دکتر مصطفی قانعی در ارتباط ویدیو کنفرانسی با خبرنگاران، گفت: با توجه به اینکه در دنیا دارو و واکسن خاصی برای درمان بیماری کووید ۱۹ پیش‌بینی نشده بنابراین لازم است در سطح کشور هر کسی که پیشنهاد درمانی برای بهبود بیماران یا کیت تشخیصی و شیوه تشخیصی ارائه می‌دهد در کمیته‌ای بررسی شود و بعد در سطح ملی اجرایی شود. این موضوع از نظر علمی سبب شد که ما در وزارت بهداشت، ضمن اینکه به دنبال کنترل و مهار بیماری باشیم، از طرفی باعث شد هیچ یک از استاندارد‌های بهداشت و درمان زیر پا گذاشته نشود. این درحالی است که شاید در فوریت‌ها برخی کشور‌ها اقدامات خاصی انجام دهند که بار‌ها شاهد هستیم گاهی مسئولین درجه اول یک کشور بزرگ، پیشنهاداتی ارائه می‌کنند که کاملا خلاف امور پزشکی و سلامت بیماران است، اما در کشور ما با تشکیل کمیته علمی هرگونه پیشنهادی که برای درمان، پیشگیری و تشخیص بیماری بود از کمیته علمی عبور کرد و این باعث شد هم دانشمندان ایرانی احساس کنند قواره‌های علمی رعایت می‌شود و هم مردم در امنیت قرار داشتند.
اگر کمیته علمی تشکیل نمی‌شد بساط سودجویی باز می‌شد
به گزارش ایسنا، وی افزود: اگر کمیته علمی تشکیل نمی‌شد بسیاری از کسانی که قصد داشتند دارو‌های خودشان را اعم از دارو‌هایی با منشا شیمیایی، بیولوژیک و... به نوعی در این بحران وارد بازار کنند و سپس با ایجاد تقاضای القایی میان مردم، باعث افزایش مصرف آن شده و اقدام به ثروت اندوزی کنند. اما حضور کمیته علمی این امنیت خاطر را به مردم داد که اگر چیزی را وزارت بهداشت صلاح دانسته تایید کرده است تا وارد پروتکل درمانی شود. برای مراقبت از مردم اگرچه در ابتدا داروی " اوسلتامیویر" در پروتکل درمانی بود، اما پس از آنکه مشخص شد بر روی کرونا موثر نیست بلافاصله از لیست خارج شد؛ بنابراین وظیفه دوم این است ولو اینکه پروتکلی برای بیماران تعیین می‌شود به محض اینکه اثربخشی آن زیر سوال رفت از پروتکل خارج شود.
رییس کمیته علمی ستاد کرونا ادامه داد: نوید بعدی ما این است که با وجود مشکلاتی که ویروس کرونا برای کشور به وجود آورد، همت علمی بسیار خوبی در جامعه علمی شروع شد و همت فناورانه به آن اضافه شد و کمتر کشوری را سراغ داریم که وقتی بیماری ویروسی به آن کشور می‌آید و نیاز به امکانات تشخیصی دارد، ظرف دو ماه تبدیل به یک کشور صادرکننده شود. این نشان می‌دهد توسعه فناورانه نسبت به کشور‌هایی که ادعا داشتند بسیار بهتر است. در کمیته علمی خوشبختانه از تعداد پروژه‌های متعددی که تصویب شده است بالغ بر ۷۰ مجوز برای انجام مطالعات بالیینی صادر شده که از بین این تعداد تمام نتایج وارد کمیته علمی می‌شود و کمیته بر اساس آنچه که این نتایج چقدر موفقیت آمیز بوده است، تصمیم می‌گیرد که پروتکل درمانی کشور چه باشد. در زمینه تولید واکسن نیز اقداماتی در دست انجام است و ما می‌توانیم امیدوار باشیم اگر روزی در جایی واکسن تولید شد، فاصله ما نیز از آن کشور زیاد نباشد و ما هم می‌توانیم وارد این عرصه شویم.
