خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در «انتخاب» منتشر شده بود.
متن خاطرات آیت الله هاشمی در روز ۸ فروردین ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ که برای نخستین بار در «انتخاب» منتشر می شود، در زیر آمده است:
سال ۱۳۷۱
ساعت نُه و نيم صبح به دفترم رسيدم. گزارشها را خواندم. با [آقاي عبدالله نوري]، وزير كشور و [آقاي محمدي گيلاني، دبير] شوراى نگهبان، دربارة مسايل انتخابات تماس گرفتم؛ گزارشهايى از رد صلاحيت افرادى ديگر در شوراى نظارت استانها مىرسد.
آقاى [حميد] ميرزاده، [معاون اجرايي رييسجمهور] آمد. گزارشى از وضع سيرجان داد. محصول پسته وضع مالى مردم را بالا برده و خوديارىها شبيه رفسنجان، دارد معمول مىشود.
آقاى [مرتضي] الويرى، [نماينده تهران] آمد. از احتمال كنارهگيرى مجمع روحانيون مبارز از انتخابات به خاطر حذفها و اظهارات ديروز رهبرى در نمازجمعه، اظهار نگرانى كرد و براى حل مشكل استمداد نمود. گفتم در توصيههاى رهبرى به شوراى نگهبان، امتيازاتى در جهت كم شدن حذفها انجام شده كه مصلحتشان نيست كنارهگيرى كنند.
عصر آقاى [مهدي]كروبى در جلسه شوراى عالى امنيت ملي به من اطلاع داد كه پس از پخش اظهارات ديروز رهبرى، مجمع روحانيون مبارز مصمم شده كه در انتخابات كانديدا معرفى نكند؛ گفتم به صلاحشان نيست.
در جلسه شوراى عالى امنيت ملي، آقاى [محمود] واعظى، [معاون وزير امورخارجه]، گزارش اقدامات و پيشرفت كار ميانجيگرى در منطقه قرهباغ را داد و اظهار رضايت نمود؛ قرار شد پيگيرى كنند و سعى نمايند كه در تلفات آذربايجان، مردم را قانع كنند كه اين اقدام ايران براى آنها، از طرفدارى صريح و مخالفت صريح با ارامنه بهتر است. مدعى بود كه مردم آذربايجان همين را درك كردهاند. قرار شد در جواب نامة آقاي [محمد]نجيبالله، رييسجمهور افغانستان به من، كاردارمان با او ملاقات كند و توضيحاتى دربارة پيشنهادهاي او در نامه بخواهد. او پيشنهاد كرده است كه حكومت موقت تشكيل شود و از خطر پيروزى سنىهاى افراطى و ضد شيعه و ضد پارسى زبانها [= طالبان] اظهار نگرانى نموده است.
بعد از افطار به ديدن آيتالله خامنهاى رفتم. دربارة احتمال كنارهگيرى مجمع روحانيون مبارز از انتخابات مجلس صحبت و تصميمگيرى شد كه بايد مانع گسترش اختلافات شويم. دربارة سرود ملى جديد كه اخيراً تهيه شده و ايشان آن را تأييد كرده است، صحبت كرديم. گزارش تصميمات جلسه امروز شوراى عالى امنيت را دادم. دير وقت به خانه رسيدم.
سال ۱۳۷۲
ساعت هشت و نيم صبح، براى اولين روزكاري در سال 1372 به دفترم رفتم. خيابانها هنوز به صورت عادى شلوغ نشدهاند. كار زيادى براى انجام نبود. دكتر [محمدحسين] عادلى، [رييسكل بانك مركزي] آمد. راجع به وضع ارز و تعهدات و نحوه مصرف ارز در سال 1372 و سطح نقدينگى و بدهىهاى معوّق صحبت شد.
آقاى [محمد] سعيدىكيا، [وزير راه و ترابري] آمد. در مورد نرخ پروازهاى خارجى در سال 1372 توضیح داد و گزارش حمل و نقل ايام عيد را ارایه کرد. آقايان [جمال] ساداتيان و [عليمحمد] بشارتى هم براى تبريك عيد آمدند. برنامه سفر به استان كرمان را بررسى كردم.
عصر هيأت دولت جلسه داشت؛ به خاطر در سفر بودن جمعى از وزرا به رسميت نرسيديم، ولى دربارة تخلف نانواهاى تهران در گران كردن نان و تعرفهها تصميمگيرى شد.
سفر وزير امورخارجه روسيه به تهران را كه نظرات مخالفى هم بود، قبول كردم؛ مخالفتها به خاطر احتمال سقوط دولت يلتسين در معركه با پارلمان است. تا ساعت هشت و نيم شب گزارشها را خواندم و به خانه آمدم.
