پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : مریم طهماسب پور -سالها
پیش از این کسانی که تازه وارد چرخه نشر شده بودند، می‌گفتند کار نشر ،
فعالیتی است فرهنگی و از همین روی نباید در فکر منافع مالی آن بود، گرچه در
این میان بودند جماعتی که معتقد بودند بی‌مایه فطیر است و کار نشر آن‌هم
بدون پشتوانه‌های مالی بی‌معناست .
در عین حال گویا اظهار نظر
گروه دوم بیش از همه به واقعیت نزدیک تر است به‌گونه‌ای که در بازار پر تنش
نشر ؛ ناشران بسیاری را می‌توان سراغ گرفت که به چرخه رقابت‌های اقتصادی
کاذب وارد شده اند .
احتکار کاغذ موضوعی که تا دیروز عده‌ای آن را یک
«شایبه» و برخی حتی توهم می‌دانستند، مقوله‌ای است که عده‌ای همچون مدیران
دولتی به عنوان یک واقعیت آن‌را زیر نظر گرفته و دنبال می‌کنند.حدود 8 یا 9
ماه پیش وقتی افزایش قیمت چهره خود را نمایان ساخت کمتر کسی گمان می‌کرد
در این آشفته بازار کار به جایی برسد که این افزایش قیمت حتی تا 200 و گاه
300 درصد هم برسد .معضلی که عده‌ای آن‌را با اختلال در واردات کاغذ ،
افزایش بهای جهانی آن و بالاخره نوسانات ارز مرتبط می‌دانند.
مجید
رهبانی ـ سردبیر مجله جهان کتاب در این خصوص می‌گوید: افزایش قیمت کاغذ که
امروز کسی مسؤولیت آن را به طور مشخص نمی‌پذیرد، مشکلات زیادی را به وجود
آورده است. امروز انبارها مملو از کاغذی است که با نرخ 1200 تومان وارد شده
است، اما واردکنندگان کاغذ که عده زیادی هم نیستند، سعی دارند کالا را
محدود عرضه کنند و به همین دلیل شایبه احتکار کاغذ به وجود آمده است. این
کمبود کاغذ ناشی از سودجویی واردکنندگان کاغذ است و اگر کاغذ با ارز آزاد
وارد شود، این قیمت بالا را نخواهد داشت.
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر
افزایش قیمت کاغذ، نگرانی از نوسان قیمت کاغذ مانع از فعالیت صنف ناشران
شده است، چرا که تاکنون خیلی از ناشرانی که در حوزه کتابهای عمومی فعالیت
داشتند، کار خود را محدود یا تعطیل کردند.
رهبانی ادامه می‌دهد: افزایش
قیمت کاغذ باعث می‌شود تا ناشران قیمت کتابها را افزایش دهند، اما این
افزایش باید اعتدال داشته باشد. در بازار نشر ما یک سیستم اصولی برای تعیین
و یا افزایش قیمت کتابها نداریم و قیمتها بیشتر به شم ناشران و عرف بازار
بستگی دارد، در اینجا ناشران بزرگ مسؤولیت بیش‌تری دارند، چرا که
انتشاراتی‌های کوچک‌تر برای تعیین قیمت به آنها توجه می‌کنند.
قیمت
کاغذ غیر واقعی است .این مساله موضوعی است که دست اندرکاران بازار نشر
بارها در اظهار نظرهای خود آن‌را تکرار کرده‌اند و البته تشکل‌های مرتبط به
این حوزه نیز کوشیده اند، اینگونه نشان دهند که در پی تعدیل و واقعی کردن
قیمتها در این آشفته بازارند.چنانکه مسؤول کارگروه حل مشکل کاغذ قیمت فعلی
کاغذ را غیرواقعی می‌داند و معتقد است کاغذ به اندازه کافی با ارز مرجع در
یک سال گذشته وارد شده است و این نشان می‌دهد، چیزی با عنوان کمبود کاغذ
وجود ندارد و بنابر این باید کسانی که واردکننده و موزع کاغذ هستند، ببینند
کاغذ‌ها کجا رفته است.
