آزادگان؛ میدانی که تکه‌تکه شد

آزادگان بزرگ‌ترين ميدان نفتي ايران است كه بيشتر آن در خاك ايران قرار دارد و مابقي آن با كشور عراق مشترك است. اين ميدان كه بيش از يك دهه از اكتشاف آن مي‌گذرد، هنوز طبق برنامه مراحل توسعه آن پيشرفت نكرده است. ماجراي حضور چيني‌ها و تاخيرهاي آنها در اجراي پروژه موجب شد تا وزير نفت دستور اخراج چيني‌ها را از اين ميدان صادر كند و پس از آن، پيمانكاران ايراني توسعه اين ميدان را به دست بگيرند. اما در راه توسعه اين ميدان بزرگ، يكي از سياست‌هاي مديران نفتي اين بود كه اين ميدان عظيم به چند قسمت تقسيم شود تا فرآيند توسعه زودتر پيش رود. اما اين شكل ابداعي توسعه مشكلاتي را پيش روي صنعت نفت قرار داد كه از آن جمله مي‌توان به مشكلات ايجاد شده بر سر مالكيت چاه 25 اشاره كرد.

ماجرا از آنجايي شروع شد كه اختلاف نظر بر سر چاه شماره 25 و موقعيت جغرافيايي آن در ميدان ياران شمالي يا آزادگان جنوبي دردسر تازه‌اي ايجاد كرد. البته موضوع تنها به اینجا ختم نمی شود بلکه حتی یک لایه نفتی و چاه‌هایی که برروی این لایه نفتی قرار دارد نیز توسط شرکت ملی نفت ایران تقسیم شده که این کار هیچ توجیه اقتصادی و فنی ندارد و از نظر کارشناسان نفتی مخازن نفتی و گازی باید به صورت یکپارچه مدیریت شود.

براساس گزارش فارس شرکت توسعه نفت پرشیا قصد دارد بر روی میدان یاران شمالی که در لایحه نفتی سروک قرار دارد کار توسعه را انجام دهد و هنوز هیچ توسعه دهنده ای برروی میدان یاران جنوبی که در لایه نفتی فهلیان واقع شده است وجود ندارد. این گزارش حاکی است در طرح جامع توسعه (MDP) این میدان یعنی یاران شمالی که توسط شرکت توسعه نفت پرشیا ارائه شده است متراژی معین شده که در آن چاه شماره 25 آزادگان که برروی لایه نفتی سروک واقع شده است نیز قرار دارد که این چاه به تنهایی قادر به تولید روزانه 8هزار بشکه نفت خام است، اما شرکت ملی نفت ایران به دلایلی این چاه را در میدان نفتی یاران محاسبه نکرده و مدعی است که شرکت نفت پرشیا در‌ام دی پی اولیه هیچ اشاره‌ای به نحوه تولید و توسعه این چاه نکرده است بنابراین حق تولید از چاه شماره 25 آزادگان را به‌رغم اینکه در متراژ اولیه شرکت نفت پرشیا قرار گرفته است ندارد. شرکت ملی نفت ایران قصد دارد ضمن جدا سازی این چاه نفتی کار تولید آن را به عنوان جایگزین شرکت پتروایران در اختیار خریدار سابق آن یعنی شرکت دانا انرژی قرار دهد.

شرکت مهندسی و توسعه نفت و همچنین شرکت ملی نفت ایران متراژ اولیه میدان نفتی یاران را بدون رضایت شرکت نفت پرشیا کاهش داده‌اند تا چاه شماره 25 از میدان نفتی یاران خارج شود و این اقدام در صورتی در حال وقوع است که شرکت نفت پرشیا تجهیزات مورد نیاز برای تولید و توسعه این میدان را خریداری و ثبت سفارشات مورد نیاز نیز انجام شده است.یک مقام آگاه در اين باره گفت: در متراژ اولیه‌ای که شرکت توسعه نفت پرشیا برای توسعه یاران شمالی ارائه کرد، چاه شماره 25 آزادگان نیز قرار دارد، اما اکنون شرکت ملی نفت به دنبال جداسازی این چاه است.

وی در پاسخ به این سوال كه شرکت مهندسی و توسعه نفت(متن) مدعی است در MDP اولیه شرکت پرشیا هیچ اطلاعاتی از چاه 25 آزادگان ارائه نکرده، گفت: همان طور که اشاره کردم نوع طراحی ما به‌گونه‌ای بود که چاه شماره 25 آزادگان در این متراژ قرار دارد، اما باید گفت شرکت مهندسی و توسعه نفت هیچ دیتای اولیه‌ای از این چاه در اختیار ما نگذاشته بود، اما براساس تحقیقاتی که انجام شده، می‌توان از این چاه روزانه 8 هزار بشکه نفت تولید کرد.

این منبع مطلع تصریح کرد: در MDP اولیه اعلام کرده بودیم که می‌توانیم روزانه 20 هزار بشکه نفت از این میدان تولید کنیم، اما اگر چاه شماره 25 خارج شود تولید این میزان نفت از میدان یاران شمالی به سختی امکان پذیر است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه چاه شماره 25 برروی لایه نفتی فهلیان قرار دارد ولی میدان یاران شمالی برروی لایه نفتی سروک واقع شده است خاطرنشان کرد: چون فاصله این دولایه به هم نزدیک است بنابراین جداسازی این دولایه از هم در میدان یاران شمالی مشکل است.

اگر چه بخش اعظمی از طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی در اختیار شرکت سی ان پی سی چین قرار دارد، ولی تمام قسمت‌های این میدان در اختیار این شرکت چینی نیست، بلکه بخش‌هایی از آن نیز که در نواحی مرزی قرار دارد خود به دو قسمت دیگر تقسیم شده که اصطلاحا به آن میدان نفتی یاران می‌گویند و تا آذرماه سال گذشته کمتر کسی از وجود این بخش خبر داشت. در آذرماه سال گذشته بود که تفاهم‌نامه توسعه میدان مشترک نفتی یاران بین شرکت نفت پرشیا و شرکت ملی نفت ایران امضا و براین اساس مقرر شد تا از این میدان پس از 24 ماه روزانه حدود 20 تا 25 هزار بشکه نفت تولید شود. ضمن این که میدان یاران نیز به دو میدان یاران شمالی و جنوبی تقسیم شده و شرکت پرشیا قرارداد میدان یاران شمالی را امضا کرده است.