بحران نفت ۱۹۷۳ در اکتبر سال ۱۹۷۳ شروع شد. در آن دوران اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت عربی اوپک (شامل اعضای عربی اوپک و کشورهای سوریه و مصر) ممنوعیت و تحریم نفت را اعلام کردند. با پایان یافتن تحریمهای در مارس سال ۱۹۷۴، قیمت نفت از بشکهای ۳ دلار به حدود ۱۲ دلار افزایش پیدا کرد. بحران نفت یا به عبارتی شوک نفتی تأثیرات و عواقب کوتاهمدت و بلندمدت بسیاری را روی سیاستهای جهانی و اقتصاد جهانی گذاشت که سپس با نام نخستین شوک نفتی خوانده شد.
به گزارش سرویس خواندنیهای انتخاب، برای هدف قرار دادن ملل غربی که در طول جنگ یوم کیپور از اسرائیل حمایت کرده بودند، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تصمیم گرفت در اکتبر ۱۹۷۳ تحریم نفتی را تحمیل کند. ملل تحت تأثیر آن ایالات متحده، انگلیس، هلند، کانادا و ژاپن بودند.
این فهرست بعداً شامل پرتغال، آفریقای جنوبی و رودزیا (زیمبابوه امروزی) شدند. تحریم باعث ایجاد هرج و مرج برای کشورهای وارد کننده نفت شد و همین امر باعث شد تا قیمت نفت در ایالات متحده تقریباً چهار برابر شود و از ۲.۹۰ دلار در هر بشکه قبل از تحریم به ۱۱.۶۵ دلار در هر بشکه در ژانویه ۱۹۷۴ برسد. این تغییرات باعث رکود برای بیشتر بخشهای جهان غربی بین سالهای ۱۹۷۳ و ۱۹۷۵ شد.
ایالات متحده ناگهان در اثر کمبودها و افزایش قیمتها درگیر بحران شد و خطوط ایستگاههای بنزین در آن شکل گرفت. دولت با معرفی اقداماتی از جمله محدودیت، صرفه جویی و جیره بندی، واکنش نشان داد. برای خودکفاتر شدن، تلاش شد تا تولید نفت داخلی افزایش یابد و از منابع سوخت جایگزین استفاده شود. اما بهبود آمریکا از شوک بسیار سریع نبود، با رکود اقتصادی تا مارس ۱۹۷۵ ادامه یافت و کاهش نرخ تورم (تورم بالا و بیکاری مداوم) در طول این دهه ادامه یافت.
بریتانیا قبلاً با افزایش قیمت مواد غذایی ناشی از کمبود جهانی دست و پنجه نرم کرده بود، بنابراین بحران نفت به بنزین منتقل شد و نرخ تورم به بیش از ۲۴ ٪ رسید. با این حال، این بحران به نفع صنعت نفت انگلیس به پایان رسید، زیرا سکوهای دریایی در دریای شمال تأمین مالی شد و انگلیس صادرکننده خالص شد. رشد اقتصادی ایالات متحده در طول دهه ۱۹۷۰ پس از بحران، کند و با نیمی از نرخ آلمان و فرانسه قابل مقایسه بود.
بسیاری از کشورها برای مقابله با کمبود نفت، برای جیره بندی و خاموشی برق تصمیم گرفتند. دانمارک، که به طور ناگهانی مشکلاتی را در پمپ بنزینها مشاهده میکرد، ممنوعیت خرید خودرو و محدودیت استفاده را تحمیل کرد، اما در نهایت این کشور از شوک قیمت به عنوان فرصتی برای دور شدن از سوختهای فسیلی استفاده کرد. پیش از بحران سال ۱۹۷۳، این کشور برای ۹۰ ٪ از انرژی خود به نفت تکیه کرده بود و بیشتر آن حاصل واردات بود. در پاسخ به این بحران، دولت تصمیم گرفت منابع جایگزین از جمله توربین باد و انرژی خورشیدی را مورد استفاده قرار دهد و بعداً به اولین کشوری که در سال ۱۹۹۱ مزارع بادی دریایی را احداث کرد تبدیل شد.
