یک کارشناس سیاست خارجی در تحلیل رد پیشنهاد مذاکره با آمریکا از جانب ایران معتقد است که تهران احتمالا به این برآورد رسیده که انجام این مذاکره سودی ندارد هرچند که می‌خواهد پنجره و باب مذاکره باز بماند.
نصرت‌الله تاجیک در گفت‌وگو با «انتخاب» در پاسخ به این پرسش که چرا ایران پیشنهاد مذاکره با آمریکا در قالب جلسه غیررسمی اعضای برجام را رد کرد، گفت: احتمالا ایران این تصور را داشته که انجام این مذاکرات فایده‌ای ندارد، وگرنه هیچ عقل سلیمی فرصت استفاده از امکانات و ابزار مفید و کارآمد را از دست نمی دهد. بنابراین ایران احتمالا به این برآورد رسیده که انجام این مذاکره سودی ندارد ولی اینکه این برآورد بر اساس چه اطلاعات و معیارهایی بوده است، به صورت روشن و رسمی از جانب مقامات ایرانی اعلام نشده است. هرچند که از مواضع سخنگوی وزارت امورخارجه چنین برداشتی می‌توانیم داشته باشیم که آنان منفعتی را در این مذاکره تصور نکردند.
این دیپلمات ادامه داد: نکته بعدی آن است که به نظر می‌رسد ما در ارزیابی و سنجش مواضع آقای بایدن دچار خوش‌بینی شده و انتظارات ما از او بالا رفته بود که قبلا هم درباره این مساله گفتم که ما باید درباره این مساله صبوری کنیم و عجولانه تصمیم‌گیری نکنیم. البته در باب مذاکره من اعتقاد دارم که شاید مذاکرات رسمی تا زمانی که اقدام جدی از سوی طرفین برجام رخ نداده، خیلی وجاهتی نداشته باشد ولی در باب مذاکره غیررسمی و مجاری پیام‌رسانی و پیام‌بری از جانب واسطه‌ها و رایزن‌ها، نیاز است که این مسیر همواره باز باشد.
سفیر اسبق ایران در اردن افزود: ما در مساله باز بودن باب مذاکرات و جلسات غیررسمی بهتر است به این مساله توجه داشته باشیم که می‌توان با درنظر گرفتن موقعیت بایدن و نیز فشاری که بر دولت او جود دارد، از طریق این نوع جلسات و مذاکرات و رایزنی‌های غیررسمی بالاخره به یک فرمولی برای حل مساله برجام رسید. مثل همان پیشنهادی که پیشتر روس‌ها یا چینی‌ها داده بودند.
تاجیک در پاسخ به این پرسش که اشاره آقای خطیب زاده به این مساله که اکنون زمان خوبی برای انجام مذاکره نیست چه بود، گفت: این مساله تاحدودی برای خود من نیز مبهم بود که اگر الان زمان مناسبی نیست، زمان خوب دقیقا چه موقعی است؟ به ویژه اینکه منطقه‌ای مانند خاورمیانه دائما در شرایط خاص و متفاوت است و وضعیتی ژله‌ای مانند دارد و لرزان است. بنابراین با این وضعیت من بعید می‌دانم که به این راحتی زمان خوبی پیدا شود. البته یک بحث دیگری درباره این موضع آقای سخنگو مطرح است که به نظر هم قطعی و جدی‌تر به نظر می‌رسد؛ آن هم این است که شاید به دلیل آن بوده که پنجره و باب مذاکره باز بماند. چراکه اگر تصمیم بر رد قاطعانه پیشنهاد مذاکره بود، ایران با ادبیاتی صریح‌تر می‌توانست پرونده این پیشنهاد را برای همیشه ببندد.
وی افزود: من تصور می‌کنم که ایران خواست با این موضع، همچنان بحث مذاکره باقی بماند تا اگر شرایط و مقدمات لازم فراهم شد، ایران وارد مذاکره شود. البته ایران هم برای این مذاکره یک شرط به حق دارد؛ آن هم این است که آمریکا باید به برجام و قطعنامه 2231 برگردد. حالا اینکه طرفین مدام تلاش می‌کنند تا از طرف مقابل خودشان امتیازگیری داشته باشند و در ازای آن امتیاز کمتری بدهند، همان مساله جنگ روانی و بازی دیپلماتیک و بازی رسانه‌ای است. نکته جالب این است که پیام ایران با تکیه بر مساله اینکه «زمان، زمان مناسبی نیست» مورد قبول و توجه آمریکایی‌ها نیز قرار گرفته و آنان موضوع را پذیرفتند.
این کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: مساله مهم این که نباید اصل ماجرا تخریب شود و ما عملا موجب آن شویم که بایدن به سمت مواضع خصمانه در قبال برجام هل داده شود. البته من همچنان بر مواضع اصولی خودمان ثابت قدم بوده و بر آن تاکید دارم ولی واقعیت این است که ما نباید شرایط را به ضرر خودمان تغییر بدهیم.
سفیر سابق ایران در اردن در پاسخ به این پرسش که آیا همچنان می‌توان به دیپلماسی و احیای برجام امیدوار بود، گفت: واقعیت این است که ما راهی جز دیپلماسی و حل مسائل از طریق مذاکره نداریم. لذا یک قسمت ماجرا اگر بخواهیم سهم‌بندی کنیم که چرا به وضعیت امروز دچار شدیم، به دلیل این است که طرفین مدام درگیر کش مکش برای امتیازگیری از یکدیگر بودند. البته در اینکه ترامپ اشتباه کرد و باعث شد امروز ایران موضع بالاتری داشته باشد، شکی نیست ولی ما باید از طریق دیپلماسی، آمریکا را به برجام برگردانیم. اقدامات دیگر می‌تواند شرایط را به کلی تخریب کند. موضع ما باید منطقی بماند، چراکه برگ برنده فعلا در دست ماست.
