یک بیماری عالم گیر آخرالزمانی در حال آمدن است اما هیچکس کاری برای کنترل آن نمی کند

لوری گرت همکار ارشد سابق بخش بهداشت جهانی در فارین پالیسی و نویسنده برنده جایزه پولیتزر در مقاله ای در فارین پالیسی به تاریخ جمعه 29 شهریور 1398، به بررسی وضعیت یک بیماری عالم گیر پرداخته بود.

به گزارش سرویس خواندنی های «انتخاب»؛ در این مقاله می خوانیم: گزارش جدید و مستقلی كه به درخواست دبیر كل سازمان ملل متحد تهیه شده، هشدار می دهد كه "تهدیدی بسیار واقعی" از یک بیماری عالم گیر سیاره زمین  را در شرایطی خطرناک قرار داده که می تواند منجر به كشته شدن 80 میلیون نفر در سراسر جهان شده و  تقریباً 5 درصد از اقتصاد جهانی را از بین ببرد. در چنین شرایط هولناکی به نظر می رسد ما آمادگی لازم را نداریم.

این تجزیه و تحلیل جدید  توسط یک هیئت مستقل با عنوان هیئت نظارت جهانی آمادگی (GPMB) انجام شده  است. این گروه سال گذشته در پاسخ به درخواست دفتر دبیرکل سازمان ملل متحد و به طور مشترک با همکاری بانک جهانی و سازمان بهداشت جهانی تشکیل شد. GPMB  با ریاست رئیس سابق سازمان بهداشت جهانی و نخست وزیر پیشین نروژ؛ گرو هارلم برانتلند و رئیس صلیب سرخ بین المللی ، الهادج اس سی یک  كار مطالعاتی كارشناسی انجام داد و یك حمله هولناک را پیش بینی کرد که به وضعیت سیاسی ، مالی و لجستیكی بسیاری از کشورها آسیب زده و نوعی عالم گیری خطرناک ایجاد خواهد کرد.

بدون این که  قصد تحقیر تلاش GPMB  را داشته باشیم باید متأسفانه بگوییم که این پیام و بارها و بارها پیش از این تحقیق نیز فریاد زده شده است اما به نظر می رسد کمترین تاثیری روی رهبران سیاسی جهان که گویی ناشنوا هستند نگذاشته است. شرکت های مالی یا مؤسسات چند ملیتی نیز دلیلی ندارند که فکر کنند این بار  قضیه متفاوت خواهد بود. بسیار باورناپذیر است که تصور کنید با وجود بیماری های اپیدمیک ویرانگری مانند آنفلوانزای کشنده یا برخی میکروب های ناشناخته ، رهبران جهانی تمایلی به توجه به میکروبهای بیماری زای میکروسکوپی داشته باشند.

در ماه می 1989 ، جاشوا لدربرگ ، برنده جایزه نوبل ، دیگر کاندیداهای نوبل و یک فهرست از پژوهشگران سرشناس حوزه ویروس را برای یک نشست سه روزه در واشنگتن جمع کرد تا جسورانه ترین فرضیه آن زمان را بررسی کنند. آنها معتقد بودند که ویروس ها توسط پزشکی مدرن نادیده گرفته شده اند و به راحتی  در سراسر جهان توسط عوامل حیوانی افزایش یافته اند. در نتیجه به راحتی به مردم منتقل می شوند و بیماری هایی نادر را ایجاد می کنند، سپس از طریق مسافرات های هوایی به شهرهای مختلف نشر پیدا می کنند. در نهایت نیز شیوع یک بیماری از مکانی مبهم می تواند به شهرهای بزرگ سرایت کند ، حتی راه خود را به دور دنیا باز کند. در آن زمان ، اپیدمی منفجر شده HIV / AIDS توجه جمعی را معطوف  خود کرده بود. بسیاری از اعضای جامعه پزشکی نگران بودند که اگر این ویروس غیر قابل درمان بماند، می تواند جان میلیون ها نفر را بگیرد و در نتیجه باید نگران بود که چه تهدیدات دیگری ممکن است در کمین باشد؟ در جریان این گردهمایی سه روزه تنش ها به شدت افزایش یافت و همه از این فرضیه حمایت کردند.

