روزمامه اینترنتی فراز: فروش سربازی نخستین بار در پی سقوط سنگین قیمت نفت و در دولت خاتمی صورت گرفت. اینک کمیسیون تلفیق بودجه مجلس در مصوبه‌ای تازه، موضوع خرید سربازی را تصویب و بهای آن را از ۲۵۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان در مقاطع مختلف دانشگاهی تعیین کرده. ما در فراز گفت و گویی داشته‌ایم با ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها که مخالف این مصوبه بوده و خود چندی پیش طرح سربازی داوطلبانه و استخدام سرباز را ارائه داده است
آقای ابوترابی، ابتدا بفرمائید نظرکلی شما در مورد این مصوبه چیست؟
به نظر من، خرید خدمت سربازی با این مبالغی که کمیسیون تلفیق بودجه مصوب کرده، طرحی کاریکاتوری است! چرا؟ چون اجرای این طرح، با این مبالغ سنگین حداقل ۲۵۰ میلیون تومان برای یک دیپلمه و حالا با تخفیف‌هایی برای تاهل و هر فرزند، در این شرایط بسیار سخت اقتصادی و تورم و گرانی، جوابگو نخواهد بود. اساسا علت فرار مشمولان دلیل اقتصادی دارد، یعنی اغلب پسران ما ترجیح می‌دهند غایب باشند و این دو سال را صرف اشتغال و درآمدزایی کنند. خرید و فروش سربازی دقیقا مصداق آن حکایت است که پرسیدند چرا مادرت را می‌فروشی؟ گفت رویش مبلغی می‌گذارم که کسی نتواند آن‌را بخرد! همکاران در کمیسیون تلفیق مبالغی را در نظرگرفته و مصوب کرده‌اند که کمتر کسی می‌تواند آن‌را بخرد. چنین رفتارها و تصمیم‌هایی در زمینه اصلاح نظام وظیفه عمومی سربازی به بیراهه رفتن است. ما باید در مورد سربازی، یک طرح جامع اصلاحی بنیادین داشته باشیم. نظام وظیفه عمومی ما قدمتی صدساله دارد. در طول این مدت، نظام سربازگیری در اغلب دنیا تغییر کرده اما کشور ما همچنان بر همان اساس ۱۰۰ سال پیش در حال سربازگیری است و هیچ تغییری در آن رخ نداده است
منظور شما از اصلاح ساختاری و بنیادین نظام وظیفه عمومی چیست؟
به نظر من در زمان صلح، نباید سربازی به این شکل داشته باشیم. بسیاری از علما هم اعلام کرده‌اند که سربازگیری در زمان صلح واجب کفایی است، چون ما ارتش و سپاه و انواع نیروهای مسلح و انتظامی داریم. بنابراین، اساسا می‌توان سربازگیری را حذف کرد و این شکل فعلی منسوخ شده را تغییر داد. طبق بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس بهترین گزینه برای این مسئله، سربازی داوطلبانه است. پس به نظر من اولا باید بپذیریم که نظام وظیفه عمومی از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، علمی و حتی فرار نخبگان، امروز تبدیل به یک معضل شده است. آنچه که من می‌گویم کاملا مستند است، میزان سرباز فراری و غایب در این ده سال اخیر افزایش پیدا کرده و هر سال هم به تعدادشان ۲۰۰هزار نفر اضافه می‌شود، این نشان می‌دهد که درسیستم نظام وظیفه عمومی، اشکالات فراوانی وجود دارد.
چرا فرار از خدمت سربازی و به تاخیر انداختن آن تا این حد رواج پیدا کرده؟
به همان دلایل اقتصادی که گفتم. سربازی دیگر برای خانواده‌ها و جوانان، به دلایل اقتصادی و معیشتی، راهگشا و کارساز نیست. از نظر حقوقی هم رخ دادن چنین پدیده‌ای طبیعی است که به آن «نسخ ضمنی» گفته می‌شود. یعنی مردم یک قانون را پس می‌زنند و از آن سرپیچی می‌کنند، و به صورت ضمنی آن را کنار می‌گذارند و پس می‌زنند. این رفتار به قانونگذار و ستاد نیروهای مسلح نشان می‌دهد که این قانون بعد از ۱۰۰ سال کارکرد خودش را از دست داده و باید به نحوی به روز رسانی شود. چون علاوه بر تغییر تفکر و نگاه و زندگی مردم، حتی نوع و روش جنگ‌ها تغییر کرده. لذا ما باید متناسب با روز قوانین را تغییر دهیم و تصمیم‌های تازه‌ای بگیریم.