رضوانی البته احتکار کاغذ را بطور کامل تایید
نمی کند و در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است احتکار کاغذ زمینه گرانی
آن را به وجود آورده باشد، می‌گوید: ممکن است این اتفاق افتاده باشد، زیرا
اگر کاغذ با ارز رقابتی امروز هم درنظر گرفته شود، قیمتش، قیمتی نمی‌شود
که اکنون دارد و قیمت کنونی کاغذ غیرواقعی است. تولید و عرضه کاغذ مورد
نیاز در کشور امروزه به دغدغه‌ای برای مدیریت فرهنگی کشور تبدیل شده است
اردیبهشت
ماه امسال بود که رهبر انقلاب تولید کاغذ در کشور را از جمله تولیدات
امتداددار خواندند و خطاب به دست اندرکاران حوزه نشر گفتند : با برطرف شدن
مشکلات کارخانه‌های کاغذ، قطعاً راه برای کتابخوانی بیشتر و ارزان شدن قیمت
کتاب، باز می‌شود.
این در حالی است که مسؤولان حوزه نشر می‌گویند، در
اوضاع فعلی اگر همه ظرفیتهای موجود یعنی کارخانه‌های تعطیل و نیمه تعطیل
کاغذ فعال شوند، تنها قادر به تولید حدود 130 هزار تن تا 150 هزار تن کاغذ
در سال خواهیم بود. حال آنکه نیاز سالیانه کاغذ در کشور بین 300 تا 350
هزار تن است، این در حالی است که کشور ما تنها قادر به تولید 30 تا 40 درصد
کاغذ نیست و ناگزیر بخش دیگر کاغذ موردنیاز باید از محل واردات تأمین شود.
چندی پیش محمدزاده، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در یک
گفت و گوی تلویزیونی باز هم برای چندمین بار تأکید کرد که وزارت ارشاد نه
متولی واردات و ثبت سفارشها بلکه متولی فرهنگ است، او در عین حال گفت: اما
بار کمبود کاغذ روی دوش ماست. همکار ما در مطبوعات و نشر در فشار است و در
هیچ کجای قانون گفته نشده وظیفه نظارت بر قیمت کاغذ برعهده وزارت ارشاد
است، چرا که این وظیفه برعهده دیگر دستگاه‌هاست.
وی گفت: با اینکه وظیفه‌ای در این خصوص نداریم به دلیل دغدغه فرهنگی وارد ماجرا شدیم.
این
در حالی است که تورانیان، عضو هیأت مدیره انجمن ناشران دانشگاهی معتقد
است: وزارت ارشاد متولی فرهنگی جامعه است و باید دغدغه خاطر در این موضوع
داشته باشد، همانگونه که رهبر انقلاب در اردیبهشت امسال طی بازدید از
نمایشگاه کتاب هوشمندانه وضعیت کاغذ را اعلام کردند و خطاب به وزارت ارشاد
اعلام کردند، این وزارتخانه برای امر توسعه کتاب و کتابخوانی کاغذ را با
قیمت نازل در اختیار ناشران قرار داده و کارخانه‌ها تجهیز شوند، اما این
مهم رها شد و در این فاصله فردی دغدغه آن را نداشت که وضعیت را دنبال کند.
بر این اساس کاغذ وارد کشور شد و وضعیت ارز بدین شکل درآمد، اما کاغذی که
تاجر با ارز مرجع وارد کرده، چه نظارتهایی بر آن صورت گرفته است؟
وی
می‌گوید: باید بر بازار کاغذ نظارت و کنترل انجام می‌شد تا دست سودجویان از
این عرصه کوتاه شده و وزارت ارشاد با توجه به منویات رهبر انقلاب در تعامل
با وزارت صنعت کار را هدایت می‌کرد.
بحث بحران کاغذ خارج از تعارفات یک
واقعیت است، واقعیتی که امروز گرانی کاغذ و وضعیت آشفته بازار آن روی همه
چیز تأثیر گذاشته است، اما باید ببینیم چرا وضعیت کاغذ به این شکل درآمده
است؛ بدون تعارف معتقدیم کاغذی که چند ماه پیش 25 تا 27 هزار تومان بود،
الان سه برابر شده، هیچ کنترلی برای آن صورت نگرفته و باید بدانیم مشکل ما
تنها گرانی نیست. کل فرهنگ مملکت در حال فلج شدن است به شکلی که به عنوان
دغدغه به گرانی نمی‌نگریم، زیرا بسیاری از تولیدات ناشران روی زمین مانده و
ناشران توانایی تولید کتاب را از دست داده و بخش عظیمی از ناشران هم درحال
تعطیلی هستند، چرا که نمی‌توانندبرای تأمین چاپ کتابها کاغذ تهیه و اثری
منتشر کنند.
وی اضافه می‌کند: بنابراین کاغذ در انبارها موجود است، بحث
این است که کاغذی با قیمت ارز مرجع واردکشور شده و تا چند ماه پیش هم
آنگونه بود، چطور با این قیمت سرسام‌آور بدون مدیریت پیش می‌رود.
