مواضع مصلحانه تنها راه برون رفت سوريه از بحران

شرائط در سوريه بسيار دشوار و بحراني است. تنها راه براي حل مشکل سوريه و کاهش دخالت نيروهاي فرامنطقه‌اي اتخاذ مواضع مصلحانه از سوي کشورهاي منطقه و اسلامي در اجلاس مکه است.

متاسفانه در حال حاضر از يک طرف بحران سوريه به نقطه‌اي رسيد که آمار کشته‌ها و درگيري‌ها در اين کشور بسيار گسترده شد و مخالفين تقاضاهاي مکرري را از سازمان‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي براي دريافت کمک مطرح مي‌کنند تا از آنها حمايت شود. از سوي ديگر در داخل هم خود دولت سوريه توانايي يک ابتکار عملي که بتواند کشورش را از اين شرايط جنگ داخلي نجات دهد ندارد، بنابراين طبيعي است که در چنين شرايطي نيروهاي بين‌المللي و نيروهاي منطقه‌اي احساس مي‌کنند که اگر بخواهند اين مشکل به خود آنها سرايت نکند و منطقه را بيش‌از اين به آشوب نکشد براي حل مشکل بايد تلاش کنند. بر همين اساس، شوراي امنيت سازمان ملل چندين بار سعي کرده که يک قطعنامه‌اي را بر پايه فصل هفتم براي حل مشکل سوريه به تصويب برساند که تاکنون به دليل اختلاف نظر در شورا، اين قطعنامه تصويب نشده است. اما طرف هاي مختلف به ويژه غربي‌ها و کشورهاي منطقه از جمله همسايگان سوريه مانند ترکيه، اردن و کشورهاي عربي که در يک سازمان منطقه‌اي عمل مي‌شود با يکديگر هستند به طرف مخالفين دولت بشاراسد گرايش پيدا کرده‌اند و مجموع اين‌ها اجلاس دوستان سوريه را تشکيل داده که اين اجلاس در حقيقت گرايشش آن است که اگر نتوانستند به صورت بين‌المللي وارد قضيه سوريه شوند، مستقلا و مستقيما وارد عمل شوند بنابراين اين اتفاقي است که در ديدار خانم کلينتون با مقامات ترکيه صورت گرفته و طرح ايجاد منطقه پرواز ممنوع برفراز سوريه از جمله نتايج اين ديدار است. البته آنچه که در شرايط فعلي شاهد هستيم شرايط دشواري است که در سوريه بوجود آمده و به نظر مي‌رسد که به سمت بحراني‌تر شدن پيش رود. مهمترين اقدامي که کشورهاي منطقه و همسايگان سوريه از جمله ايران در برابر تحولات و بحران سوريه مي‌توانستند انجام دهند که شايد الان براي انجام آن هم دير شده باشد اين بود که قبل از اين که بحران سوريه به اين حد برسد و اينقدر بزرگ شود و جنگ داخلي نيز تا اين اندازه خود را نشان دهد يک گفتمان مصالحه جويانه و صلح‌طلبانه‌اي ميان دولت و ملت سوريه شکل مي‌گرفت و گفت‌وگوهاي صلحي با چارچوب‌هاي منافع و مصالح ملي سوريه و منطقه تشکيل مي‌شد و ايران مي‌توانست به دليل روابط خوبش با دولت سوريه ورود کند چرا که حتي مخالفين سوريه نيز در گذشته با ايران مشکلي نداشتند، مي‌توانست وارد عمل شود و با هم بتوانند طرحي را پيدا کنندکه در نهايت برنده آن ملت سوريه باشد و نقش خارجي‌ها در اين تحولات درحدي که امروز به وجود آمده و بسيار هم نگران کننده است،اتفاق نيفتد. اين‌ها راه‌حل‌هايي بود که مي‌توانستند داشته باشند ولي به نظر من الان شرايط بسيار دشوار شده و براي ايران و ساير کشورهايي که بخواهند نقش بيشتري را دراين زمينه ايفا کنند فرصت چنداني باقي نمانده است. البته اين بدان معنا نيست که ما بگوييم هيچ اقدامي نمي‌توان انجام داد بلکه بايد تلاش کرد در اجلاسي که در مکه برگزار مي‌شود و کشورهاي اسلامي در آن حضور دارند مواضع مصلحانه‌اي در همه جهات و ابعاد اتخاذ شود تا آن مواضع مصلحانه بتواند ديدگاه‌ها را به هم نزديک کند. شايد تاثيرات يک اقدام جمعي بتواند حداقل نقش دخالت نيروهاي فرامنطقه‌اي را کاهش دهد و خطرات آن را کم کند.

کارشناس مسائل خاورميانه و سفير سابق ايران در لبنان و اردن