پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نبش كوچه‌ي «بهداشت» در خيابان «سروش‌الدين تقوي» پائين‌تر از ميدان فردوسي در خيابان فرودسي ، ساختماني متروك و روبه تخريب كامل قرار دارد كه ديدگاه‌هاي مختلفي درباره‌ي كاربري و قدمت آن مطرح مي‌شود.
اين ساختمان كه آن را كارخانه‌اي متروك مي‌دانند، درست در مركز بافت تاريخي محدوده‌ي خيابان فردوسي قرار دارد و يكي از نقاطي است كه به آن توجه نمي‌شود.
هر چند نماي كلي ساختمان حرفي براي كارخانه بودن آن باقي نمي‌گذارد، اما بي‌توجهي به اين بنا و قرار گرفتن آن در كنار تعداد زيادي خانه‌ي تاريخي كه هر كدام سري ميان سرها دارند و البته تعداد زيادي از آن‌ها هنوز در فهرست آثار ملي ثبت نشده‌اند، چهره‌ي منطقه زشت شده است.
يك محقق و پژوهشگر تهران قديم، اين ساختمان را نخستين كارخانه‌ي تهران مي‌داند كه در آن چرم توليد مي‌شد.
سيداحمد محيط طباطبايي با اشاره به وضعيت نامناسب كنوني اين كارخانه معتقد است: اين مكان مي‌توانست يك لوكيشن براي سينماي ايران باشد يا به‌عنوان موزه‌ي صنعت تهران مورد استفاده قرار گيرد.
او افزود: موقعيت قرار گرفتن اين كارخانه با توجه به اين‌كه در يكي از محورهاي گردشگري شهر تهران قرار دارد، مانند برخي بناهاي تاريخي كه توجه مناسبي به آن‌ها مي‌شود، مي‌توانست بهتر از اين باشد و حتا مكاني براي درآمد شود.
اما نصرالله حدادي ـ پژوهشگر تهران قديم ـ معتقد است: گذر دباغ‌خانه در سمت جنوب شرقي خيابان «ابوسعيد» در تهران، تنها مكان براي كارخانه‌ي چرم‌سازي است و احتمال كمي وجود دارد كه اين مكان كارخانه‌ي چرم‌سازي بوده باشد.
وي به خبرنگار ايسنا گفت: دباغ‌خانه‌ها به دودكش نياز نداشتند، در حالي كه كارخانه‌ي قرارگرفته در خيابان «سروش‌الدين تقوي» دودكش بلندي دارد كه از دور، آن را از ديگر آثار تاريخي اين منطقه متمايز مي‌كند.
او بيان كرد: اين كارخانه همراه خانه‌هاي قرارگرفته در جنوب خيابان تقوي جزو املاك «ارباب جمشيد» بوده است كه پس از ورشكست شدن، او املاك خود را فروخت تا بتواند قرضش را به بانك شاهي پرداخت كند.
از سوي ديگر، تنها فرد ساكن در اين كارخانه‌ي متروك به خبرنگار ايسنا گفت: براساس برخي گفته‌ها و شنيده‌ها، اين ساختمان، كارخانه‌ي توليد مسكرات بوده است.
او كه به گفته‌ي خودش، در 30 سال گذشته در اين كارخانه زندگي كرده است، اظهار كرد: زماني كه در اين مكان ساكن شدم، اينجا در اختيار شهرداري بود و معتادان زيادي به آن رفت‌وآمد مي‌كردند. با بيرون كردن آن‌ها، من ساكن اينجا شدم؛ اما به‌تازگي شنيده‌ام كه گويا قصد تخريب كردن اين كارخانه را دارند.
اسكندر مختاري ـ يكي از مديران پيشين پايگاه محور تاريخي فرهنگي تهران ـ نيز اين كارخانه را از جمله معدود كارخانه‌هاي باقي‌مانده در تهران دانست و به خبرنگار ايسنا گفت: اين مكان كارخانه‌ي توليد مسكرات بوده و با توجه به نوع ساخت آن، به دوره‌ي پهلوي اول متعلق است.
او معتقد است: نخستين كارخانه تهران، كارخانه‌ي قورخانه بوده است كه در آنجا اسلحه‌سازي انجام مي‌شد.
