یک جامعه شناس با تاکید بر اینکه بالا رفتن سن ازدواج نباید ما را نگران جایگاه خانواده در کشور کند، گفت: برخی می‌گویند طلاق افزایش و ازدواج کاهش داشته است این در حالی است که جمعیت در معرض ازدواج ما کم شده است، ما باید در مقابل جمعیت همسردار بحث طلاق را محاسبه کنیم که در این صورت شدت افزایش طلاق را نداریم.
دکتر شهلا کاظمی پور به اهمیت جایگاه نهاد خانواده در جامعه اشاره کرد و اظهار کرد: خانواده از لحاظ تاریخی منشأ اجتماعات بشری است و بسیاری از نهادهای موجود و کارکردهای آنها ریشه در خانواده دارند که طی فرایند تغییر به تدریج از نهاد خانواده منتزع شده و به ساختار گسترده‌تر نظام اجتماعی واگذار شده است؛ بنابراین می‌توان خانواده را در حکم واحد بنیادین در نظر گرفت که منشأ و مبدا اکثر نهادها و ساختارهای موجود جامعه است. خانواده اولین و مهمترین نهاد در تاریخ و تمدن انسانی است که افراد بشری در آن با شیوه‌های زندگی جمعی و تفاهم و سازگاری با دیگران آشنا می‌شوند و بخش عظیمی از ابعاد شخصیت افراد مانند رفتارهای اجتماعی، مسئولیت‌پذیری، تحمل و بردباری در برابر دیگران و واکنش‌های عاطفی، در خانواده شکل می‌گیرد به گونه‌ای که می‌توان آن را اولین نقطه تربیت اجتماعی و مهمترین عامل نفوذ ارزش‌ها و هنجارهای جامعه در شخصیت افراد دانست.
افزایش سن ازدواج موجب تضعیف جایگاه نهاد خانواده نمی شود
این جامعه شناس تاکید کرد: من معتقد به اینکه نهاد خانواده در ایران در معرض خطر قرار گرفته است نیستم و فکر می‌کنم این نهاد در ایران هنوز ثبات و دوام خود را حفظ کرده است اما نکته‌ای که مطرح این است که بالاخره آمار طلاق در کشور زیاد شده است و ازدواج جوانان به تأخیر افتاده است پس ممکنه که خانواده در معرض خطر قرار بگیرد باید گفت در برابر این آسیب‌ها سنوات زنانشویی نیز در ایران به دلیل افزایش امید به زندگی بالا رفته است بنابراین افزایش سن ازدواج نمی‌تواند موجب دلواپس تضعیف جایگاه نهاد خانواده شد.
وی در ادامه تصریح کرد: علت افزایش سن ازدواج این است که ملاک‌ها و معیارهای فرزندان ما نسبت به زندگی تغییر کرده است و جوانان ترجیح می‌دهد ابتدا ادامه تحصیل بدهند و شغل خوب داشته باشند یعنی بعد از خودسازی به فکر ازدواج می‌افتند در نتیجه سن ازدواج آنها افزایش می‌یابد اما از طرفی دیگر نیز امید به زندگی بالا موجب افزایش سنوات زندگی زناشویی شده است.
یکی از مهمترین موانع ازدواج وسواس فکری افراد است
این جامعه شناس خاطر نشان کرد: البته در حال حاضر یکی از مهمترین موانع ازدواج وسواس فکری افراد است، اما خوشبختانه افراد همچنان علاقه‌مند به ازدواج هستند و در نهایت در صورت خودسازی و یافتن فرد موردنظر خود ازدواج می‌کنند. افزایش میزان باروری و رشد جمعیت نیز در گروه باروری متولدان دهه ۶۰ است.
