«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه بار دیگر از تصمیم آمریکا برای خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای با ایران انتقاد کرد و گفت کسانی که به دنبال از بین بردن این توافق هستند، باید بدانند که رسیدن به توافقی تازه تا چه حد دشوار است.
وی که در هند در نشست «رایسینا» سخنرانی می‌کرد، در این مورد گفت: «اروپایی‌ها می‌خواهند از شکل‌گیری رقابت اشاعه تسلیحات اتمی در خاورمیانه و شمال آفریقا جلوگیری کنند. به لطف برنامه جامع اقدام مشترک، که این روزها همه دارند در موردش صحبت می‌کنند، امروز ایران یک قدرت اتمی نیست. تصور کنید اگر ایران امروز یک قدرت اتمی بود، اوضاع به چه شکل بود.»
بورل افزود: «آن کسانی که می‌خواهند این توافق را بکشند و ادعا می‌کنند که می‌توانند توافق بهتری مذاکره کنند - بهتر برای چه کسی؟ - باید به یاد داشته باشند که مذاکره بر سر این توافق ۱۲ سال طول کشید و این توافق توانست جهان را به مکانی امن‌تر بدل کند. در این چارچوب، باید بار دیگر از تصمیم ایالات متحده برای خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای با ایران ابراز تأسف کنم.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ادامه داد: «چند روز پیش سه کشور اروپایی شرکت‌کننده در برجام، یعنی فرانسه، آلمان و انگلستان، ساز و کار حل اختلاف مربوط به اجرای تعهدات ایران ذیل این توافق را فعال کردند. با این وجود، باید اشاره کنم که در نشست هفته گذشته با وزرای خارجه، همه ما اروپایی‌ها بر لزوم زنده نگه داشتن این توافق تأکید کردیم، چراکه می‌دانیم به دست آوردن یک توافق دیگر، چقدر دشوار است.»
اظهارات بورل چند روز پس از آن مطرح می‌شود که سه کشور اروپایی حاضر در برجام با متهم کردن ایران به نقض مفاد توافق هسته‌ای، ساز و کار حل اختلاف این توافق را فعال کردند. این روند، در صورت عدم حل اختلاف، می‌تواند به بازگشت دو طرف به وضعیت پیش از برجام منتهی شود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بخش دیگری از صحبت‌هایش، به چالش‌های پیش روی اتحادیه اروپا پرداخت و گفت: «ما اروپایی‌ها هنوز به دنبال هویت هستیم و نمی‌دانیم که می‌خواهیم چه نقشی ایفا کنیم.»
او با بیان اینکه احیای دیدگاه‌های «ملی‌گرایانه» و «عوامفریبانه» می‌تواند دستاوردهای پس از جنگ جهانی را از بین ببرد، گفت: «در جهان امروز قدرت‌های بزرگ از مسائل زندگی روزمره، سلاح می‌سازند و تلاش می‌کنند از آن برای دستیابی به قدرت بیشتر استفاده کنند.»
او تجارت، فناوری و پایین آوردن ارزش پول ملی را از جمله ابزارهای کسب قدرت در جهان امروز توصیف کرد و با برشمردن چالش‌های جهان امروز، گفت در مقابل این روندها، «چندجانبه‌گرایی امروز بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است، چراکه هیچ کشوری به تنهایی آنقدر بزرگ و قدرتمند نیست تا از این چالش‌ها جدا باشد.»
وی سپس خطاب به اروپایی‌ها گفت: «باید این سؤال را از خود بپرسیم که آیا می‌خواهیم یک بازیگر باشیم، یا یک زمین بازی. اگر می‌خواهیم بازیگر باشیم، چه نوع بازیگری؟»
بورل با تأکید بر لزوم افزایش استقلال و قاطعیت سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت اختلاف تاریخی میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، در پیش گرفتن یک سیاست خارجی یکپارچه را دشوار کرده است، اما کشورهای اروپایی باید به یاد داشته باشند که یک سیاست خارجی متحد، به معنی داشتن یک سیاست خارجی واحد و کاملا یکسان نیست.
او افزود: «قواعد چندجانبه‌گرایی که با دشواری ساخته شده‌اند، نه تنها نباید نابود شوند، بلکه باید تکثیر شوند تا امنیت نظم بین‌المللی را تضمین کنیم.»
بورل چندجانبه‌گرایی را «تحت محاصره» خواند و گفت اروپایی‌ها اکنون دارند به مرور درمی‌یابند که «باید زبان قدرت را بیاموزیم، چراکه صرف قدرت نرم، کافی نیست.»
وی تأکید کرد که کشورهای اروپایی باید برای دفاع از «ارزش‌های خود»، قدرتمند شوند و از حاکمیت قانون دفاع کنند، چراکه در غیراینصورت، «قانون جنگل» بر جهان حاکم می‌شود و قدرت جایگزین حق می‌شود.
در ماه‌های گذشته آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد موضوعات مختلفی از جمله هزینه‌های نظامی، تجارت و مسئله مهاجران اختلافات گسترده‌ای داشته‌اند. بورل که به تازگی سکان سیاست خارجی اتحادیه اروپا را به دست گرفته، به حمایت از استقلال سیاست خارجی اتحادیه اروپا معروف است.
