ابتلا به آبله مرغان برای چه کسانی خطرناک‌تر است؟

فارس: آبله‌مرغان همیشه درمیان مردم جزو بیماری‌های خفیف و قابل درمان شناخته شده است، برای همین بسیاری از افراد ابتلا و پیشگیری از این بیماری را جدی نمی‌گیرند؛ اما ابتلا به آبله مرغان در برخی از افراد خطرناک‌تر و دارای عوارض بیشتری است.
ماه‌های آخر دومین بارداری‌اش را می‌گذراند و هرهفته برای گرفتن مشاوره و بر طرف کردن نگرانی‌هایش پیش ماما می‌رود و درباره یکی از نگرانی‌هایش به ماما می‌گوید: «بچه بزرگ من آبله مرغان گرفته و می‌ترسم من هم مبتلا شوم! آیا ابتلا به آبله مرغان در بارداری خطرناک است؟» ماما پاسخ می‌دهد: «آبله مرغان یکی از بیماری‌های فصل زمستان و بهار است که می‌تواند عوارض شدید و جبران‌ناپذیری برای مادر باردار و جنین داشته باشد و منجر به آبله مرغان جنینی شود.» اینها بخشی از نگرانی های این روزهای مادران باردار است.آبله‌مرغان همیشه جزو بیماری‌های خفیف و قابل درمان در نظر گرفته شده است. برای همین بسیاری از افراد ابتلا و پیشگیری از این بیماری را جدی نمی‌گیرند؛ درحالی که این بیماری فقط برای کودکان خفیف است و سلامتی بزرگسالان، زنان باردار و افراد پرخطر را تهدید می‌کند. برای بررسی عوارض و خطرات ابتلا به آبله مرغان در افراد پرخطر با «سید علیرضا ناجی» رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور و استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

ابتلا به آبله مرغان برای چه کسانی دردسرساز است؟
ابتلا به آبله مرغان در برخی از افراد خطرناک‌تر و دارای عوارض بیشتری است؛ این افراد شامل نوزادان تازه متولد شده «که مادرشان واکسینه نشده و یا در گذشته به آبله مرغان مبتلا نشده باشند»، نوجوانان و بزرگسالانی که در کودکی این ویروس را دریافت نکرده‌اند، زنان بارداری که تا به حال به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند، افرادی که سیگار می‌کشند « زیرا احتمال ابتلا به ذات‌الریه در این افراد افزایش پیدا می‌کند»، افرادی که سیستم ایمنی بدن‌ آنها در اثر مصرف داروهای شیمیایی مانند شیمی درمانی و یا ابتلا به بیماری‌های مانند سرطان، ویروس hiv و... ضعیف شده، می‌شود. همچنین در افرادی که برای کنترل آسم یا بیماری‌های تنفسی از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند ابتلا به آبله مرغان خطرناک است.

آبله مرغان چه عوارضی دارد؟
از عوارض‌ آبله مرغان می‌توان به عفونت‌های ثانویه باکتریایی «که برروی تاول‌های آبله مرغان ایجاد می‌شود»، التهاب مغز «که یکی دیگر از عوارض این بیماری است و به ندرت صورت می‌گیرد و بعدها ممکن است منجر به زونا شود»، عفونت ویروسی چشم «که فرد بیمار باید تمام سعی خود را کند تا دست آلوده خود را به چشم نزند»، التهاب ماهیچه قلبی، التهاب مفصل‌ها، التهاب پرده قلب، هپاتیت، عفونت‌ها و عوارض کلیوی، زخم معده، عوارض نورولوژیک عصبی، التهاب * و... اشاره کرد که ممکن است افراد در اثر ابتلا به آبله مرغان به آن دچار شوند. گفتنی است که این عوارض نه تنها برای افراد در خطر بلکه برای تمامی افرادی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند، می‌تواند اتفاق بیفتد. در اکثر موارد جای تاول‌ها بهبود پیدا خواهند کرد اما در برخی از مواقع به دلیل تاول‌های عفونی ممکن است که جای تاول‌ها باقی بماند.

