روزنامه اینترنتی فراز نوشت: با اوج‌گیری ابتلا و فوت ناشی از ویروس کرونا چند روز است که بنا به دستور ستاد ملی مقابله با این ویروس کسبوکارهای گروه 3،2 و 4 که جزو مشاغل غیرضروری برشمرده می‌شوند در تمامی مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ از ساعت 6 عصر باید تعطیل باشند، موضوعی که به گفته مقامات درجایی مثل پایتخت تابه‌حال تنها حدود نیمی از کسبوکارها این موضوع را رعایت کرده‌اند. این موضوع در شرایطی است که بخش قابل‌توجهی از مردم نیز هرچند با بالا آمدن آمار ابتلا و فوت ناشی از بیماری کووید 19 بیش از قبل پروتوکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند اما بااین‌همه هنوز هم هستند تعداد قابل‌توجهی از افراد که به وضعیت اسفناک موجود بی‌توجهی نشان می‌دهند. نمونه‌ای از این موضوع روز گذشته در مرکز خریدی در غرب تهران بسیار خبرساز شد. ظهر روز گذشته ویدئویی در فضای مجازی دست‌به‌دست شد که نشان می‌داد جمعیت قابل‌ملاحظه‌ای داخل و در برابر درب یکی از فروشگاه‌ها دریکی از مراکز خرید غرب تهران برای خرید اجناسی که تخفیف قابل‌توجهی خورده بودند، تجمع کرده و صف طویلی تشکیل داده بودند. این موضوعی واکنش‌های وسیعی در فضای مجازی و حقیقی در پی داشت و انتقادها آن‌قدر بالا گرفت که درنهایت فروشگاه مذکور از جانب نهادهای مسئول مهروموم و جریمه شد.
در همین رابطه کمال اطهاری اقتصاددان در گفتگو با فراز می‌گوید: چنین موضوعی جدای از آنکه باید ازلحاظ جامعه‌شناسی موردتوجه قرار گیرد لازم است زوایای اقتصادی چرایی آن مورد واکاوی قرار گیرد و برای کم کردن دامنه چنین مواردی تدبیری اندیشیده شود.
او می‌افزاید: اعمال محدودیت‌ها برای کسبوکارها در شرایط کرونایی نه موضوع جدیدی است و نه موضوعی است که منحصر به کشور ما باشد. بااین‌وجود و باآنکه کارشناسان حوزه بهداشت و درمان معتقدند در اعمال چنین محدودیت‌هایی در ایران علاوه بر تأخیر، کاستی‌های جدی وجود دارد اما وضعیت بد اقتصادی که کشور و بسیاری از مردم با آن دست‌به‌گریبان هستند از یک‌سو با محدودیت‌ها بر مشاغل و کسبوکارها از یک‌سو می‌تواند تشدید شود و از یک‌سو نیز عدم انجام آن خود مسبب شرایط ناخوشایند در رابطه با عدم رعایت الزامات بهداشتی و ایمنی در برابر کرونا در برخی موارد شده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه خاطرنشان می‌کند: در شرایط فعلی اعمال محدودیت‌های کرونایی که بخشی از آن‌ها هم متوجه اعمال محدودیت بر فعالیت بسیاری از کسبوکارها است، گریزناپذیر است اما این تمام ماجرا نیست و نباید از وجه اقتصادی که صاحبان مشاغل و مردم در آن گرفتارند غافل شد.
اطهاری خاطرنشان می‌کند: بخش قابل‌توجهی از کسب‌وکارهایی که در تعامل مستقیم با مردم هستند می‌توانند با گسترش خود و حضور در بستر آنلاین فعالیت کنند اما این موضوع برای بسیاری از مشاغل خرد و کسبوکارهای کوچک امکان‌پذیر نیست. بسیاری از این کسبوکارهای خرد با تمام آنکه نرخ تورم بالا در سال‌های اخیر آن‌ها را در فشار قرار داده بود اما به‌هرتقدیر از آن جان سالم به در بردند اما کم نبوده و نیستند کسبوکارها و مشاغل بسیاری که به سبب شرایط وخیم اقتصاد در سال جاری کرونا دست‌به‌دست دیگر عوامل نفسشان را برید.
او می‌افزاید: در چنین فضایی که هم بخش عظیمی از مردم گرفتاری‌های اقتصادی دارند و نیازمند حمایت‌های اقتصادی بسیار بیشتری نسبت به اقدامات اندکی که صورت گرفته هستند، قطعاً باید برنامه‌های هدفمندتر و بسیار جدی‌تری نسبت به آنچه تا به اینجا در نظر گرفته‌شده، برای حمایت از کسبوکارها و مشاغل آسیب‌دیده در نظر گرفته شود.
این اقتصاددان یادآور می‌شود: علیرغم آنکه دولت کسری بودجه قابل‌توجهی دارد اما نه‌تنها هدفمند کردن همین بودجه برای کمک‌های بیشتر لازم است بلکه استفاده از دیگر منابعی چون صندوق توسعه ملی و منابع اقتصادی که مجموعه‌های اقتصادی حاکمیتی جدای از دولت در اختیاردارند باید مورداستفاده قرار گیرد.
اطهاری با اشاره به این‌که وضعیت فعلی چیزی از وضعیت جنگی کم ندارد، خاطرنشان می‌کند: تا مادامی‌که الزامات واقعی ایستادگی در برابر چنین وضعیتی که یکی از وجوه اصلی آن حمایت‌های اقتصادی همه‌جانبه است به‌اندازه کافی مورد جدیت و اهتمام حداکثری قرار نگیرد نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مردمی که قدرت خریدشان روزبه‌روز آب‌رفته و کسبوکارهای خرد که نفس‌هایشان به شماره افتاده در رعایت موارد مرتبط با ایمنی در برابر کرونا بنا بر پروتوکل‌ها عمل کنند.
او می‌افزاید: البته این بدان معنا نیست که در سوی دیگر مردم و کسبوکارها نیز انتفاع اقتصادی را ارجح بر جان آدمی بدانند و بدون شک کوتاهی‌های قابل‌توجهی از این‌سو دیده می‌شود که تأسف‌آور است و لزوم مدیریت چنین مواردی که در مواردی چون آنچه در مرکز خریدی در غرب تهران دیدیم بی‌مبالاتی محض می‌توان آن را نام نهاد نیز کاملاً احساس می‌شود.
این کارشناس اقتصادی در انتها نیز می‌گوید: ما تجربه جهانی در چنین شرایطی را پیش روی خود داریم و کشورها با شرایط اقتصادی متفاوت در این حوزه درگیر هستند. این‌که در کشور احساس می‌شود از تجربیات جاری در این زمینه بهره کافی برده نمی‌شود جای شگفتی دارد. نباید فراموش کنیم ادامه چنین وضعیتی مشکلات اقتصادی و معیشتی را نیز تعمیق می‌کند و کاری که انجام آن امروز می‌تواند راه‌حل باشد شاید برای فردا کفاف ندهد.
