طرحی مبنی بر سپرده‌گذاری اتباع با 100 میلیون مطرح شده است که در مقابل آن به افغانستانی‌ها و دیگر مهاجرین حساب بانکی و خدمات آموزشی و... داده می‌شود. در این بین برخی نگران برهم خوردن ترکیب جمعیتی هستند و با توجه به افزایش زاد و ولد میان این قشر، آینده جمعیتی کشور در خطر دیده می‌شود.
اردشیر گرواند، جامعه‌شناس، درباره چالش‌های طرح سپرده‌گذاری اتباع به «انتخاب» گفت: نفس اینکه کسی که در ایران زندگی می‌کند، شماره حسابی داشته باشد کار بدی نیست؛ به جهت اینکه بخش عمده‌ای از منابع کار و شغل این افراد مبهم است و جامعه اقتصادی بزرگی هم دارند. شماره حساب داشتن این افراد به نظارت بیشتر بر روی آن‌ها کمک می‌کند و روند خروج سرمایه توسط این قشر نیز کاهش می‌یابد و نظارت می‌شود. بخشی از کسب اطلاع از افغانستانی‌ها لازم است و به این شکل تا حدی می‌توان به اطلاعاتی دست یافت. ظرفیت دانشگاه‌های ما و فنی حرفه‌ای و دانشگاه ازاد خالی شده و اگر این افراد دانشجو بشوند و به درامد سیستم دانشگاهی بیفزایند هم خوب است. این افراد به هر حال از ما آموزش می‌گیرند؛ اگر این آموزش قانون‌مند شود و پول هم پرداخت کنند خوب است. من یک بار دو افغانی در لاهه دیدم که گفتند اگر می‌گذاشتند در ایران درس بخوانیم؛ سرمایه‌هایمان را به ایران می‌آوردیم و آنجا زندگی می‌کردیم. من سال 94 این موضوع را پیگیری کردم که حداقل بدانیم این‌ها چه کسانی هستند.
وی در رابطه با نگرانی‌های عمومی در رابطه با بهم خوردن ترکیب جمعیتی با افزایش حضور افغانستانی‌ها بیان کرد: درباره تأثیر افزایش حضور افغانستانی‌ها بر ترکیب جمعیتی نگرانی‌هایی وجود دارد. باید اول سرشماری جدی انجام شود و به یک نقشه از حضور افغانستانی‌ها برسیم. آن‌ها ترکیب جمعیتی ایران را در کیفیات بهم میریزند و خطرات امنیتی هم ایجاد می‌کنند. پس ما نمی‌توانیم آن 4.5 میلیون افغانستانی را ر‌ها کنیم. این‌ها به هر حال در ایران هستند و باید اول شناسایی شوند و بعد بر اثر یک مطالعه جامعه‌شناسی، مدیریت شوند. در شرایط اقتصادی امروز ما که عموم منابع غذایی ما یارانه‌ای است؛ باید میزان مصرف این افراد هم مشخص شود چون بارشان بر دوش ماست.
او درباره قواعد شهروندی برای اتباع اظهار داشت: درمورد شهروند شدن این افراد؛ باید حقوقی‌ها بررسی کنند. ایران پایه‌اش بر خاک است؛ نه خون! اینکه این افراد شهروند شوند یا خیر باید قوانین خیلی محکمی داشته باشد و شروطی برای آن‌ها قائل شویم. باید در زمینه حقوقی به یک سری اصول درباره شناسنامه این افراد برسیم و به راحتی این کار انجام نشود. افغانستانی‌ها باید شناسنامه مهاجر بگیرند و خدمات هم داشته باشند اما به قیمت واقعی هزینه کنند و با یارانه زندگی نکنند.
گراوند درباره احتمال افزایش باروری افغانستانی‌ها در ایران و برهم خوردن ترکیب جمعیتی گفت: باروری در ایران به شدت پایین آمده است؛ این موضوع حتی در سیستان و بلوچستان هم دیده می‌شود. باروری افغانستانی‌ها بالاست. باروری محصول تصمیم افراد نیست و محصول ویژگی اقتصادی و اجتماعی جامعه است. احساس ناامنی تعداد بچه را بالا می‌برد؛ جنس ناامنی که در دهه شصت بود باعث افزایش جمعیت شد. اینکه افغانستانی‌ها در افغانستان ناامن بچه زیاد داشتند دلیل نمی‌شود در ایران هم همان تعداد بچه به دنیا بیاورند.