اشکال عمده دیگر این طرح از نظر شما چیست؟
ابتدا بگویم که قانون نظام وظیفه عمومی باید به صورت اساسی و بنیادین تغییرکرده و اصلاح شود نه به صورت موردی و ماده‌ای و تبصره‌ای. اصلاح موردی همین خرید و فروش سربازی با این مبالغ سنگین است. اشکال عمده این طرح همان مسئله سن است. اصلا در مورد سن بالای ۳۵ سال، خرید و فروش سربازی، معنایی ندارد چون فرد در این سن هم دوسه تا بچه دارد و هم درگیر خانواده است و هم این سن دیگر زمان آغاز بیماری‌های مربوط به افزایش سن اوست و به درد خود نیروهای مسلح هم نمی‌خورد که چنین فردی را بفرستد مرز! استخدام رسمی هم نداریم که فرد ناچار باشد سربازی برود. آن کسی که هم توانش را داشته و یا نخبه بوده، از کشور رفته. قانون و شکل نظام وظیفه ما بازهم تکرار می‌کنم اشتباه است.
با این تفاصیلی که شما اشاره کردید این طرح در مجلس رای خواهد آورد؟
ممکن است رای بیاورد؛ دلیل آنهم به احتمال زیاد، فشاری است که از سوی ستاد کل نیروهای مسلح روی نمایندگان برای تصویب این طرح هست. ستاد کل نمی‌پذیرد که این روش تبدیل شده به ضد خودش، مبالغی هم که تعیین شده هیچ متر و معیاری ندارد. اما به هرحال ستاد کل این واقعیت را نمی‌پذیرد که باید به طرح‌ها و روش‌های روزآمد و اصلاح قانون بیندیشد، به جای این که برای تصویب این طرح به نماینده فشار بیارود.
طرح جدید جایگزینی از سوی نمایندگان تا به حال ارائه شده است؟
بله من خودم دو سال پیش یک طرح برای تغییر قانون نظام وظیفه عمومی دادم که همان داوطلبی و استخدامی شدن سربازی است. ولی همچنان در کمیسیون در حال خاک خوردن است چون ستاد کل همراهی نمی‌کند به جایی نرسیده است. ستادکل طرحی برای تغییرندارد و فقط با ارائه این طرح، درپی افزایش محدودیت‌هاست، آنهم با کم کردن معافی‌ها؛ طرحی که در دهه هفتاد هم اجرا شد. حالا دوباره ستاد کل در حال آزمودن آزموده‌ای هست که از اول خطا بوده. با این روش‌ها نمی‌توان جوانان را مجبور کرد سربازی بروند.
طرح شما در مورد خدمت وظیفه عمومی چگونه است؟
طبق طرحی که من ارائه دادم، یک جوان می‌تواند داوطلبانه و به صورت پیمانی و دریافت دستمزد، وارد خدمت نظام وظیفه شده، پس از این‌که سرباز حرفه‌ای شد با گزینش و بعد از ۵سال به استخدام نیروهای مسلح دربیاید. منابع مالی این روش از طریق افرادی تامین می‌شود که به سربازی نمی‌روند، البته نه با این روش خرید با مبالغ سنگینی که ستاد کل اعلام کرده. این روش عملا به نفع مرفهین جامعه است. ما با این مبالغ سنگین فرزندان اقشار محروم را به نفع فرزندان برخورداران و مرفهان، به سربازی می‌فرستیم تا برای آنها از مرزها دفاع کنند! این قانون خلاف منویات رهبری است که گفته‌اند به نفع مستضعفین قانون وضع کنید.
در طرح شما، منابع مالی سربازان داوطلب چگونه تامین می‌شود؟
در طرحی که من ارائه داده‌ام، منابع از طریق مالیات تامین می‌شودِ هرکس خدمات بیشتری دریافت می‌کند، مالیات بیشتری می‌دهد. به هرحال فرد برخورداری که هم می‌تواند سفر خارج از کشور برود، هم خانه چندین میلیاردی و خودروی لوکس دارد و نمی‌خواهد سربازی هم برود، همانطور که بر دیگر دارایی‌هایش مالیات می‌دهد، برای نرفتن به سربازی هم باید درصدی مالیات بپردازد. اما با طرح ستاد کل و با این مبالغ سنگین که در نظر گرفته شده، در واقع اقشار و دهک‌های پائین تنبیه می‌شوند! یعنی قشر محروم و پابرهنه جامعه ما چون ندارد که این مبلغ را بپردازد، باید به نفع مرفهان سربازی برود و من خودم واقعا از این مصوبه کمیسیون تلفیق ناراحت شدم. این قانون به طور کلی به نفع مرفهانی است که در این یک دهه، ناگهان به ثروت‌های بادآورده دست یافته‌اند و دارند منابع کشور را خرج و در رفاه زندگی می‌کنند.
