توصیه هایی برای جلوگیری از انتقال کرونا از طریق چشم / اشک، یکی از راه ‏های انتقال ویروس است / چگونه یک «چشم پزشک» چینی اولین بار درباره کرونا هشدار داد؟

دکتر فاطمه حیدری*: یکشنبه ۱۲ بهمن سال جاری "دکتر وندلیانگ" جراح و متخصص چشم قربانی کرونا شد. این چشم‏ پزشک ۳۳ ساله چینی دو ماه قبل از این تاریخ در دسامبر ۲۰۱۹ اولین پزشکی بود که از طریق شبکه‏ های مجازی هشدار داد که یک نوع غیرمعمول از عفونت تنفسی در حال شیوع است.

پس از گزارش بیماری، دولت چین او را احضار کرد و از او خواست تا به علت نشر اکاذیب تعهدنامۀ عذرخواهی رسمی منتشر کند. چند روز بعد که بیماری به مرحلۀ همه‏ گیری رسید دکتر "لی‏وندلیانگ" با سرفه و تب در بیمارستان بستری شد و با عفونت کرونا درگذشت.

پدر و مادر او هم به این بیماری مبتلا شدند، ولی بهبود یافتند. کپی تعهدنامه ‏ای که به زور امضاء کرده بود به سرعت در همان شبکه ‏های اجتماعی منتشر شد. متأسفانه او این بیماری را از یکی از بیماران خود که مبتلا به آب سیاه بود دریافت کرد. مردم چین این چشم ‏پزشک جوان کشورشان را به عنوان قهرمان ملی می‏شناسند. به پاس تلاش‏های صادقانه او در معرفی علایم ویروس به جهانیان، انجمن چشم‏پزشکی چین در بیانیه ‏ای از تلاش‏ های ارزنده او تقدیر کرد. همسر باردار او قطعا به وجود این پزشک آزاده افتخار می‏کنند.

در کلینیک‏ های چشم ‏پزشکی و اپتومتری علاوه بر اینکه مراقبت‏های عمومی باید در نظر گرفته شود، به دلیل فاصلۀ نزدیک پزشک و بیمار احتمال شیوع بیماری‏های واگیردار افزایش می ‏یابد. این توصیه نامه سه صفحه است.

در کلینیک‌ها و بخش‌های چشم پزشکی با توجه به فاصله نزدیک بیمار به پزشک و تماس چشم و سر و صورت بیمار با ابزار‌های چشم پزشکی لذا هم بیماران عزیز و هم همکاران گرامی این توصیه‌ها را بدقت مطالعه بفرمایند.

یادمان باشد اولین فردی که این بیماری را گزارش داد و خودش هم بخاطر این بیماری درگذشت یک چشم پزشک بود. ضمن آنکه ملتحمه و اشک یک فضای مستعد برای انتقال عفونت است.

پیشگیری از کرونا، توصیه‌هایی به مردم

۱- همۀ توصیه ‏های عمومی که وزارت بهداشت منتشر می‏کند را جدی بگیرید. شبکه‌های مجازی بیشتر اضطراب منتشر میکنند.

۲- حفظ فاصله مناسب از دیگران، شستن دست‏ها بطور مرتب، ایزوله شدن در صورت داشتن علایم، از اصلی‏ترین روش‏های پیشگیری است.

۳- در شرایط بروز بیماری‌های واگیردار و آندمی آنها، برای مشکلات چشمی فقط در مواقع اورژانسی به مراکز درمانی مراجعه کنید.

۴- کادر درمانی "سرداران سپیدپوش" جبهۀ مبارزه با بیماری‏اند با آن‌ها همکاری کنید و مهربان باشید.

۵- از وسایل و حولۀ شخصی استفاده کنید. مرتب صورت و چشمان خود را با آب و شامپو یا صابون شستشو دهید.

۶- به هیچ عنوان از قرصها، قطره‏ و پماد‌های دیگران استفاده نکنید.

۷- یکی از راه‏های انتقال ویروس از طریق اشک و ملتحمه می باشد.

۸- تلفن همراه، ماسک‏هایی که مستمر استفاده می‏شوند، کامپیوتر‌های عمومی و حتی دستگاه کارتخوان جزو آلوده ‏ترین سطوح هستند.

۹- حتی‏الامکان از سرویس‏های بهداشتی بیرون از منزل استفاده نکنید. همیشه دستکش یکبار مصرف و دستمال کاغذی با خود به همراه داشته باشید. یادمان باشد رها کردن و انداختن ماسک، دستکش و دستمال کاغذی مصرف شده در خیابان یا جوی آب به انتشار سریع ویروس کمک میکند.

۱۰- فقط در مواقع خیلی ضروری سفر کنید. همواره افرادی آلوده به ویروس در فرودگاه‏ها، ایستگاه‏های قطار و اتوبوس حضور دارند.

۱۱- اگر به الکل جهت ضدعفونی کردن سطوح دسترسی ندارید از دستورالعمل ضدعفونی سطوح که در سایت نظام‏پزشکی ایران درج است تبعیت کنید. توجه داشته باشیم آفتاب و گرما جزو بهترین ضدعفونی کننده هاست.

۱۲- هر عطسه و سرفه‏ای به معنی کرونا نیست، اگرچه باید جدی گرفته شود. از همه مهمتر اینکه فشار روانی و استرس از خود بیماری خطرناک‏تر است.

۱۳- در مراکز درمانی زیاد توقف نکنید. با خانواده، دسته جمعی به بیمارستان نروید. یک نفر همراه بیمار باشد. اگر کسی به هر دلیلی بستری شد به جای بردن گل و شیرینی و تجمع در بیمارستان‏ها از قابلیت فضای مجازی استفاده کنید.

