سال‌هاست میان محققان بحث بر سر این موضوع است که برای پیشگیری یا التیام علائم و کاهش دوران نقاهت بیماری‌های ویروسی تنفسی چه ماده‌ای برای غرغره حلق و شست‌وشوی بینی مناسب است و آیا این اقدام اساسا در عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی موثر است یا خیر؟
برای دستیابی به پاسخ این پرسش با دکتر مرضیه بیگم سیاهپوش، پزشک متخصص طب سنتی گفت‌وگو کرده‌ایم که مجموعه توصیه‌های ایشان در پاسخ به پرسش‌های ما را در ادامه می‌خوانید.سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است که با ویروس‌های گوناگونی مانند رینوویروس‌ها، کرونا ویروس‌ها و... پدید می‌آید. آنفلوآنزا نیز یک بیماری ویروسی است که از سرماخوردگی شدیدتر و حتی گاهی با مرگ‌ومیر همراه است.
بیماری کووید-19 را هم یک کرونا ویروس ایجاد می‌کند و جزو عفونت دستگاه تنفسی محسوب می‌شود.درباره تاثیر غرغره حلق و شست‌وشوی بینی بر کووید-19 مطالعه بالینی خاصی صورت نگرفته و اغلب به مطالعات آزمایشگاهی و آن‌هم به عفونت‌های ویروسی تنفسی غیر از کووید-19 استناد می‌شود. برای مثال پزشکان دانشگاهی در آمریکا پیشنهاد استفاده از دهانشویه و شست‌وشوی بینی با محلول‌های رقیق بتادین را هر دو تا سه ساعت یکبار برای بیش از چهار روز در بیماران کووید-19 و مراقبان آنها داده‌اند.
آنها معتقدند هر چند غلظت‌های بالای بتادین اثرات سمی بر مخاط تنفسی دارد، اما غلظت‌های پایین‌تر در مطالعات، ایمن بوده‌اند و بر کرونا ویروس‌هایی مانند سارس و مِرس اثرات خوبی داشته‌اند. البته برخی محققان معتقدند غلظت 08/0درصد بتادین با این‌که قدرت کشندگی ویروس‌ها را دارد ولی دارای اثرات سمی بر مژک‌های بینی است. مطالعات دیگر حاکی از این است که حتی غرغره با آب معمولی نیز در کاهش التهاب‌ها و غرغره چای سبز نیز در کاهش تب و علائم آنفلوآنزا موثر بوده است.
البته احتمال پرتاب‌شدن ویروس به قسمت‌های پایین‌تر دستگاه تنفسی و نیز خوردن ماده غرغره را به عنوان عوارض احتمالی مطرح کرده‌اند.درباره اثربخشی نمک در عفونت‌های تنفسی هر چند گاهی مطالعات متناقضی دیده می‌شود، اما تعداد موارد موافق بیشتر است. محققان معتقدند غلظت بالای نمک اثرات ضدویروس دارد ولی می‌تواند عوارضی مانند سوزش شدید، احساس گرفتگی در بینی و آبریزش بینی داشته باشد.
به هر حال نمک هم اثرات پیشگیری‌کننده و هم اثرات درمانی در حد کاستن از التهاب و البته کم‌شدن دوره علامت‌دار را دارد که اتفاقا در کووید-19 بسیار مهم است.جالب است بدانید کووید-19 در شهرهایی که ذرات آلاینده هوا دو و نیم میکرونی حاوی نمک کمتری بوده (مانند ووهان، قم و نیویورک) بیشتر از شهرهایی که آلاینده نمک بالاتری داشته مانند (سئول، داکا و هنگ کنگ) گسترش یافته است.
کووید-19 در حال حاضر یک فاجعه بدون درمان است که واکسن آن هنوز در دسترس نیست و فعلا نگاه‌ها به هر روشی است که گسترش بیماری را کم کند. شاید استفاده از روش‌هایی که در موارد مشابه مؤثر و ایمن بوده‌اند منطقی‌تر از انتظار کشیدن برای وصول نتایج مطالعاتی باشد که اثربخش‌بودن یا نبودن راهکاری را برای کووید-19 نشان بدهد.
شست‌وشوی بینی و غرغره حلق با آب نمک را چند مرتبه در روز به افراد سالم و مبتلایان کووید-19 پیشنهاد می‌دهم.بنا بر احتیاط، بیماران قلبی، کلیوی و کسانی که محدودیت مصرف نمک دارند با غلظت کمتر و به دفعات کمتری شست‌وشوی بینی و غرغره حلق با آب نمک را انجام دهند. بررسی چگونگی استفاده از بتادین که هم موثرتر و هم ایمن باشد به داروسازان پیشنهاد می‌شود.
روزنامه جام جم
