روزنامه شرق در مطلب امروز خود باعنوان «قرارداد‌های مخفی در فرودگاه امام» به موضوع بازگشت ارز حاصل از صادرات پرداخته است و از راه‌هایی که صادرکنندگان برای بازنگرداندن ارز‌های حاصل از صادرات که در شرایط فعلی می‌تواند گره‌گشای شرایط کشور باشد، پرده برداشته است.
کارت‌های اجاره‌ای
در گمرک فرودگاه امام و برخی پاتوق‌های دیگر، حق العمل‌کاران می‌نشینند و با صادرکنندگان قرارداد می‌بندند تا به‌جای آن‌ها با کارت بازرگانی خودشان صادرات انجام دهند و به ازای این کار درصد بگیرند. صادرکنندگان اصلی در سایه هستند و حق‌العمل‌کاران را برای صادرات محموله‌هایشان جلو می‌اندازند. به‌این‌ترتیب این ارز وارد چرخه غیررسمی و قاچاق می‌شود.
شرق می‌گوید بانک مرکزی تاکنون ۲۵۰ حق‌العمل‌کار را شناسایی کرده که برخی از آن‌ها به ۱۰۰ صادرکننده متصل هستند. برآورد شده که حدود هفت میلیارد یورو از طریق این ۲۵۰ حق‌العمل‌کار صادر شده و به کشور بازنگشته است. تعداد دانه‌درشت‌های حق‌العمل‌کار هم به ۲۵ نفر می‌رسد که خود این ۲۵ نفر دو میلیارد یورو صادرات بدون بازگشت داشته‌اند.
یک مقام مطلع در بانک مرکزی گفته است: در دو سال ۹۷ و ۹۸، حدود ۸۶ درصد صادرکنندگان که متعهد بودند ۲۷.۵ میلیارد یورو ارز به کشور برگردانند، ۵.۷ میلیارد یورو برگرداندند و ۲۲ میلیارد یورو در این دو سال برگردانده نشده است. در همین دو سال، ۱۲ میلیارد دلار قاچاق کالا و ارز انجام شده که این عدد با عدم بازگشت ۲۲ میلیارد یورویی در همین سال‌ها برابری می‌کند؛ یعنی عملا ارزی که به کشور بازنگشته، با آمار قاچاق تطابق دارد.
ارز صادراتی چه می‌شود؟
برای محل‌های صرف ارز‌های صادراتی سه بخش پیش‌بینی می‌شود. اول قاچاق کالا و ارز، دوم خروج سرمایه و سوم واردات کالا‌های غیررسمی و غیرمجاز که با بخش اول یعنی قاچاق کالا و ارز متفاوت است؛ یعنی کالایی که واردات آن ممنوع است؛ اما در داخل، بازار خود را دارد؛ مانند مشروبات الکلی و مواد مخدر.