وی با بیان اینکه خبر‌هایی از برخی پروژه‌های تحقیقاتی می‌رسد که نشان می‌دهد که برخی تحقیقات توانسته در میزان بهبودی بیمار اثر خوبی داشته باشد، تصریح کرد: بخش دیگری که در تحقیقات انجام شده و نتایج آن را می‌بینیم، اقداماتی است که می‌تواند در پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. تحقیقات مختلفی مثل سلول درمانی و پلاسما درمانی هم در کمیته علمی مطرح شد. از همه این تحقیقات استقبال به عمل آمد، اما برای ورود به پروتکل کشوری باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
قانعی افزود: گاهی در رسانه‌های خارجی مشاهده می‌شود که یک تحقیقات شروع شده، اما به طور مثال تحقیقات در مورد کلروکین و آزیترو تقریبا یک ماه دیرتر از ایران آغاز شد. تحقیقات در مورد پلاسما درمانی نیز بعد از این بود که این تحقیقات در ایران شروع شد. آنتی بادی اختصاصی علیه کرونا در کشور ما زودتر اعلام شد.
وی با بیان اینکه در این مدت، هماهنگی بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت بهداشت کمک بسیاری کرد، گفت: از طرفی مسئولیت اجتماعی بین دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور نیز وجود داشت. طرح‌های تحقیقاتی با سرعت بالایی بررسی و موارد اخلاق مورد بررسی قرار گرفت که آسیبی به کسی وارد نشود. از طرفی کمیته علمی نیز شکل گرفت که اگر قرار باشد درمانی بین مردم استفاده شود، حتما از کمیته علمی کرونا عبور کند.
مشکل رمدسیویر این است که فرد دریافت کننده حتما باید در بیمارستان بستری شود
وی در پاسخ به سوال ایسنا درباره نتایج تحقیقات بر داروی "رمدسیویر" گفت: این دارو در پروتکل دارویی چند کشور وارد شده، اما شواهد چندان قدرتمند نیستند که نشان دهد این دارو را می‌توانیم وارد پروتکل درمانی کشورمان کنیم. به هر حال شرکت سازنده تلاش می‌کند این دارو را وارد فهرست کند. مشکلی که در خصوص این دارو وجود دارد این است که تزریقی است و اگر بخواهیم از این دارو استفاده کنیم، فرد حتما باید برای ۱۰ روز در بیمارستان بستری شود که ممکن است پروتکل‌های درمانی را تحت تاثیر قرار دهد. نکته دیگر این است که مشخص نیست این دارو برای کدام دسته از بیماران اثربخش است. کمیته علمی کرونا بر اساس مدارک بالینی هنوز قبول نکرده که این دارو وارد فهرست درمانی شود.
رییس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص کمک‌های مالی انجام شده اظهار کرد: حدود ۴۰ میلیارد تومان برای تولید ونتیلاتور به صورت وام قرض الحسنه کمک شد. همچنین حدود ۵۰۰ میلیارد تومان صندوق نوآوری و شکوفایی کمک کرد. معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت نیز برای پروژه‌های پژوهشی بودجه خوبی گذاشت و معاونت علمی ریاست جمهوری هم بالغ بر ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان برای حمایت از پروژه‌ها هزینه کرده است. هم در حمایت مالی و هم در زمینه دارو و واکسن، مسیر خوبی در کشور طی شده است.
وی در پاسخ به سوالی درباره ادعا‌های مختلف در زمینه تولید دارو یا روش درمانی برای کرونا خاطرنشان کرد: در هر استان حداقل یک دانشگاه علوم پزشکی وجود دارد و این دانشگاه تیمی با عنوان «کمیته اخلاق در پژوهش» دارد. ریاست این کمیته با دانشگاه علوم پزشکی است؛ تمام کد‌های اخلاق در سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری وجود دارد که تخلف از این کدها، تخلف انتظامی است. این کد‌های اخلاقی از سال ۱۳۷۲ وجود دارند. حتما کسی که می‌خواهد دارویی را روی فردی آزمایش کند باید همه مشخصات آن را اعلام کند. باید سلامت دارو تایید شود و سیستم پوشش بیمه‌ای هم مشخص شود که اگر بیمار خسارتی دید، چه کسی باید جبران خسارت کند. همه این موارد توسط کمیته اخلاق بررسی می‌شود و ممکن است ادعا‌های متعددی باشد و کمیته اخلاق می‌تواند رد کند و اگر رد شد، فرد هیچ چاره‌ای ندارد که از طرح خود بگذرد.
