مکمل آهن برای افرادی که رژیم غذایی‌شان شامل آهن کافی نیست ایده آل است. ولی واقعاً چه کسانی به مصرف مکمل آهن نیاز دارند؟
آهن برای تشکیل هموگلوبین و سلول‌های قرمز خون ضروری است. از این رو، کمبود آهن می‌تواند منجر به عوارضی شود. ادامه‌ی مطلب را بخوانید تا بیشتر در مورد مکمل آهن بدانید.
علائم و نشانه‌های کمبود آهن
وقتی سطح آهن خون افت می‌کند، بدن به سختی می‌تواند اکسیژن را به بافت‌ها برساند. به همین دلیل، اصلی‌ترین علائم کمبود آهن، ضعف و خستگی، سردرد، رنگ‌پریدگی و سردی دست‌ها و پاهاست. بنابراین این علائم نشان می‌دهند فرد دچار آنمی یا کمخونی است.
یادتان باشد که ظرفیت عملکرد بدن و فعالیت آن در نتیجه‌ی کمبود آهن، کاهش می‌یابد. همه‌ی این نقص‌ها، سیستم ایمنی را تغییر می‌دهند و از این رو، احتمال بیماری افزایش می‌یابد. همچنین پایین بودن سطح آهن می‌تواند باعث کمتر شدن انتقال ویتامین A در کبد شود.
چه زمانی باید مکمل آهن مصرف کرد؟
خوشبختانه مکمل آهن می‌تواند جلوی این عوارض را بگیرد یا به‌محض بروز، آن‌ها را درمان کند. مصرف مکمل آهن می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای کسب بهترین نتایج باشد. طبق چندین مطالعه، گروهی از افراد نیاز بیشتری به این ماده معدنی دارند. کمبود آهن می‌تواند ناشی از رژیم غذایی نادرست یا مراحلی از رشد انسان باشد. مانند:
بارداری
زنان باردار هم به خاطر خودشان و هم به خاطر جنین در حال رشد در رحم‌شان به آهن بیشتری نیاز دارند. اگر طی بارداری بدن مادر با کمبود آهن روبرو شود، خطر آنمی وجود خواهد داشت که می‌تواند سبب وزن کم کودک حین تولد، تولد زودتر از موعد، و یا پایین بودن سطح گلبول‌های قرمز خون حین تولد شود.
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید بیش از 40 درصد از زنان باردار در دنیا دچار آنمی یا کمخونی هستند. این می‌تواند نشان دهد که نیمی از این جمعیت دچار کمبود آهن‌اند. بنابراین زنان باردار و شیرده باید در مورد مصرف مکمل آهن برای پیشگیری از این مشکل با پزشک خود مشورت کنند. مکمل آهن ممکن است به صورت قطره خوراکی یا قرص تجویز شود. موارد شدیدتر کمخونی، نیاز به فرم تزریقی آهن خواهند داشت، خصوصاً اگر خانم باردار با تهوع‌های غیرقابل کنترل روبرو باشد.
کودکان
کمبود آهن می‌تواند سبب تأخیرهایی در رشد روانی، کناره‌گیری اجتماعی و کاهش توانایی در تمرکز و توجه شود. همچنین نوزادانی که زودتر به دنیا می‌آیند، در صورتی که در رژیم غذایی مادر به مقدار کافی آهن وجود نداشته باشد، ممکن است دچار کمبود آهن شوند.
زنانی که در سنین تخمک‌گذاری هستند و نوجوانان
بعضی از خانم‌ها که در سن باروری قرار دارند، در معرض کمبود ماده مغذی آهن هستند. به طور کلی، علت این اتفاق، خونریزی‌های سنگین قاعدگی است. بنابراین این افراد نسبت به بقیه، آهن بیشتری از دست می‌دهند. ضمناً، نوجوانان به دلیل اینکه در سنین رشد هستند و دختران نوجوان نیز اغلب با خونریزی‌های سنگین در پریودهای خود روبرو می‌شوند، نیاز بیشتری به آهن دارند. متروراژی یا خونریزی غیرطبیعی رحم در خانم‌های جوان، یکی از دلایل آنمی است.
اهدای مکرر خون
افرادی که مکرراً خون اهدا می‌کنند در معرض کمبود آهن هستند اما می‌توانند با رعایت فواصل درست بین جلسات اهدای خون از این مشکل جلوگیری کنند.
آنمی ناشی از بیماری مزمن
بیماری‌های مزمن مانند آرتریت روماتوئید، بیماری التهابی روده، اختلالات گوارشی و انواعی از سرطان‌ها می‌توانند توانایی بدن در جذب آهن را دچار اختلال نمایند. به همین دلیل کسانی که دچار این عوارض هستند اغلب با مشکل کمبود آهن روبرو می‌شوند.
نکاتی در مورد مصرف مکمل آهن که باید به آن‌ها توجه کنید
مکمل‌های آهن به صورت کپسول، قرص و شربت موجودند. فروس سولفات، متداول‌ترین مکمل آهن است اما انواع شیمیایی دیگری مانند گلوکونات و فومارات نیز وجود دارند.
باید به خاطر داشته باشید که این مکمل‌ها در صورتی که با معده خالی مصرف شوند بهتر جذب می‌شوند. اما گوارش آن‌ها می‌تواند سبب اسپاسم معده، حالت تهوع و اسهال شود. بنابراین آن‌ها را همراه با مقداری غذا مصرف کنید تا دچار این عوارض نشوید.
همچنین، کلسیم و آنتی‌اسیدها در جذب آهن در معده اختلال ایجاد می‌کنند، بنابراین شما باید بین مصرف مکمل آهن و مصرف شیر و پنیر و لبنیات، کافئین و سبزیجات خام و برخی داروها، دست‌کم دو ساعت فاصله بگذارید.
مواد غذایی که ویتامین C دارند، مانند مرکبات و کیوی می‌توانند به جذب بهتر آهن کمک کنند.
آزمایش منظم خون جهت اطمینان حاصل کردن از سطح آهن در خون توصیه می‌شود. این روش می‌تواند مقدار دقیق هموگلوبین خونتان را مشخص کند. امکان سنجش میزان تراکم آهن در خون و پروتئین‌های انتقال‌دهنده‌ی آن نیز در صورت نیاز وجود دارد.
آیا باید مکمل آهن مصرف کنید؟
این داروها روشی مؤثر برای افزایش ذخایر بدن هستند اما مصرفشان برای هر کسی مناسب نیست. یادتان باشد که خوردن هر ماده‌ای که توسط پزشک تجویز نشده است، می‌تواند عوارض و خطراتی به دنبال داشته باشد زیرا زیادی آن نیز می‌تواند خطرناک باشد.
همچنین بهترین کار این است که رژیم غذایی متعادل و سرشار از آهن در پیش بگیرید. یادتان باشد که مکمل‌های غذایی جادو نمی‌کنند و تنها راه درمان کم خونی نیستند؛ همان‌طور که کاهش گلبول‌های قرمز خون نیز همیشه به معنی کمبود آهن نیست.
