حوزه تغذیه باعث کنترل دیابت و فشارخون، شده است.
عبداللهی با بیان اینکه بیماری‌های غیر‌واگیر، مهمترین عامل مرگ و میر در کشور است، گفت: دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن تنفسی از جمله بیماری های غیر واگیر هستند و با تغذیه مناسب، کنترل و پیشگیری از بروز این بیماری ها جلوگیری کنیم.
60 درصد از جمعیت بالای 18 سال کشور اضافه وزن و چاقی دارند
وی با بیان اینکه 60 درصد از جمعیت بالای 18 سال در کشور اضافه وزن و چاقی دارند که این عامل، دیابت، فشارخون و انواع سرطان‌ها را ایجاد می‌کند، افزود: بر همین اساس یکی از اقدامات مهم بازنگری قند، نمک و چربی در محصولات غذایی است و متاسفانه مردم بیش از حد قند، نمک و چربی مصرف می‌کنند، به همین دلیل باید قند، نمک و چربی در محصولات غذایی کاهش پیدا کند، لذا با همکاری کارخانجات صنایع غذایی، سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد محصولاتی در بازار توزیع شد که قند، نمک و چربی آنها کاهش پیدا کرده است و در حال حاضر 40 محصول غذایی در بازار موجود است که میزان قند آنها کاهش پیدا کرده است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه کاهش میزان نمک در نان یکی از مهمترین اقدامات در بهبود تغذیه مردم بود، اظهار داشت: مهمترین منبع دریافت نمک در کشور ما نان است. مردم ایران به طور متوسط روزانه حدود 310 تا 320 گرم نان می‌خورند و میزان نمک در نان 2 تا 2.3 درصد بود. بر این اساس حدود 6 گرم نمک دریافتی مردم از طریق نان است، درحالی که میزان توصیه شده مصرف نمک 5 گرم در روز است. با بازنگری استانداردها میزان نمک در نان به کمتر از یک درصد کاهش یافت و بنابراین روزانه3 از نان، 3 گرم نمک دریافت می‌شود.
عبدالهی افزود: مداخلات انجام شده در حوزه تغذیه منجر به کاهش انواع سوء تغذیه در کشور شده است البته شکل دیگری از سوء تغذیه در کشور ایجاد شده که اضافه وزن و چاقی است و چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان در حال افزایش است و 23 درصد گروه سنی 7 تا 18 سال دچار چاقی و اضافه وزن بوده و 21 درصدشان دچار چاقی شکمی هستند.
وی افزود: همچنین 12 تا 13 درصد از کودکان کمتر از 2 سال نیز دچار اضافه وزن و چاقی هستند و این میزان در استان‌های شمالی به 20 درصد هم می‌رسد. اگر این روند کنترل نشود، این کودکان به نوجوانان و بزرگسالان چاق تبدیل می‌شوند. بنابراین باید بدانیم که مهمترین عامل مرگ، بیماری‌های غیر واگیر بوده و یکی از عوامل این بیماری‌ها نیز چاقی است. از طرفی بی‌تحرکی نیز چاقی را تشدید می کند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه یکی از اقدامات ما ایجاد بسیج‌های ملی تغذیه سالم است، گفت: هدف از برگزاری این بسیج‌های ملی، ترویج الگوی تغذیه سالم و اصلاح الگوی تغذیه‌ای به لحاظ کاهش نمک، قند و چربی و افزایش مصرف سبزیجات، حبوبات، میوه و غلات است و براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی مردم باید حداقل حدود پنج سهم در روز، میوه و سبزی مصرف کنند.
عبدالهی افزود: این مواد غذایی به دلیل اینکه حاوی فیبر هستند از ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر پیشگیری می‌کنند و براساس اطلاعات کنونی 48 درصد ایرانیان این الگوی تغذیه‌ای را رعایت می‌کنند و 52 درصد مردم هم کمتر از استاندارد، سبزی و میوه مصرف می‌کنند.
