آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده اید که چه چیزی به پوست شما رنگ می دهد یا باعث تغییر رنگ در برخی از قسمت های بدن شما می شود؟ علت اصلی همه اینها ملانین است؛ رنگدانه قهوه ای تا سیاه که در پوست، مو و عنبیه چشم شما وجود دارد و مسئول رنگ پوست شما می باشد. در این مقاله با ملانین، انواع، فواید، کمبود و راه های افزایش آن صحبت می کنیم.
ملانین یک رنگدانه طبیعی پوست است. رنگ مو، پوست و چشم در افراد و حیوانات بیشتر به نوع و میزان ملانین آنها بستگی دارد. سلول های پوستی خاصی به نام ملانوسیت ها ملانین می سازند.
همه افراد دارای تعداد یکسانی ملانوسیت هستند، اما برخی افراد ملانین بیشتری نسبت به دیگران دارند. اگر سلول ها مقدار کمی ملانین تولید کنند، مو، پوست و عنبیه چشم شما می تواند بسیار روشن شود و برعکس. میزان ملانینی که بدن شما می سازد به ژن های شما بستگی دارد. اگر والدین شما رنگدانه پوستی زیادی یا کمی دارند، احتمالا شبیه آنها خواهید بود. اگر می خواهید در مورد ملانین بیشتر بدانید، توصیه می کنیم مقاله ملانین چیست و چگونه می توان آن را افزایش داد؟ مطالعه کنید.
3 نوع ملانین در بدن وجود دارد که عبارتند از:
ملانین نقش مهمی در تعیین رنگ مو، پوست و چشم دارد. ژن های شما که از والدین خود به ارث برده اید، میزان ملانین شما را تعیین می‌کنند. افرادی که پوست تیره‌تری دارند ملانین بیشتری نسبت به افراد با پوست روشن دارند.
علاوه بر ژنتیک که مهم‌ترین عامل تاثیرگذار روی رنگ پوست، چشم و موها است، عوامل دیگری هم بر میزان ملانین در بدن تاثیر دارند که برخی از آنها عبارتند از:
ملانین اشعه ماوراء بنفش را جذب می کند و به عنوان یک ضد آفتاب عمل می کند و در برابر اشعه UVA و UVB محافظت می کند. با قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، تولید و فعالیت ملانوسیت ها افزایش می یابد و با افزایش سطح ملانین، پوست تیره می شود. ملانین نه تنها اشعه های مضر UV را جذب می کند، بلکه به عنوان یک آنتی اکسیدان و پاک کننده رادیکال های آزاد نیز عمل می کند. این به از بین بردن سلول های غیر طبیعی و آسیب دیده از نور خورشید که می توانند منجر به بیماری هایی مانند سرطان پوست شوند، کمک می کند.
اوملانین و فئوملانین مسئول رنگ پوست، مو و چشم است. به طور معمول، همه انسان ها دارای تعداد یکسان ملانوسیت هستند. با این حال، میزان ملانین تولید شده توسط این ملانوسیت ها متفاوت است. افرادی که ملانین بیشتری دارند در مقایسه با افرادی که ملانین کمتری دارند عموما پوست، چشم و موهای تیره تری دارند. اگر می خواهید با محصولاتی که مناسب پوست شما هستند بیشتر آشنا شوید، توصیه می کنیم مقاله چطور محصولات مراقبت از پوست و موی مناسب خود را پیدا کنیم؟ را مطالعه کنید.
از طریق راه های مختلف می توان سطح ملانین در بدن را افزایش داد که از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد.
در طول روز به مقدار کافی در مقابل نور آفتاب قرار بگیرید. برای اینکه اشعه مضر آفتاب (UV) به پوست آسیب نرساند، بهتر است در ساعات پایانی یا طلوع آفتاب این کار را انجام دهید.
غذاهای با سطوح بالای آنتی اکسیدان می توانند به محافظت از سلول ها در برابر آسیب رادیکال های آزاد کمک کنند. رادیکال های آزاد توسط فرآیندهای سلولی طبیعی علاوه بر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سیگار کشیدن، بیماری، رژیم غذایی و سایر عوامل استرس زا تولید می شوند. آنها می توانند بر عملکرد سایر سلول های بدن تأثیر بگذارند.
مصرف غذاهای حاوی تیروزین مانند تخم مرغ، گوشت، مرغ، پنیر، بوقلمون و غلات کامل هم می‌تواند به افزایش ملانین در بدن کمک زیادی کند.
ویتامین E در روغن های گیاهی، مغزها، دانه ها و سبزیجات برگ سبز یافت می شود. این آنتی اکسیدان قوی می تواند به محافظت از پوست در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش کمک کند. برخی تحقیقات همچنین نشان می دهد که مصرف ویتامین E می تواند در افزایش ملانین نقش موثری ایفا کرده و همچنین می تواند در درمان بیماری هایی که در اثر کمبود ملانین مانند ویتیلیگو به وجود می آیند،کمک شایانی کند.
افزایش ملانین می تواند باعث بروز یکسری اختلالات پوستی در بدن شود. برخی از این موارد عبارتند از:
افرادی که ملانین اضافی دارند، بیشتر مستعد کمبود ویتامین D هستند؛ زیرا ملانین به عنوان یک محافظی عمل کرده که از جذب نور خورشید که برای تشکیل ویتامین D لازم است، جلوگیری می کند.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید به منظور افزایش سطح ملانین می تواند منجر به هایپرپیگمانتاسیون شود که باعث ایجاد لکه های تیره، ملاسما و لکه های پیری می شود.
کمبود ملانین با تعدادی از اختلالات پوستی و شرایط سلامتی مرتبط است. برخی از این موارد عبارتند از:
این عارضه باعث از بین رفتن رنگ پوست و در نتیجه ایجاد لکه های سفید می شود. زمانی اتفاق می افتد که ملانوسیت ها توسط سیستم ایمنی بدن شما از بین می روند. در حالی که ویتیلیگو همه نژادها را تحت تاثیر قرار می دهد، در افرادی که پوست تیره تر دارند بیشتر قابل توجه است.
هنگامی که یک فرد ملانین بسیار کمی داشته باشد، منجر به این اختلال نادر می شود. افراد مبتلا به آلبینیسم پوست رنگ پریده، موهای سفید و چشمان آبی دارند. همچنین خطر از دست دادن بینایی و آسیب نور خورشید افزایش می یابد.
افراد مبتلا به ملاسما لکه های قهوه ای یا خاکستری آبی روی صورت یا بازوهای خود دارند. این وضعیت ممکن است در اثر هورمون ها، قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا قرص های ضد بارداری ایجاد شود. کرم های تجویزی، لایه برداری پوست با لیزر یا لایه برداری شیمیایی می توانند به روشن شدن لکه های تیره کمک کنند.
اگر پوست شما دچار عفونت، سوختگی یا تاول شود، اگر شما دچار کمبود ملانین باشید، ممکن است بدن شما نتواند ملانین را در ناحیه آسیب دیده جایگزین کند.
از آنجایی که ملانین در استریا واسکولاریس گوش داخلی شما وجود دارد، با کاهش شنوایی مرتبط است. افرادی که ملانین بسیار کمی دارند در معرض خطر بیشتری برای مشکلات شنوایی هستند.
به طور معمول، نوروملانین در مغز شما با افزایش سن افزایش می یابد. با این حال، در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، سلول‌های مغز موجود در ماده سیاه آنها می میرند. با این اتفاق، نوروملانین کاهش می یابد.