طلاق‌های فعلی در جامعه ما همان طلاق‌های پنهانی است که امروزه آشکار شده است
دکتر کاظمی پور تاکید کرد: به هیچ عنوان نمی‌توانیم بگوییم صرفاً خانواده‌های قدیمی همواره خوشبخت بودند و تضاد نداشتند در واقع طلاق‌های فعلی در جامعه ما همان طلاق‌های پنهانی است که امروزه آشکار شده است در واقع در گذشته وقتی بر این باور بودند که با چادر سفید به خانه بخت بروند و با چادر سفید نیز خارج شوند بیانگر این موضوع است که در گذشته طلاق‌های پنهان وجود داشت. بنابراین ما نباید با نگاه منفی به خانواده نگاه کنیم و تحولات خانواده را همراه به تحولات سایر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جامعه ببنیم پس اگر می‌بینیم سن ازدواج جوانان افزایش یافته است یک سری عوامل سازنده در این موضوع دخیل می‌شود.
جوانان به دلیل خودسازی خود سن ازدواجشان را به تأخیر می‌اندازند
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: در بسیاری از تحقیقات و مصاحبه‌های ما مشخص می‌شود که جوانان به دلیل خودسازی خود سن ازدواجشان را به تأخیر می‌اندازند و این موضوع که گرانی در این امر تأثیر دارد قابل قبول نیست چرا که جوانی که مسائل اقتصادی را بهونه این موضوع قرار می‌دهد، به دلیل این است که می‌خواهد ازدواج باثبات تری داشته باشد در غیر این صورت اگر هدف فقط ازدواج بود که با همین وضعیت اقتصادی نامناسب نیز ازدواج اتفاق می‌افتاد پس موضوع مهم و قابل تأمل خودسازی است که توجه جوانان با اهمیت تلقی می‌شود.
به سمت خانواده منسجم حرکت کنیم
دکتر کاظمی پور گفت: پیشنهاد من این است که به سمت خانواده منسجم حرکت کنیم و خانواده‌های فعلی را با توجه به ترکیبات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور تقویت کنیم و نباید تلقی کنیم خانواده از بین می‌رود نمونه بارز آن داوطلبان کنکور است که سالیانه بیش از یک میلیون داوطلب کنکور داریم که همه این افراد دارای خانواده هستند پس ما نباید نگران وضعیت خانواده در جامعه باشیم.
با دستورالعمل و بخشنامه نمی‌توانیم میزان طلاق را کاهش دهیم
این جمعیت شناس در خصوص افزایش تعداد مجردین یا عدم تمایل زودهنگام جوانان به تشکیل خانواده نیز یادآور شد: رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند بند دوم سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری است؛ سن ازدواج در ایران برای دختران ۲۴ سال و برای آقایان ۲۸ سال است که نشان از افزایش سن ازدواج دارد. اما روند افزایش سن ازدواج روند قابل‌انتظار است زیرا هر جامعه‌ای به سمت توسعه حرکت می‌کند، سن ازدواج نیز در آن بالا می‌رود، همچنین طلاق در جامعه افزایش داشته است که با دستورالعمل و بخشنامه نمی‌توانیم میزان آن را کاهش دهیم.
جمعیت در معرض ازدواج ما کم شده است
کاظمی‌پور یادآور شد: برخی می‌گویند طلاق افزایش و ازدواج کاهش داشته است این در حالی است که جمعیت در معرض ازدواج ما کم شده است، ما باید در مقابل جمعیت همسردار بحث طلاق را محاسبه کنیم که در این صورت شدت افزایش طلاق را نداریم. در یک دوره متولدین دهه ۶۰ در سن ازدواج قرار داشتند که به همین دلیل ازدواج افزایش داشت. در حال حاضر متولدین دهه ۷۰ به سن ازدواج رسیدند که تعدادشان کمتر است و با توجه به اینکه جمعیت در سن ازدواج کمتر شده، تعداد ازدواج هم به‌تناسب این امر کاهش می‌یابد؛ در سال ۹۰ ما ۲۰ میلیون زوج و در سال ۹۵ تعداد ۲۲ میلیون زوج داشتیم.