ایرانی‌ها به طور متوسط بیش از دو برابر میزان استاندارد جهانی، قند مصرف می کنند
وی با بیان اینکه در حال حاضر، سرانه مصرف قند و شکر66 گرم در روز است، گفت: با توجه به شیوع اضافه وزن، چاقی و دیابت در جهان و کشور ما سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند کمتر از 10 درصد انرژی روزانه از قندهای ساده دریافت شود یعنی روزانه کمتر از 25 گرم قند مصرف شود اما ایرانی‌ها بیش از 2 برابر استاندارد قند مصرف می‌کنند. این موضوع یکی از دلایل روند افزایشی دیابت در کشور است و در حال حاضر 8.5 درصد مردم دیابت دارند و 16 درصد مردم نیز دچار دیابت نهفته هستند و اگر وزن را کنترل نکنند و رژیم غذایی مناسب نداشته باشند، دیابتی می‌شوند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ادامه داد: همچنین براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی، افراد بالای 50 سال و کودکان زیر 5 سال باید کمتر از 3 گرم نمک بخورند و افراد کمتر از 50 سال نیز باید کمتر از 5 گرم نمک در روز مصرف کنند. این درحالی است که مردان ایرانی 10 گرم و زنان 8 گرم نمک در روز مصرف می کنند و این به معنی این است که دو برابر استاندارد نمک مصرف می‌کنیم. باید توجه کنیم که مصرف بیش از حد نمک خطر ابتلا به سرطان‌هایی چون معده، فشارخون و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
هشدار؛ سن پوکی استخوان در کشور به زیر 30 سال کاهش یافت
عبدالهی با بیان اینکه در حال حاضر سن پوکی استخوان در کشور به زیر 30 سال کاهش پیدا کرده است و خطر شکستگی بدون علت وجود دارد، گفت: متاسفانه در الگوی غذایی روزانه ما مصرف روغن بالاست و عادت داریم همه غذاها را سرخ کنیم، این در حالی است که فست فودها حاوی میزان زیادی نمک و چربی هستند.
وی افزود: براساس مطالعات سرانه، متوسط مصرف روغن در کشور 46 گرم در روز و 17 کیلوگرم در سال است، این در حالی است که میزان مطلوب مصرف روغن 35 گرم در روز و 13 کیلوگرم در سال است. همچنین هدف از برگزاری بسیج همگانی کمک گرفتن از همه کسانی است که در آموزش دخیل هستند تا به این ترتیب، تغذیه بهبود یافته و اصلاح شود.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در بخش دیگری از سخنانش، با اعلام اینکه شعار امسال بسیج تغذیه‌ای «از امروز با تغذیه سالم برای فردایی با سلامتی شروع کنید» است، درخصوص برنامه توزیع شیر در مدارس گفت: میزان مصرف شیر و لبنیات در کشور از میزان توصیه شده کمتر است و براساس مطالعات در سبد غذایی ما روزانه 190 گرم شیر مصرف می‌شود. درحالی که میزان مطلوب آن 250 گرم در روز است. مردم باید روزانه سه واحد شیر مصرف کنند. یکی از اقدامات وزارت بهداشت برای ترویج مصرف شیر اجرای برنامه توزیع شیر در مدرسه با هدف ترویج فرهنگ مصرف شیر بوده است البته اجرای آن وابسته به تامین اعتبارات لازم آن به صورت سالیانه است.
عبدالهی با تاکید بر اجرای برنامه توزیع شیر مدارس در مناطق محروم کشور، گفت: مصرف یک وعده شیر، بخش عمده ای از نیازهای تغذیه‌ای کودک را تامین می‌کند ولی امسال هنوز اعتبارات لازم برای اجرای برنامه شیر مدرسه تخصیص داده نشده است، اما امیدواریم حداقل برای مناطق کمتر برخوردار امکان آن فراهم شود.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره وجود مواد نگهدارنده در شیرهای پاستوریزه، گفت: چنین حرفی اساس علمی نداشته و اشتباه است. شیر مواد نگهدارنده ندارد، بلکه شیرها استریل یا پاستوریزه می‌شوند. اینکه شیر فرادما مواد نگهدارنده دارد، باور غلطی است. شیرهای فرادما در دمای بالا استریل شده و در خلاء بسته‌بندی می‌شوند. به همین دلیل بعد از باز کردن آنها باید در یخچال نگهداری شده و طی 2 تا 3 روز مصرف شوند.