انستیتوی پزشکی آکادمی ملی علوم ایالات متحده به سرعت این فرضیه را بسط داد و سعی کرد مشخص کند فراتر از ویروسها، زندگی بشر با میلیونها میکروب ناشناخته نیز تهدید می شود و در نتیجه در سال 1992 فراخوان مبارزه را منتشر کرد. گزارشی که به سرعت مورد توجه بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا را به خود جلب کرد و  کاخ سفید خواستار طبقه بندی رسمی بیماریهای نوظهور به عنوان تهدیدات امنیت ملی در سال 1996 شد.

من در سال 1994 كتاب خود را با عنوان " ظهور بیماری ها در جهانی خارج از تعادل" منتشر كردم ، با این استدلال كه اختلال در محیط جهانی ، همراه با رفتارهایی است كه به راحتی میكروب ها را بین حیوانات و سپس انسان گسترش می دهد.این موضوع در نهایت منجر به افزایش جهانی بیماری های عالم گیر ، حتی یک بیماری عالم گیر عظیم می شود. در سال 2000 ، کتاب من با عنوان "خیانت به اعتماد: فروپاشی سلامت عمومی جهانی"  نشان داد که شیوع بیماری ها توسط سیستم های بهداشتی نادرست ، رفتار اشتباه انسانی  و فقدان حمایت سیاسی و مالی مداوم برای آمادگی مبارزه با بیماری در همه جای دنیا ضعف هایی دارد و نیاز به کمک دارد.

چه چیزی تغییر کرده است؟

تعداد زیادی از ویروس های ناشناخته پیشین، مانند ویروسی که موجب اپیدمی شدید سندرم حاد تنفسی (SARS) در سال 2003 شده است ، جان مردم و حیوانات را در سراسر جهان گرفته است. به عنوان مثال ، تنها در هفت سال (از سال 2011 تا 2018) ، سازمان بهداشت جهانی با 1،483 اپیدمی مبارزه کرد.

براساس یک مطالعه GPMB که توسط بانک جهانی انجام شده است ، هزینه های مهار ، همراه با تأثیر اقتصادی کلی این اختلالات ، تشدید شده است. اپیدمی سارس در سال 2003 بالغ بر 40 میلیارد دلار برای اقتصاد جهانی ، اپیدمی آنفلوانزای خوکی در سال 2009 حدود 50 میلیارد دلار و اپیدمی ابولا در غرب آفریقا در سال 2014 نزدیک به 53 میلیارد دلار هزینه داشته است. تبدیل شدن آنفلوانزای فعلی  به بیماری آنفولانزای سال  1918 ، امروز می تواند 3 تریلیون دلار یا تا 4.8 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی (تولید ناخالص داخلی) برای اقتصاد جهانی هزینه داشته باشد.

از نظر اقتصادی ، ملل ثروتمند رکوردهای مقاومت بالاتری در شیوع بیماری های اخیر ثبت کرده اند اما خطرات همچنان  در حال افزایش است. تغییرات آب و هوایی از شیوع بیماری استقبال می کند ، زیرا افزایش گرما و رطوبت در جمعیت پشه های حامل بیماری ، باعث می شود سطوح آب در زیر جلبک های سمی خفه شوند ، بیمارستان ها و مزارع کشاورزی را با قارچ های کشنده پر کنند و الگوهای مهاجرتی پرندگان و حیوانات را تغییر دهند. به نوبه خود ، چرخ دنده های میکروبی نیز راه خود را  به جغرافیای جدید باز کنند.