ابتلا به آبله مرغان در دوران بارداری چه زمانی خطرناک خواهد بود؟
از آنجایی که در اکثر موارد افراد یک بار به آبله مرغان مبتلا می‌شوند، ابتلای اولیه مادر به این بیماری در دوران بارداری می‌تواند خطرات جدی برای جنین داشته باشد. در زنان باردار آنتی بادی‌های ایجاد شده در نتیجه ایمن‌سازی عفونت‌های قبلی از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و عفونت آبله مرغان در زنان باردار، می‌تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود.اگر این عفونت در شش ماهه ابتدایی بارداری ایجاد شود عوارض بیشتری خواهد داشت و اگر در 28 هفته اول بارداری رخ دهد می‌تواند منجر به سندرم آبله مرغان جنینی شود. این سندرم می‌تواند اثرات شدیدی بر روی رشد اندام‌های جنین و مشکلات دیگری مانند کمبود وزن، زایمان زودرس، کوچک شدن مغز، حملات تشنجی قشر مغز و... داشته باشد. همچنین اگر در 16 هفته اول بارداری مادر به آبله مرغان مبتلا شود احتمال انتقال این بیماری از مادر به جنین وجود دارد و نیازمند درمان با هموگلبول‌های ضد ویروس است.

آبله مرغان جنینی چه آسیبی به مغز نوزاد می‌رساند؟
آبله مرغان جنینی می‌تواند به مغز جنین آسیب زده و منجر به آنسفالیت، میکروسفالی، هیدروسفالی، کم توانی ذهنی، آسیب به چشم «از بین رفتن آتروفی بینایی، آب مروارید و...» شود. همچنین ممکن است جنین به سایر اختلالت عصبی مانند آسیب‌ به طناب نخاعیه و نقص‌های حرکتی و حسی دچار شود. گفتنی است که آسیب‌های عمومی مانند تحت تأثیر قرار دادن اندام‌های‌ فوقانی و تحتانی، اختلال در عملکرد * و مثانه، اختلالت پوستی مختلف و... از عوارض جدی آبله مرغان جنینی است.

آیا ابتلا به آبله مرغان در نوزادان هم خطرناک است؟
زمانی که ابتلا به آبله مرغان در اواخر دوره بارداری و یا بلافاصله بعد از زایمان اتفاق بیفتد، آبله مرغان نوزادی نامیده می‌شود و خطر ابتلا نوزادان به این بیماری و قرار گرفتن در برابر عفونت، حدود هفت روز پیش از زایمان و هشت روز پس از زایمان بیشتر از همه است.در این شرایط اگر مادر از بیماری مصون باشد «یعنی در گذشته آبله مرغان گرفته باشد و یا واکسن آن را تزریق کره و نوزاد از طریق آلودگی بیرونی به ویروس مبتلا شده باشد» کمتر نگران ابتلا نوزاد به آبله مرغان هستیم؛ زیرا هم از طریق جفت و هم از طریق شیرمادر آنتی بادی لازم به نوزاد منتقل شده و نگرانی‌ها کمتر خواهد شد. اما ممکن است نوزادانی که دارای علائم بیماری آبله مرغان هستند، در معرض خطر سینه پهلو که یک عارضه جدی در دوران آبله مرغان نوزادی است، دچار شوند.

راه پیشگیری از ابتلا به آبله مرغان در افراد پرخطر چیست؟
راه پیشگیری واکسن است وبزرگسالانی که تا کنون آبله مرغان نگرفته‌اند و در دسته افراد پرخطر قرار دارند، در معرض خطر ابتلا به آبله مرغان شدید هستند. بنابراین کارشناسان و سازماجهانی بهداشت بسیار تأکید دارند که این افراد حتماً دو دز واکسن آبله مرغان را تزریق کنند.

آیا واکسن آبله مرغان در ایران موجود است؟
از آنجایی که آبله جزو واکسن‌های ضروری و واجب ایران نیست فقط در مطب‌های خصوصی «که واکسن‌ها به صورت غیررسمی وارد شده» تزریق میشه و نظارتی از وزارت بهداشت وجود ندارد.