سال ۱۳۷۳
یاسر سرماخوردگی و تب داشت. به دفترم رفتم. حسین [مرعشی، رییس دفتر رییسجمهور]، برای آوردن اثاثیهاش به کرمان رفته است. عفت دوبار از رفسنجان تلفنی احوالپرسی کرد. مهدی و فرشته به اصفهان و فائزه به شمال رفتند.
[آقای سیدمحمد جهرمی]، استاندار فارس آمد. گزارش پیشرفت کارها در استان و توسعه صنایع و تجارت با کشورهای جنوب را داد. از دکتر [هادی] منافی، [معاون رییسجمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست]، گله داشت که برای سفر شیوخ خلیج فارس به استان برای شکار، اشکالتراشی میکنند و همچنین مانع بهرهگیری درست از دریاچه پریشان است. برای تکمیل خرابیهای سیل سال گذشته و توسعه امور استان استمداد کرد. خواستار احیای بانک استان و اختیارات استانی شد. از بهتر شدن وضع بارندگی در هفتههای اخیر گفت؛ جنوب کشور، امسال دچار خشکسالی است.
آقای [حسین] طاهری، استاندار تهران آمد. برای کنترل قیمتها و ساخت و ساز خانه در تهران پیشنهادهایی داشت. از بنیاد مستضعفان، برای امتناع از اجرای توافق در مورد واگذاری بخشی از باغ مهرشهر به دانشگاه علامهطباطبایی گله کرد.
آقایان [حمید] میرزاده، [معاون اجرایی رییسجمهور]، [عطاءالله] مهاجرانی، [معاون حقوقی رییسجمهور] و [مرتضی] الویری، [رییس شورایعالی مناطق آزاد تجاری] آمدند، برای تعیین تکلیف سازمان عمران کیش، پس از تصویب قانون اخیر مناطق آزاد و انتقال اراضی کیش از سازمان به منطقه آزاد. در مکاتبهها اختلاف نظر داشتند. به نفع نظر آقای مهاجرانی، رفع اختلاف شد.
عصر شورای اقتصاد جلسه داشت. در مورد رگلاتور گاز وسرمایهگذاری شیلات تصمیم گرفتیم. مغرب به خانه آمدم. یاسر هنوز تب دارد و خوابیده است. دکتر آمپول پنیسیلین تزریق کرده؛ رو به بهبود است.
سال ۱۳۷۴
تا ساعت ده و نیم کارها را انجام دادم. آقای [محمد] غرضی، [وزیر پُست و تلگراف و تلفن] آمد. برای خرید ماهوارهها استمداد کرد و گزارش سفر به بندرعباس و خوبشدن وضع مردم را داد. آقای [محسن] نوربخش، [رئیسکل بانک مرکزی] و آقای [احمد] عزیزی آمدند. در مورد تعهدات و نیازهای ارزی سال جاری توضیحات دادند و برای جلوگیری از فشار تقاضاهای زیاد دستگاههای مصرف کننده استمداد کردند. درآمدها و نیازها با کمی صرفهجویی با هم میخوانند.
آقای [مصطفی] میرسلیم، [دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی] آمد؛ برای دستور جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی و تأکید کردن بر اقدام خرید به موقع کاغذ، برخلاف سال گذشته که بد عمل شد. آقای [حسین] محلوجی، [وزیر معادن و فلزات] آمد. برای ارز طرحهای فولاد استمداد کرد. عصر از استخر استفاده کردم؛ به خاطر عدم تحرک، مقداری کسل هستم.
آقای [علاءالدین] بروجردی، [معاون آسیا و اقیانوسیه] از وزارت امور خارجه آمد. قرار شد، سفیر ترکیه را احضار کنند و برای خروج سریعتر [ارتش آن کشور] از [شمال] عراق تذکر بدهند. گزارشی از وضع پاکستان و سفر آقای [مسیح] مهاجری، [مشاور اجتماعی رئیس جمهور] برای تشییع جنازه مرحوم [عبدالعلی] مزاری[۱] داد.
سال ۱۳۷۵
به دفترم رفتم. تا شب کارهای مانده روزهای سفر را انجام دادم. پیش از ظهر جمعی از وزرا و مدیران و معاونان و خدمه دفتر برای تبریک عید نوروز آمدند.
عصر فیلمی به نام «دکل» مربوط به دوران حصر آبادان و دفاع تشکلی نیروهای داوطلب آوردند؛ تماشا کردم، خوب است. به [آقای عبدالحسن برزیده]، کارگردان آن، یک سکه بهار آزادی هدیه دادم. تقاضا کرد که همسرش را با خودش به مکه ببرد؛ خودش از سهمیه استفاده کرده است. شب در دفترم ماندم. تلفنی باعفت و سارا صحبت کردم. قرار است امروز و فردا دکتر بروند
سال ۱۳۷۶
امروز در منزل بودم. وقت با مطالعه و استراحت و مذاكره با بستگان كه میهمانمان بودند، گذشت.