به عنوان مثال رویدادهای دو هفته اول این ماه را در نظر بگیرید. انفجار اسرارآمیز در یک آزمایشگاه متعلق به  دوران اتحاد جماهیر شوروی در خارج از نووسیبیرسک ، روسیه ، نگرانی در مورد شیوع آبله و صدها ویروس دیگر را که در یخچال های این مرکز نگهداری می شد برانگیخت. این آزمایشگاه روسی که به عنوان وکتور شناخته می شد ، زمانی یکی از معدود مراکز تحقیقاتی پاتوژن با امنیت بالا در جهان بود ، اما امروزه بیش از هزار آزمایشگاه به اصطلاح "با ضریب امنیت بالای بیولوژیکی " وجود دارد که در آن میکروبهای کشنده ای نگهداری می شوند. این میکروب ها بعدها  مورد مطالعه قرار می گیرند. اما بارها با نشتی ها و عدم رعایت پروتکلهای امنیتی، فاجعه ساز شده اند.

آنفلوانزای H3N2 استرالیا همچنان که این کشور به سمت بهار می رود، گسترش می یابد. در تاریخ معاصر این نوع آنفولانزا یکی از بدترین آنفولانزاهای کشور بوده که  تاکنون 279،326 استرالیایی را بیمار کرده است . البته این احتمالا شبیه به همان رخدادی است که در چند هفته آتی برای آمریکای شمالی پیش رو است. براساس آمار سازمان بهداشت آمریكا ، بیش از 2،384،029 نفر در آمریكای لاتین و كارائیب تنها  طی هفته گذشته با عفونت ویروسی بستری شده اند.  قارچ موسوم به TR4 به طور ناگهانی موز را از بین می برد و به تازگی در استرالیا دیده شده است. همین موضوع نیز ترس از انقراض این میوه را افزایش می دهد. اپیدمی تب خوکی آفریقا که از اواخر سال 2018 در چین آغاز شد ، در سراسر آسیا گسترش یافته و اخیرا فیلیپین را هدف گرفته است.  ده ها هزار خوک در این منطقه بر اثر این بیماری غیر قابل درمان و معمولاً کشنده از بین رفتند.

GPMB می گوید اپیدمی کنونی ابولا در جمهوری دموکراتیک کنگو در وضعیتی خطرناک قرار دارد. هنگامی که برای اولین بار در اول اوت سال 2018  این بیماری دیده شد ، طبق گزارشی که توسط GPMB انجام شد ، "اصول یک پاسخ مؤثر در طی روزهای اول شیوع عملی شد." به نظر می رسد پاسخ سریع در هفته های نخست آگوست از  سریع ترین ، بهترین، مجهزترین و بالاترین بودجه ها در تاریخ شیوع ابولا بود. اما   با وجود این تلاش ها ، شیوع بیماری ادامه داشت و در ژوئن سال 2019  از مرز اوگاندا عبور کرده و در ژوئیه سال 2019 به گوما رسید. بنابراین شیوع این بیماری از سال 2000 تا کنون متوقف نشده است.

پاسخ ابولا تاکنون در کنگو شکست خورده است زیرا سیستم بهداشتی و درمانی این کشور درگیر مشکلاتی متعدد است، شیوع این بیماری در یک منطقه جنگی خشونت بار  رخ داده است و جمعیت محلی از همکاری کامل با مقامات بهداشتی سرباز می زنند زیرا به دولت اعتماد ندارند. اهداکنندگان کمک های مالی نیز منطقه را ترک کرده اند و  کمک های بشردوستانه به طرز فاحشی از بودجه کمی برخوردار است  و در نتیجه کنگو برای پاسخ به ابولا مجبور است دلار و یورو گدایی کند.

