چرا آمریکا دست از سر «تحریم» برنمی دارد؟ / اگر قرار بر تاثیرگذاری این ابزار بود که کوبا پس از ۶۵ سال تحریم فرو می‌پاشید

 استفان والت ستون نویس و رنه بلفر، استاد روابط بین الملل دانشگاه هاروارد در مطلبی در نشریه فارن پالسی نوشتند، کشورهای متمول و قدرتمندی نظیر ایالات متحده می توانند برخی اقدامات را بدون نگرانی از مواجهه با تبعات فوری و شدید بارها و بارها انجام دهند، حتی اگر آن اقدامات مفید فایده واقع نشوند. گاهی برخی رویکردهای مشابه آنچنان در منظومه اقدامات سیاست گذاری دولت ها ریشه می دوانند که تصمیم سازان به ندرت کارایی آنها را مورد سوال قرار می دهند و مخالفان به زحمت می توانند سیات گذاران را به توقف تکرار چنین اقداماتی قانع نمایند. به طور مثال چرا ما فکر می کنیم می توانیم صرفا با بمباران هوایی کشورهای متخاصم به اهدافمان دست پیدا کنیم؟ برای بیش از یک قرن، طرفداران استفاده از نیروی هوایی ادعا می کردند که این نیرو می تواند برای تنبیه مخالفان و به زانو درآوردنشان مفید واقع شود. از آنجایی که ایالات متحده، اسرائیل، روسیه و چند کشور دیگر می توانند از نیروی هوایی خود بدون تحمل هرگونه تبعات جدی در برخی مناطق استفاده کنند، فکر می کنند رها کردن بمب، انجام حملات پهپادی یا شلیک موشک های کروز کشورهای مقابل را مجاب خواهد کرد که پرچم های سفید را بالا ببرند و هر کاری از آنها خواسته می شود انجام دهند. حقیقت این است که نیروی هوایی تنها در تلفیق با نیروهای زمینی و دریایی است که می تواند به برخی کشورها در به نتیجه رساندن عملیات های نظامی کمک نماید، اما استفاده از آن به تنهایی موثر نخواهد بود.

 

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: آیا ایالات متحده روزی استفاده بیش از حد از ابزار تحریم های اقتصادی را متوقف خواهد کرد؟ گاهی اوقات با خودم فکر می کنم دستگاهی مرموز در یکی از ساختمان های واشنگتن دفن شده که دائما تیتر اخبار رسانه ها را اسکن می کند و پس از شناسایی افرادی که موی دماغ مقامات فعلی هستند، فهرستی از تحریم های اقتصادی را جهت اعمال علیه افرادی که مسئول عصبانی کردن آنها هستند بیرون می دهد. البته این صرفا یک شوخی است، اما زمانی که سیاست گذاران آمریکایی از دست کسی خشمگین می شوند، یا صرفا می خواهند کاری کرده باشند، اولین کاری که به ذهنشان می رسد توقیف برخی دارایی های خارجی، محدود کردن روابط تجاری، مسدود کردن دسترسی دشمن به بازارهای مالی بین المللی یا اعمال محدودیت های مسافرتی بر برخی مقام های خارجی است. زمانی که استفاده از زور گزینه جذابی به شمار نمی رود، معمولا وضع تحریم اقدامی برای خالی نبودن عریضه به تلقی می شود، حتی وقتی همه می دانند که تحریم کوچکترین تغییری در رفتار دولت هدف ایجاد نخواهد کرد.

