سامانه «سوم خرداد» مجهز به جستجوگر الکترواپتیکی شد / قابلیت رصد و رهگیری انواع پرنده های رادارگریز و پنهانکار

تجهیز سوم خرداد به سامانه الکترواپتیکی علاوه بر اینکه توانمندی این سامانه در محیط های جنگ الکترونیک را افزایش می دهد موجب می شود تا پرنده های رادار گریز هم توسط آن کشف و رهگیری شوند.

امروزه با پیشرفت روز افزون دانش و فناوری نظامی، سبک جدیدی از نبرد مبتنی بر استفاده از تسلیحات هواپایه دوربرد که در ادبیات نظامی به تسلیحات دورایستا مشهور هستند متداول شده که تهدیدات جدی را برای کشور هدف در صحنه نبرد ایجاد می‌کند.

هرچند ورود تسلیحات دورایستای هواپایه به صحنه نبرد موضوع خیلی جدیدی نیست اما استفاده از آنها در نبردهای امروز رنگ و بوی تازه تری به خود گرفته و تسلیح جنگنده ها و بمب افکن ها به این نوع از جنگ افزار سرعت بیشتری به خود گرفته است.

اقبال زیاد به این نوع از تسلیحات به این دلیل است با استفاده از تسلیحات دورایستا، بدون وارد شدن به رینگ پدافندی طرف مقابل می توان اهداف مورد نظر را با دقت مناسب مورد اصابت قرار دارد و به این صورت تا حد زیادی از گزند سامانه های پدافندی در امان ماند.

از سوی دیگر، درصورتی که این تسلیحات به جستجوگرهای رادای مجهز باشند می توان از آنها به عنوان تسلیحاتی برای سرکوب پدافند هوایی دشمن استفاده کرد و به این صورت آسمان طرف مقابل را برای نیروهای خودی امن کرد.

یکی از تکنیک هایی که برای سرکوب پدافند هوایی طرف مقابل با استفاده از تسلیحات دور ایستا وجود دارد یک کار ترکیبی از سوی هواپیماهای جنگ الکترونیک و پهپادهای هدف و تسلحیات دورایستا است. به این ترتیب که ابتدا هواپیما و یا پهپادهای جنگ الکترونیک با ایجاد اهداف کاذب روی شبکه راداری طرف مقابل آن را به خود مشغول می کنند و در زمانی که سامانه پدافندی رادار کنترل آتش خود را روشن کرد و جای آن برای جنگنده های متخاصم مشخص این جنگنده ها با استفاده از موشک های ایستای ضد رادار از سویی دیگر این سامانه های پدافندی را مورد هدف قرار می دهند. مشابه این تاکتیک در زمان جنگ عراق از سوی آمریکایی ها به کرات اجرا وموجب فلج شدن سیستم پدافندی ارتش عراق شد.

برای مقابله با این روش و همچنین افزایش پایداری سامانه های پدافندی در محیط جنگ الکترونیک می بایست از یک سیستم هدایت ترکیبی دراین سامانه ها استفاده کرد. یکی از شیوه های متداول این امر استفاده توامان سیستم های الکترواپتیکی و سیستم های راداری است.

اصولا ایجاد اخلال در سامانه های جستجوگر الکترواپتیکی بسیار سخت و تا حدی غیرممکن است و به همین جهت استفاده از این سامانه ها تا حد قابل توجهی پایداری سامانه های پدافندی در محیط جنگ الکترونیک را افزایش می دهد.

اما درکنار این مزیت ها، سامانه های الکترواپتیکی از از برد کمتر و همچنین توان کشف و رهگیری کمتری نسبت به سامانه های راداری برخوردار هستند و به همین جهت استفاده از آنها در کنار یک سامانه راداری می تواند به نوعی این دو سامانه را مکمل یکدیگر کند.

در چندسال اخیر و با افزایش تهدیدات هوایی علیه کشورمان و در نتیجه تقویت بخش پدافند هوایی نیروهای مسلح شاهد آن هستیم که در متخصصان دفاعی کشورما نیز به اهمیت استفاده از سامانه های الکترواپتیکی پی برده و در حال تجهیز سامانه های پدافندی راداری به سامانه های الکترواپتیکی هستند.

