جیت هیر در «دِ نیشن» نوشت: صبح روز جمعه در بغداد، نیروهای ارتش آمریكا به دستور دونالد ترامپ اقدام به ترور سرلشكر قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران كه مدتهاست در خاورمیانه دشمن شماره یک آمریکا به حساب میآید، کردند. ترور سلیمانی به عنوان چهرهای محبوب در ایران، یک نقطه اوج بزرگ در تشدید تنشها میان ایران و آمریکا است. اندرو اگزوم، معاون سابق وزیر دفاع برای سیاست خاورمیانه، در آتلانتیک نوشت: این به معنای جنگ نیست و احتمالا منجر به جنگ هم نخواهد شد و در مجموع خطر جنگ منطقه را تهدید نمیکند، واقعا هیچ کدام از اینها درست نیست چرا که ما همین الان در جنگ هستیم. هنوز مشخص نیست که تلافی ایران چگونه خواهد بود، اما شدت گرفتن خصومت تقریباً قطعی است.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: اگر این استدلال اگزوم درست باشد و آمریکا هم همین الان مشغول جنگ با ایران است، این شکل درگیری عجیب است. این جنگی است که نه بر سر منابع طبیعی یا ایدئولوژی بلکه برای انگیزههایی بی ارزش صورت میگیرد، چرا که ترامپ با انگیزههای شخصی وارد آن شده است.
زمان انجام این ترور که همزمان با مسائل مربوط به استیضاح ترامپ است، این ظن را ایجاد میکند که او در تلاش است تا با ایجاد یک درگیری حواسها از خودش را پرت کند. اگرچه شواهد بسیاری وجود دارد مبنی بر اینکه یکی از انگیزههای ترامپ در صادر کردن فرمان این حمله بحث استیضاح بوده، اما به طور کلی تنش فعلی ایران و آمریکا به تصمیم یک سال پیش او برای خروج از برجام برمیگردد. از زمان این اقدام، دولت ترامپ سیاست تنبیهی فشار حداکثری را علیه ایران دنبال کرده، اقدامی که خود عاملی در عملیاتهای تلافی جویانه ایران بوده است. جمهوری اسلامی از طریق حمله به متحدان آمریکا به فشارهای حداکثری این کشور علیه خودش واکنش نشان داده است.
پیتر بینارت با نوشتن مطلبی در آتلانتیک، خاطر نشان کرد که ترامپ رفتارهای متناقضی نسبت به ایران نشان داده، او در حالی از عدم تمایلاش به جنگ میگوید که همزمان اقدام به ترور فرمانده ارشد نظامی این کشور میکند. به نظر میرسد که برخی از اطرافیان ترامپ بر خلاف خودش تمایل زیادی به درگیری دارند. همانطور که بینارت اشاره میکند با تشدید تنشها وضعیت ترامپ هم بدتر خواهد شد. بسیاری معتقدند كه او نمیتواند جنگی را كه احتمالاً باعث افزایش قیمت نفت و آسیب رسیدن به اقتصاد آمریکا به ویژه در سال منتهی به انتخابات میشود، تحمل كند. با این حال او همزمان هم نمیتواند دیپلماسی واقعی را بدون تحریک رویارویی با نخبگان سیاست خارجی دنبال کند. او بین یک دوگانگیای گرفتار شده به طوری که نه میخواهد شبیه به جرج بوش باشد و نه شبیه به اوباما همین هم هست که او را آزار میدهد.
ترامپ قادر به حل و فصل تضاد بین غرایز خود برای جلوگیری از جنگ و فشار برخی جمهوری خواهان برای نشان دادن اقتدارش نیست، به همین خاطر هم مساله ایران برای او تبدیل به یک موضوع شخصی شده است. بحثهای توییتری ترامپ با رهبر ایران هم حکایت از همین موضوع داشت. در پاسخ به توئیت قبلی ترامپ که ایران را تهدید کرده بود، آیت الله خامنهای روز چهارشنبه توییت کرد: اگر جمهوری اسلامی تصمیم داشته باشد تا شما را به چالش بکشد و بجنگد، این کار را بطور واضح انجام خواهد داد. ما مایل به جنگ نیستیم اما از منافع، عزت و جلال ملت ایران به شدت دفاع میکنیم. اگر کسی ما را تهدید کند، ما طبیعتا با آنها مقابله و به آنها حمله خواهیم کرد.
به نظر میرسد ترامپ هیچ طرح و برنامه خاصی ندارد و اقدامات او همه واکنشی است. وندی شرمن، سفیر پیشین آمریکا و عضو تیم مذاکره کننده این کشور با ایران، پنجشنبه شب در MSNBC گفت: من با تمام وجود دعا میکنم که دولت ترامپ واقعا یک برنامه و استراتژی داشته باشد، اما آنچه که من تا به امروز دیدهام ... چنین است. اقدامات غیر منتظره و این اقدام یک جانبه ترامپ میتواند عواقب باور نکردنی و وحشتناکی داشته باشد. این نداشتن برنامه از سوی ترامپ نتیجه طبیعی ناتوانی کاخ سفید در استفاده از مشاوران متخصص است. همانطور که بن دنیسون از مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه تافت میگوید، متأسفانه، اخراج افراد متخصص حوزه ایران در وزارت امور خارجه، وزارت دفاع و تیم امنیت ملی باعث شده ترامپ درکی از واقعیتها نداشته باشد.
فراتر از بی کفایتی کارشناسان دولت ترامپ، مشکل بزرگتر این است که هیچ اقدام مؤثری از سوی کنگره برای مهار سیاستهای ترامپ صورت نگرفته است. رئیسجمهور نمیتواند بدون مجوز کنگره حملهای را انجام دهد. جدای از بحث و گفتگو کوتاه وی با لیندی گراهام در مارلالاگو، به نظر نمیرسد که ترامپ به شخصی دیگر از نمایندگان کنگره درباره این حمله اطلاع داده باشد.
در پاسخ به گزارشهای خبری، سناتور کریس مورفی، توئیت کرد: سوال این است که آیا آمریکا بدون هیچ مجوزی از سوی کنگره، دومین فرد قدرتمند ایران را ترور کرده، آن هم در شرایطی که میداند این اقدام ممکن است منجر به جنگ شود.
این سیاستها ترامپ بدین دلیل است که کنگره مدتها است بر سیاست خارجی او نظارتی ندارد. این عدم نظارت که از بعد از حادثه 11 سپتامبر شروع شد باعث سواستفاده ترامپ از قدرتش شده است. به گفته رابرت کاستا، خبرنگار واشنگتن پست هیچ مشورتی از سوی ترامپ با کنگره نشده و او شخصا تصمیم به حمله گرفته است.
سؤال این است که آیا کنگره میتواند راهکاری برای کشیدن ترمز ترامپ در مقابل ایران پیدا کند، او اکنون آغازگر جنگی غیر رسمی شده که میتواند به سرعت شکل رسمی و گسترده به خود بگیرد. شاید یکی از برکات احتمالی ریاست جمهوری ترامپ همین باشد که بی پروایی او سرانجام منجر به این شود که کنگره هم تکانی به خودش دهد.