تراریخته یا غیر تراریخته! مسئله این است

از پفک گرفته تا برنج و روغن، بحث بر سر سلامت محصولات خوراکی در بازار، به شدت بالا گرفته است.

محصولات تراریخته» همان چیزی ست که محل مناقشه بسیاری از رسانه ها شده است.

این مناقشه آنقدر اهمیت دارد که حتی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور هم درباره‌اش اظهارنظر کرده و گفته است: «محصولات تراریخته قابلیت کاهش زاد و ولد را دارند».

داستان از ۲۰ سال پیش شروع شد. وقتی محققان به این نتیجه رسیدند که با افزایش جمعیت کره زمین، به مرور دچار کمبود مواد غذایی خواهیم شد.

سویا، کلزا، ذرت و پنبه از عمده محصولاتی ست که به صورت تراریخته در بازارهای جهانی عرضه می‌شود. کشورهای آمریکا، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند بیشترین خواستگاه کشت محصولات تراریخته هستند. اما بسیاری از کشورهای جهان، هنوز با این قضیه کنار نیامده اند و کشت محصولات تراریخته و حتا مصرفش را در کشورشان ممنوع کرده‌اند. کشورهایی مثل الجزایر، ماداگاسکار، ترکیه، قرقیزستان، بوتان، عربستان. بلیز، پرو، اکوادور، ونزوئلا، اسکاتلند، ولز، ایرلند شمالی، آلمان، فرانسه، هلند، مالت، قبرس، یونان، بلغارستان، روسیه، صربستان، کرواسی، ایتالیا، دانمارک، مجارستان، مولداوی، لاتویا، لیتوانی، اتریش، لهستان، اسلونی، آذربایجان، بوسنی و هرزگوئین، لوکزامبورگ، اوکراین، نروژ و سوییس.

مسئله اینجاست که با وجود تلاش‌های فراوان در حوزه محصولات تراریخته، تا به امروز هیچ تضمینی برای سلامت کامل این محصولات، پیدا نشده است. علاوه بر آن، به علت کامل نبودن فرآیند بررسی سلامت، اثرات مخربی بر سلامت جامعه و محیط زیست داشته است.

تراریخته چیست؟

گیاهان تراریخته طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت؛ به گیاهان، جانوران و یا موجودات میکروسکوپی گفته می‌شود که ترکیب ژنتیکی آنها (یا همان DNA) به شکلی تغییر یافته است.

چرا محصولات تراریخته خوب نیست؟

مخالفان استفاده از محصولات تراریخته می گویند برای محصولات تراریخته از سمی استفاده می شود که پرفروشترین سم دنیا -راندآپ یا گلای‌فوسیت- است. سرطان‌زادیی این ماده برای انسان، بین مخالفان و موافقان محل اختلاف نظر است. سازمان بهداشت جهانی اما این سم را «احتمالا سرطان زا» معرفی کرده است. جالب اینجاست؛ کشاورزان آمریکایی که این سم را استفاده کرده بودند، اعلام کردند به دلیل استفاده از گلایفوسیت مبتلا به سرطان لنفاوی غیرهوجکینی شده‌اند! مخالفان کشت محصولات تراریخته همچنین می‌گویند مخالفتی با پیشرفت علم و تکنولوژی ندارند اما تاریخ نشان داده اگر احتیاط لازم در به‌کارگیری تکنولوژی نشود، می‌تواند عوارض وخیمی داشته باشد.

بعضی گیاهان تراریخته همانند ذرت و سویا بعد از اینکه دچار دستکاری ژنتیک می‌شوند، سم گلایفوسیت را آزاد می‌کنند. مقادیر بالایی از این سم در بافت خوراکی این گیاهان باقی می‌ماند و باعث ایجاد بیماری صعب العلاجی در مصرف کنندگانش می‌شود.

بررسی‌های دانشمندان نشان داده در بسیاری از دستکاری های ژنتیکی به دلایلی مانند تاثیر متقابل ژن جدید(بیگانه) با ژن های گیاه مورد نظر، می تواند تغییرات پیش بینی نشده ای را منجر شود.

همچنین طبق بررسی منتشر شده در نشریه «علوم محیطی اروپا» در سال ۲۰۱۱، در آزمایش‌های طولانی مدت ۹۰ روزه، مشکلات کبد و کلیه در نتیجه مصرف محصولات تراریخته دیده شد.

طبیعتِ غیرتراریخته

به دلیل عدم قطعیت سلامت محصولات تراریخته، دولت، کارخانه‌هایی را که از این محصولات استفاده می‌کنند، موظف کرده که بر روی محصولاتشان، عنوان تراریخته را قرار دهند تا مصرف کنندگان بدانند چه محصولی تراریخته است و چه محصولی ارگانیک.

در میان تولیدکنندگان اما مسابقه بر سر تولید محصولاتی‌ست که غیرتراریخته باشند، چون مصرف کنندگان تمایل بیشتری به استفاده از این محصولات دارند. یکی از همین برندها، طبیعت است که از اواخر سال 98 روغن‌های سرخ کردنی خود را با گیاهان غیر تراریخته تولید نموده و با اینکار بسیاری از برندهای دیگر را مجاب کرده تا آنان هم به این روش روی آورده و محصولات تراریخته را برای همیشه از سبد غذایی مردم حذف کنند.

وقتی می‌شود محصولی را سالم‌تر و مطمئن‌تر مصرف کرد، چرا باید به سراغ محصولی برویم که شک و شبه‌های سلامت را همچنان در دلمان باقی بگذارد؟!