سامانه های پدافندی رعد-۲، سامانه توپخانه ای سراج و سامانه پدافندی حرز نهم نمونه ای تجهیز سامانه های پدافندی کشور به سامانه های الکترواپتیکی هستند.

جسجتوگر الکترواپتیکی سپهر ۱۴ سامانه پدافندی رعد-۲

یکی از نمونه های بارز این موضوع تجهیز سامانه های پدافندی سوم خرداد نیروی هوافضای سپاه به سامانه های الکترواپتیکی در کنار استفاده از یک رادار آرایه فازی در این سامانه است.

در تصاویری که اخیرا از سامانه سوم خرداد منتشر شده است اضافه شدن یک جستجوگر الکترو اپتیکی به این سامانه را نشان می دهد. این جستجوگر که در قسمت پشت رادار سوم خرداد قرار گرفته بوسیله دوبازو نگهدارنده که در طرفین آن تعبیه شده نگهداشته می شود و در هنگامی که موشک های سامانه به شکل جمع شونده قرار می گیرند این دوبازو جستجوگر الکتروی اپتیکی را به درون بدنه انتقال می دهند و در صورت نیاز دوباره آن را به بیرون منتقل و شرایط آماده به کار منتقل می کنند.

هرچند هنوز اطلاعات دقیقی درباره این سیستم منتشر نشده اما با این اقدام حالا سامانه های پدافندی سوم خرداد از یک کشف و هدایت ترکیبی بهره می برند که با آنها این قابلیت را می دهد تا در محیط جنگ الکترونیک از پایداری بیشتر برخوردار باشد و با اطمینان بیشتری با پرنده های متخاصم درگیر شود.

سوم خرداد با تجهیز به سامانه های الکترواپتیکی این قابلیت را بدست آورده است تا به صورت پسیو نیز اهداف خود را کشف و رهگیری کند. این بدان معناست که این سیستم بدون آنکه امواج الکترو مغناطیسی از خود منتشر کند می تواند اهداف را شناسایی و بعد روی آنها قفل تصویری انجام دهد.

این قابلیت یعنی دشمن بدون آنکه مطلع باشد مورد رصد، پایش و حتی اصابت قرار می گیرد. پسیو بودن همچنین موجب می شود تا اخلال روی این سامانه ها تقریبا غیر ممکن شود.

برای مثال یک جنگنده از سیستم های مختلفی مانند چف، فلر و یا جنگ الکترونیک برای انحراف موشکی که به سمت آن شلیک شده بهره می برد اما در مقابل موشک هایی که توسط سامانه های الکترواپتیکی به سمت آن شلیک شده اند تقریبا بی دفاع هستند و توان اخلال روی این سامانه ها را ندارند.

این سامانه هاهمچنین با تجهیز به دوربین های دید در شب و ترمال این امکان را پیدا می کنند تا در شب و حتی شرایط نامساعد آب و هوایی هم بتوانند. اما شاید بزرگترین مزیت تجهیز سامانه سوم خرداد به سیستم های الکترواپتیکی را بتوان رصد و رهگیری انواع پرنده های رادارگریز و پنهانکار دانست.

برای یک سامانه الکترواپتیکی فرقی نمی کند هدفی مورد رصد و رهگیری قرار می دهد یک هواپیما یا پهپاد پنهان کار است یا یک پرنده معمولی بلکه این سامانه ها با اسفاده از دوربین های دید مرئی و یا حرارتی خود قادر هستند تا انواع پرنده ها در برد دید خود کشف و روی آنها قفل تصویری انجام دهند.

با توجه به موارد بالا و همچنین توان صنایع دفاعی کشور در حوزه طراحی و تولید انواع تجهیزات اپتیکی برد بلند، تجهیز سامانه های پدافندی به جستجوگرهای اپتیکی پشم تیز بین این سامانه های قوی‌تر کرده و موجب شده تا سیستم های پدافند هوایی کشور در میدان نبر در برابر جنگ الکترونیک نیز از پایداری بهتری برخودار باشند.