سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب «اتاقی که در آن اتفاق افتاد»، خاطرات کاخ سفید از زبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ترامپ است. او سابقه معاون وزارت خارجه و نمایندگی آمریکا در سازمان ملل را در دوران جورج بوش پسر نیز در سابقه دارد. بولتون که با رویکردهای ستیزه جویانه در حوزه سیاست خارجی شناخته می‌شود، 372 بار در کتاب خود به ایران اشاره کرده است. این کتاب توسط انتشارات های امیرکبیر و مهراندیش با ترجمه های مختلفی به چاپ رسیده است. «انتخاب» روزانه بخش هایی از این کتاب را منتشر خواهد کرد.
از قسمت قبل:
«اشکال تراش‌ها نقشه‌ای نداشتند، اما شدیداً روی تأخیر در واکنش برای خنثا کردن هر جایگزینی حساب کرده بودند. از همه مهمتر، آن‌ها همچنان این نکته را نفهمیده بودند که ادامه انفعال از طرف ما فقط باعث می‌شود ایران بتواند به خواسته‌های سلطه جویانه‌اش در خلیج [فارس] برسد، اما این همچنین به آن‌ها درس‌های غلطی درباره بازدارندگی می‌داد. آن‌ها تحت تأثیر «خودداری» آمریکایی‌ها قرار نگرفته بودند بلکه هر روز بیشتر به این نتیجه می‌رسیدند که ما هیچ مانعی مقابلشان نیستیم ما فقط سد راه خودمان بودیم.»
با اثبات این نکته، حتی قبل از جلسه ساعت ده شورای امنیت ملی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که ایران تا هشتم ژوئیه برای نقض محدودیت‌های کلیدی برجام صبر نمی‌کند و همین حالا شروع به این کار کرده است. ایران ظرف ده روز محدودیت ذخیره اورانیوم کم غنی شده سیصد کیلوگرم را نقض می‌کرد بعد محدودیت آب سنگین ذخیره شده دوسی تن را ظرف دو تا سه ماه نقض می‌کرد.
غنی‌سازی ۲۳۵ تا سطوح بالای ۳. ۶۷ درصد قید شده در برجام تا چند روز یا چند ساعت دیگر شروع می‌شد؛ چون شروع این کار فقط نیازمند برخی تغییرات مکانیکی در سیستم‌های سانتریفیوژی مخصوص غنی‌سازی بود. ایران آشکارا می‌خواست فشار بر اروپایی‌ها را که مأیوسانه تلاش می‌کردند برجام را نجات دهند افزایش دهد. اما از آن مهمتر، تهران همچنین ثابت می‌کرد که هدف اصلی‌اش ساخت سلاح‌های هسته‌ای است در جواب به این سؤال که آیا ایران از برجام خارج می‌شود یا نه، سخنگوی ایرانی گفت: «اگر به این شکل ادامه دهیم، بی شک این اتفاق خواهد افتاد. »
قبل از جلسه شورای امنیت ملی شاناهان دانفورد، پومپئو و من در دفتر من گرد هم جمع شدیم تا گزینه‌هایی را که پنتاگون پیشنهاد داده بود، بررسی کنیم. متأسفانه آن‌ها همان مجموعه‌ای را که قبلاً در روز جمعه درباره‌اش صحبت کرده بودیم دوباره مطرح کرده بودند به طوری که ترامپ حتی آن روز هم با دیدن آن‌ها گفته بود ما باید خیلی زود به یه چیزی به تلافی حمله اونا به نفتکش‌ها حمله کنیم. ارتش من هیچ گزینه درست و درمونی جلوی من نذاشته.
پومپئو جلسه شورای امنیت ملی را با گفتن این مطلب شروع کرد که در مذاکره با کشور‌های حاشیه خلیج [فارس] برای تأمین بودجه عملیات‌های آتی به پیشرفت‌های خوبی دست یافته است. ترامپ گفت: مطمئنم اونا چک‌های هنگفتی نوشته اند، باید بنویسن ما دیگه نیازی به نفتشون نداریم، من فقط نمی‌خوام ایران به سلاح هسته‌ای برسه. در این لحظه او فهمیده بود که می‌خواهد به کدام اهداف در ایران حمله کند و تمام آن‌ها خارج از گزینه‌هایی بودند که وزارت دفاع پیشنهاد داده بود. نمی‌دانم ترامپ این را فهمیده بود یا نه، اما به نکته مهمی درباره این که چطور باید بازدارندگی ا دوباره جا انداخت اشاره می‌کرد فرماندهان رتش ترجیح می‌دادند این کار را با یک پاسخ مناسب و درخور انجام دهند؛ این به آن دری که هیچ کس نمی‌توانست از آن انتقاد کند اما از ظر من برای جا انداختن دوباره بازدارندگی نیاز به یک پاسخ نامتناسب بود؛ مثلاً حمله به پالایشگاه‌های نفتی یا مراکز مربوط به برنامه‌های سلاح‌های هسته‌ای ایران هدف فهماندن این حقیقت به ایران بود که اگر در مقابل ما یا دوستان ما متوسل به زور شود باید بهایی به مراتب بیشتر از این‌ها بپردازد.
اما تا آن لحظه، ایران هیچ هزینه‌ای نپرداخته بود حتی اوباما حداقل ایران را تهدید به حمله کرده بود، هر چند جدی بودن اظهارات او مورد سؤال و تردید بود. متأسفانه حالا هم ما همین کار را می‌کردیم هیچ گزینه‌ای را به صورت جدی دنبال نمی‌کردیم فقط توافق کردیم که پرسنل لازم برای انجام آمادگی‌های دفاعی نیرو‌های آمریکایی در منطقه را افزایش دهیم و حتی در صدور یک گزارش خبری برای این منظور تا پایان آن روز مشکل داشتیم. علاوه بر این، معمولی‌ترین خبر‌ها درباره عبور ایران از محدودیت‌های توافق هسته‌ای‌اش بودند.