۹۷ درصد از زنان ۵۰ ساله نشان از علاقه افراد به ازدواج دارد
وی خاطر نشان کرد: اگر چه مواردی سبب تأخیر در ازدواج جوانان می‌شوند، اما افراد بالاخره ازدواج خواهند کرد. آمار ازدواج، ۹۷ درصد از زنان ۵۰ ساله نشان از علاقه افراد به ازدواج دارد. تأخیر در ازدواج افراد ناشی از افزایش میزان تحصیلات، مشکلات اشتغال، اوقات فراغت و استفاده از راه‌های جایگزین ازدواج است. اما افراد به‌ویژه زنان به‌رغم وجود روش‌های جایگزین ازدواج همچنان به ازدواج علاقه‌مندند و ازدواج برای آنها امری حتمی است. تأخیر در ازدواج و باروری ۱۰۰ درصد بر میزان باروری تأثیرگذار است. استفاده از روش‌های جایگزین ازدواج برای افراد مقطعی است و در صورت وجود شرایط ازدواج قطعاً این کار را خواهند کرد.
خانواده‌ها به سمت همسان همسری حرکت کنند
دکتر کاظمی پور با بیان اینکه باید خانواده‌ها به سمت همسان همسری حرکت کنند، افزود: این همسانی می‌تواند تحصیلی، سنی و قدرت در خانواده معطوف شود و این موضوع که خانواده در معرض خطر است را اشاعه ندهیم.
ازدواج سفید در جامعه ما جنبه شهوترانی مطرح است
این جامعه شناس ازدواج‌های سفید را یک رفتار آسیب‌گونه در کشور عنوان کرد و تاکید کرد: این موضوع در کشورهای غربی آسیب گونه نیست چون آنها با ازدواج‌های سفید به دنبال شناخت از یکدیگر برای تشکیل زندگی مشترک هستند اما این موضوع در جامعه ما جنبه شهوترانی مطرح است و بر اساس مشاهده‌هایی که اتفاق افتاد اغلب زنان در این ازدواج‌ها پشیمان می‌شوند بنابراین این نوع زندگی‌ها به عنوان نرم اجتماعی در ایران شکل نمی‌گیرد و روز به روز کمرنگ خواهد شد.
«مهریه»، ضامن ازدواج نیست
ازدواج‌هایی که با چانه زنی آغاز شوند به طلاق کشیده خواهند شد
این جمعیت شناس با بیان اینکه «مهریه»، ضامن ازدواج نیست گفت: در حال حاضر مسئله‌ای که به طور بیمارگونه در جامعه ما خودش را نشان می‌دهد «مادی نگری» است. بارها گفته‌ام که ازدواج‌هایی که با چانه زنی آغاز شوند به طلاق کشیده خواهند شد. امروزه با چانه زنی ازدواج‌ها را آغاز می‌کنند. ملاک‌ها تغییر کرده است. دختران به دنبال آن هستند که پسر خانه دارد، ماشین دارد یا نه و پسرها هم به دنبال دخترانی هستند که خانواده‌شان تا حدی تمکن مالی داشته باشد. نکته‌ای که در راستای این مادی‌گرایی به شدت خود را نشان می‌دهد “مهریه” است که نه تنها ضامن ازدواج و تحکیم خانواده نیست بلکه آن را متزلزل می‌کند.
در راستای تحکیم خانواده راه حل‌های جایگزین مهریه را ارائه دهیم
وی تصریح کرد: به محض اینکه دختر و پسر جوانی با هم به خشونت می‌رسند از ابزار مهریه به عنوان تهدید استفاده کرده و این تبدیل به پایه‌ای برای اختلافات زناشویی می‌شود. باید در راستای تحکیم خانواده راه حل‌های جایگزین مهریه را ارائه دهیم؛ برای مثال بیمه زنان و یا … جایگزین آن شود، تا اگر مشکلی در زندگی زناشویی ایجاد شد، زن تمکن کافی برای زندگی بعدی خود را داشته باشد.
شفقنا زندگی
