با سیاست‌هایی که اتخاذ شده، حمل و نقل عمومی به نفع حمل و نقل خصوصی کنار می‌رود / تحریم‌ها باعث شد نتوانیم اتوبوس وارد کنیم / قیمت اتوبوس از سال ۹۵ تا الان ۲۵ برابر و قیمت بلیت ۵ برابر شده / بالا بردن قیمت بلیت رابطه مستقیم با قیمت بنزین دارد

به گفته برخی از مسئولین تعداد اتوبوس‌های فعال در کشور نزدیک ۶ هزار و پانصد دستگاه است که جوابگوی تقاضا در سراسر کشور نیست.

داوود کشاورزیان، معاون وزیر سابق راه و رئیس اسبق سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، درباره کمبود اتوبوس و روند‌های طی شده در حمل و نقل کشور تا رسیدن به وضعیت کنونی به «انتخاب» گفت: در مورد اتوبوس صورت مسئله کاملا متفاوت از دیگر اشکال حمل و نقل است. ما در بخش حمل و نقل مسافر و خصوصا در مورد اتوبوس‌ها کمبود جدی داریم. در طول سال‌های گذشته و زمانیکه من رئیس سازمان راهداری بودم، وقتی صحبت از تعداد ناوگان اتوبوس می‌کردیم نزدیک ۱۴ هزار دستگاه فعال داشتیم، اما الان صحبت از ۶ هزار دستگاه فعال است.

او افزود: البته من آمار روز را ندارم، اما در مناسبت‌های خاص این کمبود‌ها خود را به خوبی نشان می‌دهد. مثلا ایام تعطیلات نوروز، ایام اربعین و دیگر روز‌های این چنینی که سفر بسیار زیادی انجام می‌شود. سال ۹۵ که من در سازمان راهداری بودم قیمت اتوبوس ۸۰۰ میلیون تومان بود و برای ما هم غیرقابل باور بود که مگر می‌شود اتوبوس به این قیمت رسیده است، الان صحبت از ۱۸ میلیارد تومان است. ضمن اینکه در چند سال گذشته تحریم بودیم و مهم‌ترین تولید‌کننده اتوبوس در کشور که شرکت اسکانیا و عقاب افشان در سمنان نماینده آن بود در چند سال گذشته عملا نتوانستند اتوبوس وارد کنند. صرفا چند تعداد اتوبوس اندک که در انبار‌ها بود را وارد بازار کردند. عملا عرضه‌ای صورت نگرفته است و یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها با توجه به قیمت دلار همین عدم عرضه باشد.

وی در ادامه افزود: در سال ۹۵ دلار نزدیک ۳.۵ هزار تومان بود الان نزدیک پنجاه هزار تومان است. یعنی ۱۵ برابر افزایش دلار داشته ایم، اما اتوبوس ۲۵ برابر شده است. این وضعیت در اتوبوس‌ها ناشی از عدم عرضه است. وقتی سرمایه گذاری برای خرید اتوبوس بیش از ۲۰ برابر می‌شود، خیلی از افراد توان مالی‌شان اجازه نمی‌دهد اتوبوس بخرند و از صحنه خارج می‌شوند. نگهداری اتوبوس نیز به همین میزان افزایش پیدا کرد. از لاستیک تا خدمات و لوازم یدکی که بسیار گران شده است. کرایه اتوبوس از سال ۹۵ تاکنون هم ۲۵ برابر شد؟ مثلا بلیت اصفهان و تهران ۱۵۰ هزار تومان است، اما در سال ۹۵ نزدیک ۳۰ هزار تومان بود، این یعنی کرایه ۵ برابر شده، اما قیمت اتوبوس ۲۵ برابر شده است!

رئیس اسبق سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، درباره بالابردن کرایه‌ها اشاره کرد: بالا بردن قیمت بلیت رابطه مستقیم با قیمت بنزین دارد، وقتی شما با ماشین شخصی می‌توانید از تهران به اصفهان بروید و قیمت بنزین با بلیت اتوبوس یکی شود، دیگر کسی از اتوبوس استفاده نمی‌کند. وقتی قیمت بنزین متناسب با افزایش دیگر کالا‌ها رشد نکرده است، روی کرایه اتوبوس و توجه مردم تاثیر می‌گذارد. مردم اگر بخواهند ۵۰۰ هزار تومان پول بلیت اتوبوس بدهند با ماشین خود می‌روند. این مسائل با هم پیوند خورده و جدا از هم حمل نمی‌شود.

کشاورزیان درباره از بین رفتن حمل و نقل عمومی با اتوبوس گفت: این نگرانی کاملا درست است، در گذشته مینی بوس از دور خارج شد و رفته رفته اتوبوس هم خارج می‌شود. وقتی که شما بخواهید قیمت اتوبوس را افزایش دهید تقاضا کم می‌شود، اگر قیمت را افزایش دهید، عرضه کم می‌شود. در هر صورت با این مسیر که پیش می‌رویم حمل و نقل عمومی از بین می‌رود. آن زمان که بنزین ۴۰۰ تومان نزدیک ۴۰ سنت بود. الان اگر بخواهید بنزین را ۴۰ سنت بفروشیم نزدیک ۲۰ هزار تومان می‌شود، آیا کسی جرئت می‌کند چنین تصمیمی در کشور بگیرد؟ این وضعیت همینطور فاصله نرخ بنزین و تورم بیشتر می‌شود و چند چالش جدی برای کشور به وجود آورده است. یکی از این چالش‌ها قاچاق است. به نظر می‌آید با این مجموعه سیاست‌هایی که اتخاذ شده است حمل و نقل عمومی به نفع حمل و نقل خصوصی کنار می‌رود. البته در کشور‌های اروپایی اتوبوس برای گردشگری و فاصله‌های کوتاه است. آن‌ها فاصله‌های زیاد را با قطار‌های سریع السیر می‌رود.