 

همانگونه که در خصوص استفاده از نیروی هوایی گفته شد، تحریم هایی که به دقت طراحی شده باشند، می توانند به یک کشور در دستیابی به برخی از اهداف سیاست خارجی اش کمک کنند. به طور مثال، در دوران جنگ، محاصره اقتصادی و دیگر اشکال تحریم می تواند یک کشور متخاصم را تضعیف کند و از توانایی آن برای ادامه رزم بکاهد، اما این ابزارها به ندرت تاثیرات قاطعی به دنبال دارند و مطمئنا اثر سریعی نخواهند داشت. همانطور که مطالعات آکادمیک نشان داده اند، ترس از تحریم های آینده ممکن است برخی از کشورها را متقاعد کند که کاری را انجام ندهند، اما اگر آنها با نادیده گرفتن تهدید تحریم ها دست به کاری بزنند، این بدان معناست که آنها پیشاپیش فشارها را پیش بینی کرده و تمایل دارند هزینه اقدامات خود را بپردازند. تحریم ها معمولا بسیار کند عمل می کنند و دور زدن آنها کاری بسیار ساده است و همین سبب می شود کشورهایی که در انجام اقدامات خود مصمم هستند با فرض تحریم شدن اقدامات خود را صورت دهند.

 

با این حال سیاست گذاران آمریکایی بدون اینکه زحمت بررسی کارایی تحریم ها را به خود بدهند، به اعمال چندین و چند باره آنها ادامه می دهند. ما بعد از گذشت 65 سال از وضع تحریم ها همچنان منتظر فروپاشی رژیم کمونیستی در کوبا هستیم. این مثال در مورد تاثیرگذاری اقدامات تنبیهی کاملا گویاست. از آنجایی که ایالات متحده ابزارهای متنوعی برای اعمال فشار بر دیگران دارد، گرایش قدرتمندی برای استفاده از یک یا چند مورد از این ابزارها در اولین مواجهه با هرگونه مشکلی به وجود می آید. ما تصمیم میگیریم چه کاری را با دیگران انجام بدهیم (یا ندهیم)، به آنها در مورد درخواست هایمان اطلاع دهیم و بعد شروع به افزایش فشار یا تنبیه آنها کنیم به این امید که طرف مقابل تسلیم شود. اما چنین رویکردی به ندرت جواب می دهد، زیرا ما معمولا از دیگران می خواهیم امتیازات قابل توجهی بدهند و همین اعمال فشارها انگیزه و دلیل بیشتری برای مقاومت در برابر ما به آنها می دهد. وانگهی، اگر یک دولت خارجی یا گروه شورشی به محض فرود آمدن چند بمب آمریکایی یا وضع چند تحریم مالی تسلیم شود، چه چیزی قرار است مقام های آمریکایی را از طرح درخواست های بیشتر در آینده باز بدارد؟

 

اتکای بیش از حد ایالات متحده به ابزارهای قهری و اصرار لجوجانه بر اهداف غیرقابل حصول از موانع اصلی تاثیرگذاری سیاست خارجی این کشور به شمار می رود. واشنگتن به جای متقاعد کردن دیگران به انجام آنچه خودش می خواهد با استفاده از توسل حداقلی به تهدید و فشار، که اصول کارکرد اصلی دموکراسی به شمار می رود، امیدوار است که بتواند با استفاده از ابزارهای قهری بدون مصالحه بر سر خواسته های خود به اهداف مورد نظرش دست یابد. درک دیگران و تلاش برای دستیابی به راه حل های مرضی الطرفین دشوار و زمان بر است، در حالی که وضع چند تحریم بیشتر یا پرتاب یک موشک تاماهاوک اقدامی سریع و آسان بوده و موجب می شود دست اندرکاران افرادی مصمم و قاطع جلوه کنند.

 

متاسفانه، نگاه صفر و یکی به اهداف سیاست خارجی انگیزه کشورهای رقیب برای انعقاد توافقات مرضی الطرفین را از بین می برد و در عین حال دلیلی نخواهد داشت که آنها به هر توافقی که ممکن است ما قادر به تحمیل آنها باشیم پایبند بمانند. اگر شهروندان آمریکایی می خواهند رهبرانشان قبل از هر اقدامی به خوبی بیاندیشند، زمان آن رسیده که سوالاتی کلیدی در خصوص کارایی ابزارهای سیاست خارجی از آنان بپرسند و بر دریافت پاسخ های بهتر اصرار ورزند.