در زمینه کیت‌های تشخیصی به خودکفایی کامل رسیده‌ایم
وی با بیان اینکه در مورد تشخیص بیماری کووید ۱۹ به خودکفایی کامل در زمینه کیت‌های تشخیصی رسیده‌ایم، ادامه داد: جلسه‌ای که با وزیر بهداشت داشتیم نیز اجازه داده شد که اگر تا حد مشخصی رسیدیم اجازه صادرات داشته باشیم.
داروی "فاویپیراویر" نسبت به "کلترا" هیچ مزیتی ندارد
قانعی در خصوص روند تحقیقات بر تولید دارو، افزود: تست‌های مختلف در مورد دارو‌های انجام می‌شود و اگر در کمیته علمی نتایج ارائه شود، در وهله اول دارویی مورد بحث قرار می‌گیرد که باعث کاهش التهاب ریه شود و دسته دوم داروها، دارو‌هایی هستند که جلوی تکثیر ویروس را می‌گیرند. برخی از این داروها وارد کشور شده و تست بالینی آن منتشر شد. به طور مثال داروی "فاویپیراویر" نسبت به "کلترا" هیچ مزیتی ندارد و از پروتکل درمان کرونا خارج شد. بخش دیگر مربوط به دارو‌هایی مثل "رمدسیویر" است که همه این موارد در حال تحقیق و بررسی بوده و نتایج علمی آن‌ها هنوز به کمیته علمی نرسیده است. داروی "اسلتامیویر" هم از پروتکل درمان خارج شد. انواع دارو‌های ضد التهاب هم که تست شده مسیربندی‌هایی مشخص کردیم که اگر طی شود می‌توانیم بگوییم در ماه‌های آینده نتیجه آن مشخص می‌شود.
وی در پاسخ به سوالی درخصوص روند تحقیقات بر روی دارو‌های گیاهی گفت: تاکنون مشخص شده است که این دارو‌های معرفی شده سالم هستند، اما در مورد اثربخشی آن فعلا نمی‌توان صحبت کرد.
وی درباره پلاسما درمانی نیز اظهار کرد: تاکنون اثبات شده که درمان پلاسمایی بی عارضه است، اما درباره اثربخشی آن در حال جمع آوری اطلاعات هستند. در مطالعه بعدی باید بیمار به صورت تصادفی دارو را دریافت کند.
شرکت دانش بنیانی اعلام کرده که تا قبل از مهر واکسن را وارد بازار می‌کند
وی با بیان اینکه شرکت دانش بنیانی که برای ساخت واکسن آنفلوآنزا گام برداشته اعلام کرده که تا قبل از مهر ماه واکسن را وارد بازار می‌کند، اظهار کرد: کمبود شدیدی در دنیا در مورد واکسن آنفلوآنزا پیش آمده و با توجه به اینکه امسال پاییز این احتمال وجود دارد که همزمانی اپیدمی آنفلوانزا و کرونا را داشته باشیم باید به فکر این واکسن باشیم. حتی اگر بخواهیم از منشا خارجی آن را تهیه کنیم نیز مشکلاتی وجود دارد؛ بنابراین امیدواریم با همت سازمان غذا و دارو، واکسن آنفلوآنزا را به روش نوترکیب داشته باشیم.
وی افزود: برای واکسن روتاویروس نیز تقریبا کار تمام شده است. همچنین در خصوص واکسن پنوموکوک کار تا ۷۰ درصد پیشرفت داشته است و احتمالا تست بالینی آن را از سال ۱۴۰۰ آغاز کنیم.
قانعی با بیان اینکه طیف علائم کرونا بسیار گسترده است، تصریح کرد: بر اساس آخرین تحقیقات، فرم خفیف بیماری بسیار بیشتر از آن چیزی بود که پیش‌بینی کردیم و بسیاری از بیماران می‌توانند با یک داروی ضد طب یا قرنطینه در منزل درمان شوند و نیازی به داروی بیشتری ندارند. وقتی درمان به کار می‌رود که اکسیژن به زیر ۹۳ درصد برسد و ریه درگیر شده باشد. در موارد خفیف که تنگی نفس فعالیتی وجود ندارد، ریه درگیر نشده و ممکن است طب و لرز مختصر و سرفه وجود داشته باشد. سیستم دفاعی بدن ویروس را کنترل می‌کند؛ بنابراین مشاهده می‌شود که مرگ و میر و ابتلا در کسانی است که دیابت و فشار خون دارند یا چاق هستند. زیرا عروق آن‌ها زمینه درگیری با بیماری را دارد و اگر فرد سالم باشد، سیستم دفاعی بدن او به خوبی دفاع می‌کند.
