جلال ساداتیان در گفت‌وگو با «انتخاب» و با اشاره به اظهارات اخیر وزیر اطلاعات مبنی بر اینکه فتوای رهبری سلاح هسته‌ای را حرام اعلام کرده است اما اگر ایران را به آن سمت هول بدهند، مقصر ایران نیست، گفت: تعهد ایران در قبال صنعت هسته‌ای یک تعهد چندجانبه بین‌المللی بود که ایران بر طبق همین توافق چند جانبه وارد برجام شد و به طرف‌های مذاکره نیز این اطمینان را داد که دنبال سلاح هسته‌ای نیست. مضاف بر اینکه در قالب برجام نیز مفادی مورد توافق طرفین قرار گرفت که مورد تایید شورای امنیت نیز واقع شد که ایران به دنبال استفاده از سلاح هسته‌ای نیست.
سفیر سابق ایران در انگلستان ادامه داد: علاوه بر این اقدامات، رهبری هم فتوا دادند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده ولی در عین حال از حق خودش در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای کوتاه نخواهد آمد. همه این اقدامات و گفته‌ها در شرایطی مطرح و انجام شد که بعدتر آقای ترامپ با قلدری از برجام یک طرفه خارج شد و اروپاییان نیز از موضع ضعف تعهدات خودشان را انجام ندادند. اما حالا که ترامپ رفته و آقای بایدن بر سرکار آمده است، به نظر می‌رسد که غربی‌ها مجددا به دنبال اعمال فشار علیه ایران هستند و می‌گویند که اول ایران تعهدات برجامی خودش را انجام بدهند و سپس آنان به تعهدات خودشان عمل خواهند کرد.
وی افزود: این در حالی است که غربی‌ها و آمریکا باید مشکل کار را در برجام بررسی می‌کردند. ولی آنان چنین کاری را انجام ندادند و حالا این سوال مطرح است که آیا آنان نفهمیدند که نمی‌توان با زبان زور با ایران حرف زد؟ اگر قرار باشد که توافقی مطرح باشد که در آن طرف مقابل به آن متعهد نباشد یا نماند و در عین حال این حق را برای خود قائل باشد که ایران را تحت فشار قرار دهد، چه دلیلی وجود دارد که ایران نظرش را تغییر ندهد؟
ساداتیان با تاکید بر این مساله که فتوای رهبری درباره حرام بودن دستیابی و استفاده از سلاح هسته‌ای می‌تواند تغییر کند، تصریح کرد: فقه شیعه و شرایط احکامی در این حوزه، ایجاب می‌کند که فتواها تابع شرایط زمانی و مکانی باشند و اگر این شرایط تغییر کنند، فتوا نیز می‌تواند و احتمال دارد که تغییر کند. بنابراین بهتر است که دنیا متوجه این مساله باشد. وزیر اطلاعات نیز با توجه به اینکه یک فرد مجتهد است، با همین علم سعی کرده که این موضوع را برای دنیا تبیین کند.
این کارشناس سیاست خارجه در پاسخ به این پرسش که اظهارات وزیر اطلاعات بیشتر مصرف داخلی دارد یا خارجی، خاطرنشان کرد: این اظهارات بیانگر یک واقعیت و مساله است و آقای علوی از این طریق خواسته که به غربی‌ها هشدار بدهد که اگر شرایط را تغییر ندهید، آن هم در شرایطی که این امید و انتظار ایجاد شده بود که آقای بایدن در موضوع برجام منطقی تصمیم بگیرد و تابع آن رفتار و تصمیمات احساسی و غیرمنطقی که ترامپ داشت، نباشد. این تصور وجود داشت که آقای بایدن فهمیده باشد که آن رفتار ترامپ بد بوده و او باید یک موضع و رفتار منطقی داشته باشد.
وی با بیان اینکه آقای بایدن در ایام انتخابات بارها گفته بود که تابع تعهدات آقای اوباما در مساله برجام خواهد بود و حتی در انتخابات هم اعلام کرد که به برجام بازگشته و تحریم‌ها را لغو می‌کند، گفت: ما در مصاحبه اخیر آقای بایدن شاهد این بودیم که آقای بایدن گفته اول باید ایران به برجام بازگردد تا ما به برجام برگردیم و درباره زمان و تصمیم لغو تحریم‌ها سکوت کرد و حرفی نزد. این رفتار یعنی آنکه بایدن تابع لابی جریان‌های افراطی داخل آمریکا و اسراییل و عربستان سعودی شده و اگر این مساله ادامه داشته باشد، چه دلیلی وجود دارد تا ایران بخواهد نظرش را تغییر ندهد؟
ساداتیان افزود: فتوای رهبری تابع شرایط و جریاناتی است که بنا بود گروه کشورهای اتمی دنیا به عنوان ناظر برای اجرای عدالت در بحث صنعت هسته‌ای و انرژی صلح آمیز هسته‌ای رفتار کنند ولی الان می‌بینیم که این کشورها برپایه زور و تصمیمات غیرمنطقی عمل می‌کنند. آمریکا کشوری بود که ابتدا از برجام خارج شد. اروپایی‌ها طرفی بودند که اول از همه زیر تعهدات خودشان زدند و در این میان ایران بیشتر از سایرین به تعهدات خودش عمل کرد.
سفیر سابق ایران در انگلستان ادامه داد: گواه این ادعا هم 15 گزارش متوالی آژانس به عنوان ناظر بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران و اظهارات خانم موگرینی و بیانیه سران تروئیکا در مقاطع زمانی سابق است ولی حالا چه اتفاقی افتاده است که طرف‌های ایران در برجام، ادعا دارند که ابتدا تهران باید به برجام برگردد؟ واقعیت آن است که این کشورها رفته رفته کار را به جایی می‌رسانند که پیش شرط هم برای برجام در نظر بگیرند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تهدید احتمال تغییر فتوای رهبری درباره حرام بودن دستیابی به سلاح هسته‌ای، شرایط را برای احیای برجام سخت‌تر نمی‌کند، گفت: این حرف یا نظر من نیست. این نظری است که آقای علوی مطرح کردند و وقتی که وزیر اطلاعات این مساله را مطرح می‌کند، بدان معناست که تا حدودی این مساله مورد استمزاج قرار گرفته و نظراتی دریافت شده که می‌تواند شرایط را تغییر بدهد و اگر غربی‌ها بخواهند این موضع را ادامه بدهند، مسیر تغییر نظر ایران را سرعت خواهند داد و اگر چنین تغییری رخ بدهد، مسئولیت آن با آمریکا و کسانی است که برپایه زور با ایران حرف زده و رفتار کردند.
ساداتیان تصریح کرد: البته اگر آنان مواضع خودشان را اصلاح کنند و یک رویکرد و رویه منطقی را در نظر بگیرند، شاید ایران در همان مسیر درستش اقدامات لازم را پی خواهد گرفت. یعنی آنکه ایران نیز مساله را در همان چارچوب و قالب برجام پیگیری و حل کند. همه کشورهای دنیا باید بدانند که فشارهای همه جانبه ترامپ نتوانست ایران را مجبور به عقب نشینی کند و حالا اگر این فشارها ادامه داشته باشد، شاید شرایط بدتر شود. بنابراین بهتر است که آنان راه منطقی را انتخاب کنند و ایران را وادار نکنند به سمت بیان تغییر و تهدید برود. البته این به رفتار غربی‌ها و آمریکا بستگی دارد. ایران هنوز تصمیم به تغییر نگرفته است و همه چیز منوط به رفتار آنان است.
