یک تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: اگر ایران در مذاکرات نشان دهد که جمهوری اسلامی در عمل حمایتی از روسیه در جنگ اوکراین ندارد و همچنین اروپا را متوجه کند که حرکت به سمت خودگردانی استراتژیک که به عنوان هدف اتحادیه اروپا اعلام شده، با حرفشنوی از آمریکا مغایرت دارد، ممکن است تغییراتی در جهتگیریهای اروپا نسبت به ایران ایجاد شود.
دیاکو حسینی در گفتوگو با «انتخاب» با اشاره به بسته تحریمی جدید اتحادیه اروپا علیه اشخاص و نهادهای دخیل در برنامه پهپادی ایران و از سوی دیگر فرارسیدن بند غروب تحریمهای تسلیحاتی ایران در ۱۸ اکتبر امسال، اظهار کرد: اکنون روابط ما با غرب و به خصوص اروپا، با یک شیب ملایم به سمت تصاعد تنش در حرکت است. یک بخشی از این تنشها به جنگ اوکراین و اتهامات به ایران در خصوص ارسال پهپاد به روسیه برمیگردد، بخشی دیگر از عدم موفقیت در رسیدن به توافق بین ایران و غرب ناشی میشود و بخشی دیگر از افزایش تنشها نیز از نزدیک شدن به زمان بند غروب برجام در مورد تحریمهای تسلیحاتی ایران نشات میگیرد.
وی با بیان اینکه تروئیکا با تحقق این بند غروب مخالف است، افزود: البته در سال گذشته نیز در قبال رویدادهای داخلی ایران، اروپاییها مواضع کم و بیش مداخلهجویانه داشتند که در افزایش سردی میان ایران و تروئیکا تاثیرگذار بود. اکنون من فکر میکنم اگر تحرکات دیپلماتیک مناسبی بین ایران و غرب رخ ندهد، این روند تصاعدی در تنشهای بین دو طرف ادامه یابد و این بسته تحریمی جدید اروپا نیز چنین وضعیتی را تشدید میکند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل ادامه داد: هرچند در شرایط فعلی جنگ اوکراین، اروپا در شرایطی نیست که بتواند جبهه جدیدی از تنش با ایران را آغاز کند، اما عملا نتیجه اقداماتی مانند بسته تحریمی جدید، افزایش تنش خواهد بود. حال اینکه اروپا در برابر فرارسیدن بند غروب تحریمهای تسلیحاتی ایران چه رویکردی را در پیش گیرد، به عوامل مختلفی بستگی دارد. در بدترین حالت ممکن است اروپا مکانیسم ماشه را فعال کند که البته من گمان نمیکنم تروئیکا آمادگی ورود به چنین بحرانی را داشته باشد.
حسینی اضافه کرد: همچنین ممکن است اروپا در آینده اقدام به صدور بیانیهای علیه فعالیتهای پهپادی و تسلیحاتی ایران در شورای امنیت کند. اروپا بر عدم تحقق بند غروب تحریمهای تسلیحاتی ایران مصمم است و چگونگی انجام این تصمیمش، بستگی به تصوراتش از واکنش متقابل ایران دارد، اما فکر نمیکنم به سمت فعالسازی اسنپبک حرکت کند، زیرا کاری فاجعهبار خواهد بود. در هر صورت ما باید منتظر افزایش تنشها باشیم، مگر اینکه ایران و اروپا با افزایش تحرکات دیپلماسی، جلوی این روند را بگیرند.
وی با اشاره به اینکه در چند ماه گذشته مناسبات ما با اروپاییها محدود به مذاکرات برجامی با 1+4 بوده است، عنوان کرد: این خوب نیست، زیرا به طور کلی مناسبات ما با اروپاییها ابعاد مختلف اقتصادی و امنیتی دارد و محدود به برجام نیست و حتی اگر برجام احیا نشود هم ما باید روابط دوجانبه خود با کشورهای اروپایی را حفظ کنیم. البته اروپاییها نیز بیش از اندازه درگیر جنگ اوکراین بودهاند و از این زاویه به ایران نگاه کردهاند و اتهاماتی را زدهاند. این دیدگاه غلط اروپا نیز باعث عدم استقبال از گفتوگوهای دیپلماتیک بین ایران و تروئیکا شده است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با بیان اینکه اروپا در مورد بند غروب تحریمهای تسلیحاتی ایران دو مشکل اساسی دارد، گفت: اولین مشکل آمریکاست که قطعا برای خودداری از اجرای این بند فشار بسیاری به اروپا خواهد آورد، زیرا از نگاه آمریکا ایران برجام را اجرا نمیکند و نباید چنین امتیازی نصیبش شود.
حسینی اضافه کرد: مشکل دوم اروپا، جنگ اوکراین و تصوراتش در مورد نقش ایران در این جنگ است. این نیز یک مانع برای حسن نیت اروپا در اجرای برجام و تحقق بند غروب شده است. فکر میکنم مذاکرات ما با اروپا و انجام توافقاتی در سطوح عمیقتر، میتواند این نگاه را در بین اروپاییها تغییر دهد. اگر ایران در این مذاکرات نشان دهد که جمهوری اسلامی در عمل حمایتی از روسیه در جنگ اوکراین ندارد و همچنین اروپا را متوجه کند که حرکت به سمت خودگردانی استراتژیک که به عنوان هدف اتحادیه اروپا اعلام شده، با حرفشنوی از آمریکا مغایرت دارد، ممکن است تغییراتی در جهتگیریهای اروپا نسبت به ایران ایجاد شود.
وی با اشاره به اینکه بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ و متن برجام، تا روز ۱۸ اکتبر ایران باید اجرای پروتکل الحاقی را به تصویب مجلس برساند و آمریکا نیز موظف است بخشی از تحریمهای تعلیق شده را لغو کند، افزود: من فکر میکنم بسیار بعید است که بدون احیای کامل برجام، این دو اتفاق رخ دهد، زیرا میزان بدبینی ایران و آمریکا نسبت به یکدیگر بسیار زیاد است.