وی در پاسخ به سوالی درباره لخته شدن خون در رگ به علت کرونا اظهار کرد: ویروس کرونا سلول‌های پوشاننده داخل عروق را به نوعی تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی سلول‌های داخل رگ ملتهب می‌شوند، زمینه برای لخته شدن خون فراهم می‌شود. بیمار بستری در آی سی یو داشتیم که ۳۹ سال داشت و دستور ترخیص صادر شده بود، اما تا بعد از ظهر فوت کرد و نتیجه نشان داد که لخته شدن خون به صورت ناگهانی باعث فوت او شد. در نتیجه دریافت داروی ضد انعقاد برای این بیماران وارد پروتکل شد. میزان مرگ ناشی از لخته شدن خون در ریه با این اقدام تا ۳۰ درصد کاهش یافت.
وی درباره ادعا‌های مختلف در کشور‌ها مبنی بر ساخت دارو یا واکسن کرونا بیان کرد: در حال حاضر رقابت بین المللی وجود دارد که قبل از انتشار نتایج علمی در مجله‌های علمی و داوری شدن آن، کشور‌ها تلاش می‌کنند از بازاری که توسط کرونا ایجاد شده، نفع اقتصادی ببرند. اگر بعدتر مشخص شد که اثری نداشته، کشور‌ها فروش خود را انجام داده‌اند. در نتیجه هر کشوری که چیزی داشته باشد، ادعای خود را رسانه‌ای می‌کند و این ادعا‌ها بدون چاپ مقاله در مجله‌های علمی قابل اعتنا نیست.
کمیته علمی هیچ کدام از دستگاه‌های رفع ویروس در دو ساعت را تایید نکرده است
رییس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره امکان کشت ویروس کرونا در کشور گفت: یک سوال بسیار جدی در مورد دستگاه‌هایی وجود دارد که می‌گویند در بازه زمانی کوتاه ویروس را از بین می‌برند. این اقدام زمانی میسر است که کشت ویروس در کشور ممکن باشد که تاکنون موفق به کشت این ویروس در کشور نشدیم. انستیتو پاستور فعلا موارد را روی ویروس آنفلوآنزا و سایر ویروس‌ها تست می‌کند. کمیته علمی هیچ کدام از دستگاه‌های رفع ویروس در دو ساعت را تایید نکرده است. در اینکه برخی شرکت‌های دانش بنیان به دنبال راه حل هستند باید از آن‌ها تقدیر کرد.
قانعی ادامه داد:، اما وقتی در مورد کیت صحبت می‌کنیم، از ویروس زنده استفاده نمی‌شود، بلکه از پاسخ سیستم ایمنی بدن بر یکی از اجزای ویروس استفاده می‌شود که اگر ویروس وجود داشته باشد، پادتن در بدن می‌تواند ویروس را شناسایی کند یا خیر. کیت‌ها کاملا مطابق استاندارد‌ها ساخته شد و زمانی که در حال توسعه کیت‌ها بودیم از ذخیره سرم‌هایی که از ۴ سال قبل وجود داشت به شرکت‌ها داده شد و تمام موارد منفی اعلام شد. از تعدادی از بیماران بیمارستان بقیه الله نمونه‌های مثبت دادیم و دو نمونه هم منفی گذاشتیم و شرکت اعلام کرد که به جز دو نمونه، بقیه مثبت بوده‌اند. در نتیجه متوجه شدیم که این کیت تشخیصی از پتانسیل خوبی برخوردار است.
وی افزود: در حال حاضر قادر به این نیستیم که ویروس کرونا را در کشور کشت بدهیم و در محیطی آزاد کنیم و کسی اقدامی علیه آن انجام بدهد و بگوید محیط استریل شده است. ولی از تکنولوژی که برای ویروس‌های قبلی بوده استفاده می‌شود و با توجه به اینکه ابزار دیگری نداریم، از آن استفاده می‌کنیم. وقتی سوآپ داخل حلق یا بینی می‌شود و نمونه‌ای از ویروس گرفته می‌شود، بلافاصله ویروس از بین می‌رود. بخش‌هایی از داخل ویروس خارج شده و به کمک دستگاه PCR تشخیص داده می‌شود. با این روش با ویروس زنده سروکار نداریم و با اجزای آن کار می‌کنیم.
