این روزها همه خانواده‌ها كه حالشان با شنیدن اخبار بالا و پایین شدن آمار مبتلایان و تلفات كرونا رقم می‌خورد از برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت تابستان مستاصل‌اند.
خیلی‌ها در این شرایط هم نگران حضور فرزندان‌شان در محیط‌های عمومی برای تفریح و فعالیت‌های ورزشی و هنری هستند و هم اضطراب به خطر افتادن سلامت فیزیكی و روانی فرزندان‌شان با استفاده بیش از حد از فضای مجازی و شبكه‌های اجتماعی را دارند.
در چنین شرایطی اگر بپذیریم تا زمانی نامعلوم باید با كرونا زندگی كنیم و این ویروس نابودگر را برای مدت طولانی در كنار خود بپذیریم، باید بتوانیم متناسب با شرایط كنونی و با حفظ نكات ایمنی برای خود و فرزندان‌مان برای حضور تدریجی در فضای اجتماعی برنامه‌ریزی داشته باشیم. این موضوع سبب شد تا با دكتر ناهید كرمانی، دكترای روان‌شناسی بالینی و مشاور خانواده و كودك گفت‌وگو كنیم.
برای تابستان امسال و در دوران حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی كه فرزندان خانواده‌ها مدت‌هاست در خانه مشغول بازی با رایانه و ارتباطات مجازی بوده‌اند، چگونه می‌توان برنامه‌ریزی ایمن و جذاب تفریحی و ورزشی داشت؟
یكی از نیازهای اساسی همه افراد نیاز به تفریح است. تفریح شامل سرگرمی‌ها و انواع علایقی می‌شود كه فرد به آن رو‌می‌آورد و بدون این‌كه كسی امتیازی برایش قائل شود. اوقات فراغت زمانی است كه فرد برای آن برنامه‌ریزی می‌كند تا نیاز به تفریح را در خود برطرف كند.
اما نیاز هر فردی به تفریح با دیگری متفاوت است. میزان نیاز به تفریح در برخی افراد بیشتر است و به همین دلیل به ورزش و سرگرمی‌ها بیشتر رغبت نشان می‌دهند. برخی افراد هم خیلی كمتر نیاز دارند كه از خانه بیرون بیایند و سراغ تفریح و سرگرمی بروند.داشتن تفریح، یك نیاز زیستی است و نهاد و درون فرد به درجات متفاوتی او را وادار می‌كند تا برایش برنامه‌ریزی كند.
پس اگر می‌خواهیم نوجوانان را كه در شش ماه اخیر به ارتباطات و تفریحات مجازی خو گرفته‌اند به بازی و ورزش ترغیب كنیم، باید به آنان فرصت دهیم تا خودشان را بازیابی كنند و بتوانند نیازهای خود برای تفریح و سرگرمی را مدیریت كنند. همه ما به‌ویژه در ایام نوروز99 و در شرایط قرنطینه با بحران روحی خاص و نبود كسانی كه دوست‌شان داریم مواجه بوده‌ایم و ارتباطات بسیار محدود باعث شد بحران‌های روحی را طی كنیم.
افرادی كه این بحران‌های روحی در آنان بیشتر بوده افسرده‌تر و غمگین‌تر هستند و نیاز به فرصت بیشتری برای بازگشت به روال تقریبا عادی در دوران پسا كرونا دارند.
هنوز كلاس‌ها و مكان‌های ورزشی شروع به فعالیت نكرده‌اند و خانواده‌ها از تردد فرزندان‌شان با دوستان و در محیط بیرون از خانه نگران هستند. با این اوضاع چگونه می‌توانیم برای ارتباطات اجتماعی بچه‌ها برنامه‌ریزی كنیم؟
به فرزندان‌مان باید آموزش دهیم كه چطور فاصله اجتماعی و بهداشت فردی‌شان را رعایت كنند.
بعد از آن می‌توانند در فضای بیرون از خانه باشند و دوستان‌شان را ببینند. اما زمانی كه بیرون از خانه سپری می‌كنند باید محدود باشد و وقتی به خانه برمی‌گردند مسؤولیت‌های جدید خودشان را از حیث رعایت مسائل بهداشتی به‌عهده بگیرند؛ لباس‌های‌شان را تعویض كنند و دست و صورت‌شان را بشویند یا استحمام كنند تا بدون هرگونه نگرانی ارتباط بهتری با همسالان‌شان برقرار كنند.
والدین چگونه و از چه روش‌هایی می‌توانند فضای شادتر، بانشاط‌تر و مفرح‌تری را در داخل منزل با وجود محدودیت‌های موجود فراهم كنند؟
والدین با آموزش كامل بهداشت فردی، فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت نكات ایمنی در زمان محدود می‌توانند اجازه ارتباطات خارج از خانه را به فرزندان‌شان بدهند. همچنین در خانه با استفاده از فضای مجازی و استفاده از نرم‌افزارهای همراه ورزشی و هنری و حتی مشاغل و حرفه‌هایی كه به آن علاقه دارند احساس پویایی و ارزشمندی را در خود و اعضای خانواده ایجاد كنند.
اصولا شروع ارتباطات اجتماعی را به‌عنوان روان‌شناس در دوران فاصله‌گذاری اجتماعی چطور توصیه می‌كنید؟
اكنون نیاز است كه محدودیت ناشی از قرنطینه به‌طور تدریجی مدیریت شود و افراد با محیط بیرون ارتباط داشته باشند تا در محیط اجتماعی بتوانند بار دیگر خودشان را بازشناسی كنند و به فعالیت‌ها و حرفه‌هایی كه به آن علاقه‌مند هستند، روی بیاورند.
احساس ارزشمندی، تعلق خاطر، مهم بودن و بروز استعدادها در ارتباط با دیگران شكل می‌گیرد. الان همه ما باید بتوانیم دوباره خودمان را بازیابی كنیم تا به‌تدریج در جایگاه قبلی خودمان قرار بگیریم. البته این روند باید با كنترل آگاهانه شرایط بیماری، پذیرش آن و كنار آمدن با شرایط محیطی جدید اتفاق بیفتد.
روزنامه جام جم
