نمایندگی روسیه در سازمان ملل دربارهٔ قطعنامه پیشنهادی روسیه–چین در خصوص تمدید اسنپبک گفت: چه از نظر شکلی و چه از نظر سیاسی، نتیجه رأیگیری تنها یک معنا دارد؛ چون شورای امنیت قطعنامهای تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ را تصویب نکرد، این قطعنامه مطابق جدول زمانی مقرر منقضی خواهد شد.
به گزارش انتخاب، متن کامل اظهارات دیمیتری پولیانسکی، معاون اول نماینده دائم فدراسیون روسیه در سازمان ملل، دربارهٔ قطعنامه پیشنهادی روسیه–چین در خصوص تمدید اسنپبک در ادامه میآید:
آقای رئیس،
پیش از هر چیز مایلم از حضور آقای عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، که امروز در این سالن حضور دارند، استقبال کنم.
همکاران،
امروز شورای امنیت در حال بررسی پیشنویس قطعنامهای است که توسط روسیه و چین ارائه شده و خواستار تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در مورد برنامه هستهای ایران برای شش ماه دیگر است.
همانگونه که میدانید، ما این قطعنامه را در ۲۸ اوت، بلافاصله پس از آنکه بریتانیا، فرانسه و آلمان تلاش کردند مکانیسم موسوم به «اسنپبک» را به اجرا بگذارند ـ اقدامی که ناقض تمامی چارچوبهای قانونی و سیاسی است ـ ارائه کردیم. با این حال، بلافاصله آن را به رأی نگذاشتیم، چرا که امیدوار بودیم عقلانیت بر همکاران غربی ما غلبه کند، شکایت بیاساس خود را پس بگیرند و آمادگی برای مذاکره سازنده در قالب طرفهای اولیه برجام را نشان دهند. امیدوار بودیم همکاران اروپایی و آمریکایی ما به خود آیند و مسیر دیپلماسی و گفتوگو را انتخاب کنند، نه باجگیری ناشیانهای که تنها به تشدید تنش در منطقه میانجامد.
اما در طول ۲۹ روز گذشته چه دیدیم؟ همان سناریوی آشنای اروپاییها: فشار، بالا بردن سطح تهدید، و در نهایت دروغ.
بریتانیا، فرانسه و آلمان هنگام ارائه آن اطلاعیه ادعا کردند که آمادهاند سیاست تشدیدی خود را کنار بگذارند، مشروط بر آنکه ایران به سه شرط تن دهد: ازسرگیری همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ارائه اطلاعات درباره ذخایر اورانیوم غنیشده، و بازگشت به مذاکرات با ایالات متحده.
در این شرایط، ایران به عنوان بازیگری مسئول رفتار کرد، با تمرکز بر حلوفصل سازنده بحران ـ علیرغم آنکه این وضعیت بهطور کامل ناشی از سیاستهای ریاکارانه کشورهای غربی بود. اکنون این کشورها بهسختی یادآوری میکنند که بحران کنونی برجام از ابتدا با خروج آمریکا آغاز شد و به دنبال آن، کشورهای اروپایی نیز به تعهدات خود پایبند نماندند.
با وجود همه اینها، همکاران ایرانی ما حکمت راهبردی و انعطاف دیپلماتیک نشان دادند و امتیازات چشمگیری در تمامی موارد دادند. در ۹ سپتامبر توافقی میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قاهره امضا شد. به گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، این سند شامل همه تأسیسات هستهای ایران است، حتی آنهایی که در ژوئن گذشته هدف حملات اسرائیل و آمریکا قرار گرفتند. افزون بر این، تهران با وجود اقدام تجاوزکارانه واشنگتن همچنان آماده گفتوگو با آمریکا بود. نخست، این روسیه بود که چنین فرصتی را پیشنهاد داد و دیداری میان طرفهای اولیه برجام در وین «در حاشیه» نشست شورای حکام آژانس را مطرح کرد. ایالات متحده و سه کشور اروپایی این پیشنهاد را آشکارا رد کردند. سپس، ایران خود تمایلش را برای گفتوگو با آمریکا همینجا در نیویورک، دقیقاً در جریان هفته سطح عالی، ابراز کرد؛ اما باز هم واشنگتن پاسخ منفی داد.
بنابراین، ایران تمامی اقدامات ممکن برای همراهی با سه کشور اروپایی و آمریکا را انجام داده است. در مقابل، واشنگتن، لندن، پاریس و برلین در طول این ۲۸ روز چه مصالحهای کردهاند؟ هیچ. هر کاری که تهران انجام میدهد، کشورهای غربی باز هم اولتیماتومهای تازهای صادر میکنند. همکاران، این دیپلماسی نیست ـ این فریب و نمایش مضحک است.