عبدالهی با تاکید بر لزوم افزایش تحرک بدنی، گفت: در حال حاضر، در کشور، 65 درصد زنان و حدود 40 تا 45 درصد مردان تحرک بدنی ندارند، بنابراین باید با آموزش های لازم، تشویق ها و همکاری های بین بخشی با سازمان های مرتبط در حوزه سلامت در راستای ترویج ورزش و تحرک جسمی تلاش کنیم.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به کمبود ویتامین D در همه گروه‌های سنی گفت: کمبود این ویتامین در زنان باردار 86 درصد، نوجوانان 76 درصد، بزرگسالان 71 درصد و کودکان زیر 6 سال 62 درصد است.
وی با بیان اینکه کمبود ویتامین D خطر ابتلا به بیماری های غیر واگیر را افزایش می دهد، افزود: کمبود این ویتامین باعث عدم جذب کلسیم می‌شود.
عبدالهی با اشاره به اجرای برنامه مکمل یاری رایگان ویتامین D در راستای طرح تحول سلامت از سال 93 تاکنون، افزود: مکمل ویتامین D به طور ماهانه در مقطع دبیرستان دخترانه و پسرانه توزیع می شود و براساس ارزشیابی های صورت گرفته، با این اقدام، حدود 70 تا 80 درصد کمبود ویتامین D کنترل شده است و در کنار مکمل یاری، غنی سازی مواد غذایی مثل شیر، روغن و آرد با ویتامین D در اولویت است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در مورد مصرف نمک، گفت: میزان نمک مصرفی در طول روز باید کمتر از 5 میلی گرم باشد و باید حتما نمک یددار مصرف شود.
وی با اشاره به کمبود ید از 30 سال گذشته در میان مردم کشور، ادامه داد: شیوع بالای گواتر نشانه کمبود دریافت ید در میان مردم بوده است و در 30 سال گذشته، میزان کمبود ید مصرفی در استان های کشور 20 تا 37 درصد بوده و در حال حاضر به 7 درصد کاهش یافته است.
عبدالهی افزود: کمبود ید در بدن منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود و وزارت بهداشت از 30 سال گذشته تاکنون تمام کارخانجات نمک را موظف به یددار کردن نمک‌ها کرده است و پس از 30 سال میزان کمبود ید از 70 درصد به 6 تا 7 درصد کاهش یافته است.
نمک دریا مصرف خوراکی ندارد
وی با اشاره به تبلیغات مبنی بر فروش و توزیع نمک دریا گفت: نمک دریا مصرف خوراکی ندارد و می‌تواند آلوده به فلزات سنگین باشد و این نمک ید کافی ندارد و براساس استانداردهای وزارت بهداشت، میزان ید در نمک‌های خوراکی 40 گاما یا 40 ppm است و مصرف نمک دریا می‌تواند باعث کمبود ید در میان مردم، ناباروری، سقط جنین و کاهش یادگیری کودکان و عوارض دیگر شود.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه، بهبود و ارتقای کیفیت نان را از برنامه های وزارت بهداشت بیان کرد و گفت: یکی از اقدامات خوب وزارت بهداشت، ارتقای کیفیت نان بوده است و به دنبال تفاهم نامه مشترک میان وزارت بهداشت و سازمان استاندارد، اجرای استانداردهای نان ضروری شد.
عبدالهی تاکید کرد: با رعایت تغذیه مناسب می‌توان از بروز 30 تا 40 درصد سرطان ها، 80 تا 90 درصد بروز دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری کرد و رعایت تعادل و تنوع در مصرف مواد غذایی امری ضروری است.
وی افزود: همچنین براساس مطالعات جدید، مصرف زیاد قند و شکر موجب ابتلا به سرطان ها می شود.
عبداللهی با بیان اینکه کربوهیدرات دریافتی بیش از حد، می تواند در بدن به قند تبدیل شود، گفت: این قند می تواند به چربی تبدیل شود، بنابراین باید در مصرف کربوهیدرات تعادل برقرار کنیم.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به کنترل و نظارت بر لبنیات سنتی خاطرنشان کرد: تاکید وزارت بهداشت بر این است که مردم از شیر و لبنیات پاستوریزه استفاده کنند و باید شیر مصرف شده در لبنیات سنتی از شیر پاستوریزه تهیه شود.
تسنیم
یکی از مهم ترین دلایل بروز چربی خون در افراد مختلف، رژیم های غذایی چرب و پر کالری، عدم تحرک و بی توجهی به عادات زندگی است. به جز درمانهای دارویی روشهایی طبیعی نیز برای کنترل چربی خون وجود دارد.
