کارشناسان از پیامدهای کاهش سن ابتلا به HIV در کشور هشدار میدهند و طبق هشدار آنها، سن ابتلا به HIV به ۱۵ سال رسیده است. طبق آمار رسمی نیز حدود ۴۰هزار نفر در کشور ما به این ویروس مبتلا هستند، این در حالی است که آمارهای غیررسمی حدود سه تا چهار برابر این آمار را بیان میکنند.
عمده دلایل ابتلا به ویروس ایدز نیز در کشور مانند آمارهای جهانی، تحت تاثیر روابط جنسی کنترل نشده است که میانگین سنی آن به ۱۳ تا ۱۴ سال رسیده، هر چند که استفاده از سرنگ آلوده و اعتیاد از دلایل دیگر انتقال این ویروس به حساب میآیند.
اما نکته مهم در این رابطه جمعیت پنهان مبتلا به HIV در روستاها هستند که به دلایل کنترل کمتر در روند پیشگیری و درمان، به خاطر مسائل اجتماعی، جزو آمار مخفی و خطرناک ابتلا به این ویروس در کشور ما به حساب میآیند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که شیوع ایدز در روستاها با توجه به تابوها و انگ اجتماعی که این بیماری در محیطهای کوچ روستایی دارد میتواند به شیوع آن دامن بزند.
همین چند ماه پیش بود که داستان ابتلای چندین نفر از اهالی روستای چنارمحمودی، لردگان به HIV جنجال ساز شد و با وجود اینکه هماکنون بسیاری از مردم این روستا در حال درمان هستند، اما تعدادی از آنها بهدلیل انگ اجتماعی ایدز از زادگاهشان مهاجرت کردند.روز گذشته رئيس مرکز تحقيقات ايدز ايران صحبتهاي قابل تأملي را در رابطه با ابتلاي مردم اين روستا به HIV بيان کرد. مينو محرز، به فارس گفته است:
ما در روستاها چند مشکل عمده در رابطه با شيوع بيماري ايدز داريم. بهدليل خشکسالي، کار، توليد و کشاورزي کمرنگ شده و باعث شده که کارگران براي پيدا کردن کار به شهرها مراجعه کنند. به علت خشکسالي، تعداد کارگران مهاجر زياد شده است و کارگر مهاجر هم مشکلي براي بيماريهاي منتقله از راه تماس جنسي و اچآيوي است، چون فرد ممکن است ماهها از خانواده دور باشد و اين خطرناک است.
اعتياد تزريقي و نيز ناآگاهي باعث اين موضوع شده بود. در منطقه لردگان دليل عمده ابتلا به ايدز، بيشتر از راه تماس جنسي بوده است. وي در بخش ديگري از صحبتهايش به آمار تکاندهندهاي اشار ميکند و ميگويد: الان در کل جمعيت ما ميزان شيوع اچآيوي کمتر از يکدرصد است اما ميزان رفتارهاي پرخطر در جامعه ما اکنون بيشتر از 5درصد است. افزايش بيماران اچآيوي از طريق تماس جنسي نگرانکننده است. ما افرادي در سنين 15 و 16ساله داريم که دچار اچآيوي شدهاند و به ما مراجعه ميکنند. در مطالعاتي که انجام شده، شروع تماس جنسي در ايران به حدود 13.5 تا 14 سالگي رسيده است.
روستاهاي مرزي در خطر بيشتر هستند
يک مددکار اجتماعي و متخصص بيماريهاي داخلي در رابطه با صحبتهاي مينو محرز به «آرمان ملي» ميگويد: متاسفانه هنوز بيماري ايدز در کلانشهرهايي همچون تهران، يک تابو و انگ اجتماعي در ميان مردم به حساب ميآيد و خيليها حتي با وجود اينکه به بيماريشان نيز پيبردهاند به پزشک و مراکز درماني مراجعه نميکنند، حال از محيطهاي بسته و کوچک روستايي چه انتظاري داريد که براي درمان بيماريشان به پزشک مراجعه نمايند. ايرج خسرونيا در ادامه خاطرنشان ميکند:
از سوي ديگر بسياري از مردم روستاها بهدليل عدم اطلاع رساني و شناخت کافي، اطلاعي از بيماريشان ندارند و اين ميتواند به شيوع ايدز کمک کند. در اين بين نقش رسانههايي همچون صدا و سيما در شناخت و آگاهي اين بيماري در روستاها بسيار پررنگ ميتواند باشد.
يک کوشش دسته جمعي نياز است تا بتوانيم اين بيماري را در کشورمان ريشهکن کنيم. 80درصد مردم کلمه ايدز را اولين بار از طريق تلويزيون شنيده بودند، اما تلويزيون در تمام مدت بيش از 30 سال که از اپيدمي آن ميگذرد سکوت کرده است و تنها نزديک روز جهاني ايدز چند مصاحبه انجام ميشود و هر 13 سال يک بار هم يک سريال در اين خصوص توليد ميکنند. در کشورهاي ديگر به مردم آگاهي شفاف و مستمر ميدهند و همين آگاهي مردم را بالا برده و انگ اجتماعي آن هم از بين رفته و مردم از بيمار اچآيوي وحشت نميکنند.
وي در ادامه خاطر نشان ميکند: اين روزها پديده مهاجرت روستاييان براي پيدا کردن کار، به يک مشکل در ارتباط با شيوع HIV تبديل شده و بسياري از مردم روستاها مخصوصا در جنوب ايران که براي کار به کشورهاي عربي و کشورهاي شرقي رفت و آمد ميکند، با وجود بياطلاعي از راههاي پيشگيري، به اين ويروس مبتلا ميشوند و آنها بدون سر و صدا ديگران را آلوده ميکنند.
تا چند سال پيش بسياري از مردم روستاها بدون جواز دفن به خاک سپرده ميشدند و کسي از بيماري احتمالي آنها اطلاعي نداشت، اما حالا جواز دفن براي آنها صادر ميشود و تشخيص بيماريهاي عفوني در روستاها کار راحتتري شده است، اما بازهم در شناسايي اين بيماريها ضعف وجود دارد.
خسرونيا، کاهش سن ابتلا به HIV به 15 سال را زنگ خطر ميداند و معتقد است که قبلا ايدز از اعتياد و رابطه مشکوک سرايت ميکرد، اما کاهش سن ابتلا به ايدز نشان ميدهد که بسياري از پدران و مادران به ايدز مبتلا هستند يا فرزندشان به مرکز بهداشتي بردهاند و در آنجا آن کودک از طريق سرنگ آلوده به اين ويروس آلوده شده است و اين نشانه خوبي براي سلامت عمومي جامعه نيست.
با اين حال اکنون اين بيماري ويروسي قابل کنترل و درمان است و در اين خصوص کاملا درمان، مراقبت و آزمايشگاه لازم را داريم و وزارت بهداشت بيش از 200 مرکز مشاوره بيماريهاي رفتاري در کشور دارد که تمام خدمات در آنها ارائه ميشود. ضمن اينکه تست و دارو به اين افراد بهصورت رايگان داده ميشود. بايد گفت آگاهي مستمر و شفاف مردم از طريق رسانهها ميتواند اين انگ اجتماعي را از بين ببرد.
روزنامه آرمان ملی