۱۴- بیماران مسن، نقص ایمنی، دیابتی، قلبی عروقی و مادران باردار باید بیشتر مراقب باشند.

۱۵- مصرف همه نوع سبزی و میوه تازه و خوب شسته شده به افزایش سطح ایمنی بدن کمک میکند. مصرف مایعات زیاد و استراحت یکی از راه‌های اصلی درمان است. مواد غذایی را خوب بپزید و تا حد امکان از مصرف غذا‌های آماده خودداری کنید. خودداری از تماس حفاظت نشده با حیوانات یک اصل است.

پیشگیری از کرونا، توصیه‌هایی برای کادردرمانی در کلینیک‏های چشم

۱- لطفا توصیه‌های عمومی ویژه مردم که در ۱۵ بند منتشر شده است را مطالعه بفرمایید. سلامتی پزشک و کادر درمانی اولویت است. دقیقاً مثل هواپیما که اگر در شرایط بحرانی قرار گرفت، اول باید خودتان ماسک بزنید بعد به دیگران کمک کنید، اینجا هم شما باید سالم باشید تا خدمات خوبی به مردم بدهید. حفظ سلامتی کادر درمانی و تأمین تجهیزات حفاظتی آن‌ها یک اولویت است.

۲- موارد اورژانسی و عمل‏های جراحی ضروری در اولویت باشد. تا عادی شدن شرایط می‏توان به بیماران عزیز توضیح داد که مواردی مثل چکاب کلی اگر با تأخیر همراه شد اشکالی ندارد. عمل‌های غیر اورژانس در چشم زیاد است. آن‌ها به زمان دیگری تا آرام شدن شرایط موکول شود.

۳- در حین معاینه بیمار، حفظ فاصله با بیمار و حفظ فاصله بیماران از هم خیلی مهم است. اگرچه دستگاه‏های معاینه چشم (اسلیت لمپ) دارای صفحه‌ای بنام عطسه‏گیر است، اما کافی نیست. تعدادی از همکاران جدیداً یک طلق به اندازۀ دو برابر کاغذ معمولی عمودی روی چشمی میکروسکوپ قرار می‏دهند تا از ورود قطرات تنفسی جلوگیری کند. این نوآوری خیلی خوب است.

۴- اندازه‏گیری فشار چشمی حتی‏الامکان از روش‏های غیرتماسی باشد. اشک ممکن است منبع میکروارگانیسم در این موارد محسوب گردد.

۵- بیماران قبل از ورود به کلینیک یا بیمارستان چشم از نظر اورژانسی بودن مشکل آن‌ها و درجه حرارت بدنشان تریاژ شوند. بیماران مشکوک به علایم قبل از آلوده کردن بیشتر محیط بلافاصله به مراکز معین ارجاع داده شوند. نوبت دهی به بیماران به گونه‌ای باشد تا حداقل توقف در مطب و مرکز درمانی داشته باشند.

۶- تعویض دستکش بعد از هر ویزیت، شستن مرتب دست‏ها (دقیقا همانند شستن دست‏ها در اتاق عمل) و استفاده از ماسک و عینک محافظ مناسب، از ضروریات است. بیماران عمل شده حتما شیلد چشمی استفاده کنند.

۷- بیماران کونژنکتیویت به همراه علایم تنفسی را جدی بگیرید. از سابقه سفر به مناطق آلوده یا تماس با افراد آلوده سؤال کنید.

۸- حفظ سلامت روان به اندازۀ مبارزه با ویروس اهمیت دارد. اپیدمی اضطراب خیلی زودتر از اپیدمی کرونا رشد می‏کند. مردم بطور طبیعی درباره این اپیدمی مضطرب هستند. با آن‌ها مهربان باشیم.

۹- جریان هوا همواره در محل معاینه برقرار باشد. بیماران را خیلی زود تعیین تکلیف کنید. از ورود بیمار با چند همراه به محل معاینه جلوگیری شود.

۱۰- پس از معاینه هر بیمار دستکش‌های خود را تعویض کنید و دستگاه‏های مورد استفاده خصوصاًَ محل تماس بیمار با دستگاه توسط پرستار آموزش دیده ضدعفونی شود. کاغذ‌های چین رست حتما تعویض شوند یا بجای آن‌ها پس از هر معاینه محل تماس بیمار با تمام دستگاه‌های معاینه ضدعفونی شود. در معاینه بجای لمس پلک از سواپ یا اپلیکاتور استفاده بفرمایید. هر روز بعد از ویزیت بیماران لباس‌های خود را تعویض کنید و یا حتی الامکان در معاینات از گان یکبار مصرف استفاده بفرمایید.

۱۱- بطور مرتب فضای کلینیک، پیشخوان و سرویس‏های بهداشتی ضدعفونی شود. از بیماران بخواهید تا از پرداخت به صورت نقدی خودداری کنند. با توجه به احتمال انتقال بالای عفونت از راه ملتحمه حتی الامکان یا فیت لنز تماسی انجام نشود یا نهایت دقت در ضدعفونی را بعمل آورید.

۱۲- اگر خودتان علایم بیماری خصوصا تنگی نفس را دارید به مرکز درمانی مناسب مراجعه کنید. این یک پاندمی است. هیچ اشکالی ندارد اگر مسولین مستقیم شما، احیانا در جریان علایم بیماری باشند. اولویت اصلی، سلامت کادر درمان و بیماران است. باید افراد کمتری به این بیماری مبتلا شوند. شما باید سالم بمانید تا بتوانید بیشتر به مردم عزیز خدمت کنید.

* جراح و متخصص چشم، فلوشیپ آسیب ‏شناسی چشم  / فوق‏ لیسانس بهداشت (MPH) و پی اچ دی ایمنولوژی