از زمان اجتماع دانشمندان در واشنگتن در سال 1989 ، چشم اندازهای ویروسی و میکروبی حتی برای میکروب های موجود در هوا افزایش یافته است ، زیرا فناوری تغییر ژن های ویروسی و باکتریایی اکنون سریع ، آسان ، ارزان و دقیق است. چه از طریق CRISPR و چه حتی با دستکاریهای ژنتیکی جدیدتر نتایج دقیقی به دست می  آید. اکنون می توان به انواع میکروب ها یا همه خصوصیات آنها یا دی ان ای آنها نفوذ کرد. با این وجود هنوز یک نقص وجود دارد هیچ کشوری سازمان و فناوری لازم را ندارد که به محض اینکه میکروب ها از آزمایشگاه نشت می کنند، شیوع بیماری را متوقف کنند.

GPMB فهرستی از هفت ابتکار عمل را برای بهبود شانس بشریت در برابر میکروب ها در سراسر جهان به اجرا گذاشت. همه آنها به نوعی سالها و حتی دهه ها روی میز بوده اند و تازگی ندارند. بر اساس اعلان این گروه: "آمادگی ها و سیستم های پاسخ و توانایی برای مقابله با  شیوع بیماری هایی با تأثیرات عظیم نیازمند گسترش سریع و شوک به سیستم های بهداشتی ، اجتماعی و اقتصادی  دارند. یک بیماری عالم گیر کشنده (چه طبیعی منتشر شده باشد، چه تصادفی و چه عمدی) نیاز به سرمایه گذاری و برنامه ریزی کافی تحقیق و توسعه برای تولید و ساخت واکسن های نوآورانه ، آنتی ویروس های با طیف گسترده و مداخلات غیر دارویی مناسب دارد.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد این هفته و آینده در نیویورک تشکیل می شود و نمایندگان با گزارش های مشابهی درباره تغییرات آب و هوا ، بحران های بشردوستانه ، پناهندگان ، درگیری های محلی ، کاهش منابع آب آشامیدنی سالم و به معنای واقعی کلمه ده ها بحران دیگر حضور خواهند داشت. همه افراد توجه ، تأمین مالی و همکاری جهانی را به دست می آورند.

در سال 1996 ، دولت كلینتون اظهار داشت كه "بیماریهای عفونی در حال ظهور مانند ابولا ، سل مقاوم به دارو و HIV / AIDS یكی از مهمترین چالشهای بهداشتی و امنیتی جامعه جهانی است" و سپس یک برنامه هشت محوری برای بهبود آمادگی در برابر بیماری های اپیدمیک ارائه داد. مشخصات بیماری ها،   ممکن است تغییر کرده باشد ، اما لحن و توصیه های موجود در گزارش جدید بیماری عالم گیر GPMB بی شباهت به نسخه های پیشین نیست.. GPMB تأکید می کند که می توانید شیوع میکروبی را به مقیاس قابل کنترل تبدیل کنید مشروط بر آن که بشریت اراده سیاسی و مالی برای انجام این کار داشته باشد.

اما تاکنون ، بشریت تنها اندکی پس از پایان هرگونه بیماری عالم گیر ، تهدیدات بیماری را از اذهان جمعی خود بیرون آورده است. عالم گیری آنفلوانزا در سال 1918 حدود 50 تا 100 میلیون نفر را کشته است( تخمین ها بسیار متفاوت است) و طاعون قرن چهاردهم میلادی 60 درصد از جمعیت اروپا را درگیر و تقریباً 50 میلیون نفر را کشت. ما تا کنون نتوانسته ایم از HIV جلوگیری کنیم. ویروسی که از زمان ظهور آن در صحنه جهانی در سال 1981 ، 75 میلیون نفر را بیمار کرده است و حدود 32 میلیون نفر از آنها را کشته است. ما می دانیم که عالم گیری وحشتناک دیگری وجود خواهد داشت . شاید نه به اندازه آنفولانزای 1918 یا طاعون ، اما با این وجود بسیار وحشتناک. با این حال ، این امر برای بسیج تلاشهای جمعی جدی برای جلوگیری و آماده سازی فاجعه ناکافی است.

مترجم: رویا پاک سرشت