اگر بریتانیا و فرانسه واقعاً آمادهاند به وعدههای خود برای لغو اسنپبک عمل کنند، با توجه به رویکرد سازنده ایران، رأیگیری امروز درباره پیشنویس قطعنامه روسیه–چین آخرین فرصت آنهاست تا نشان دهند به تعهدات خود پایبند هستند. بهویژه آنکه با اصلاحات صورتگرفته، این سند اکنون همه ـ و تأکید میکنم همه ـ نگرانیهایی را که آنها اواخر اوت مطرح کردند، پوشش میدهد. این قطعنامه اکنون شامل درخواست ادامه همکاری میان ایران و آژانس و همچنین ازسرگیری مذاکرات در قالب طرفهای اولیه برجام است، که حضور ایران و آمریکا در کنار روسیه، چین و سه کشور اروپایی را بر سر میز مذاکره ایجاب میکند. این همچنین فرصتی است برای آمریکا تا تمایل خود به مذاکره و پایبندی به دیپلماسی در حل بحرانها را نشان دهد، نه تلاش برای نابود کردن توافق هستهای از بیرون.
آقای رئیس،
با وجود بیپایه بودن ادعاهای غرب در مورد اجرای مکانیسم اسنپبک، روشن است که همین فقدان اجماع در میان اعضای شورای امنیت در این موضوع، ما را به سوی نیهیلیسم حقوقی و شکاف عمیقتر در شورا میکشاند. این وضعیت پیامدهایی بهشدت منفی برای مسئولیت اصلی شورا ـ یعنی حفظ صلح و امنیت بینالمللی ـ دارد.
بهسختی میتوان بزرگی تنشی را تصور کرد که از تلاش چند کشور معدود برای استفاده از شورای امنیت بهعنوان ابزاری در جهت منافع خودخواهانهشان، بهوجود خواهد آمد.
اکنون شورای امنیت این فرصت را دارد که از چنین سناریوی خطرناکی جلوگیری کند. پیشنهاد روسیه و چین برای تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ به مدت شش ماه، تا آوریل ۲۰۲۶، امکان یافتن راهحلی مورد توافق همگان را باز میگذارد. همانطور که در بخش عملیاتی پیشنویس ما پیشنهاد شده، این کار باید از طریق مذاکرات میان تمامی طرفهای اولیه برجام انجام گیرد، درست مانند ۱۰ سال پیش که توافق هستهای را بررسی میکردیم.
امیدواریم همه همکاران ما در شورای امنیت به این قطعنامه رأی مثبت دهند و بدین وسیله رویکردی مسئولانه و غیرسیاسی نشان دهند و ثابت کنند که به دیپلماسی نهتنها در کلام بلکه در عمل پایبند هستند. این لحظه حقیقت برای هر عضو شورای امنیت است. امیدواریم که شما، همکاران، انتخاب درست را انجام دهید.
سپاسگزارم.
سخنان پس از رأیگیری
آقای رئیس،
ما از همکارانمان در شورا که از پیشنویس قطعنامه روسیه و چین برای تمدید «فنی» قطعنامه ۲۲۳۱ به مدت شش ماه، تا آوریل ۲۰۲۶، و برای ازسرگیری فوری مذاکرات در قالب طرفهای اولیه برجام بهمنظور یافتن راههایی برای خروج از بحران حمایت کردند، سپاسگزاریم. آن دسته از اعضای شورای امنیت که به این سند رأی مثبت دادند، تعهد خود به حقوق بینالملل، گفتوگوی برابر و محترمانه متقابل، و وظیفه حفظ صلح و امنیت بینالمللی را تأیید کردند. اگر این سند تصویب میشد، میتوانست شانس جامعه بینالمللی برای رسیدن به راهحل دیپلماتیک در زمینه برنامه هستهای ایران را حفظ کند.
ما تأسف میخوریم که شماری از همکاران شورای امنیت ما نتوانستند شجاعت و خرد لازم برای حمایت از پیشنویس ما را نشان دهند. خودداری آنها از رأی مثبت، دستکم تردیدشان را نسبت به سیاست مخرب آمریکا، بریتانیا و فرانسه آشکار میکند؛ سیاستی که هدف آن نابود کردن کامل توافق هستهای و دفن مسیر دیپلماتیک است. اما در هر حال، با رأیی که دادند، در عمل به همدستان این سیاست تبدیل شدند.
درباره آنهایی هم که از حمایت از پیشنویس ما خودداری کردند، دیگر هیچ توهمی نداریم. این کشورها سرانجام نشان دادند که همه اطمینانهایشان طی این سالها درباره پایبندی به حلوفصل دیپلماتیک در خصوص برنامه هستهای ایران چیزی جز حرف توخالی نبوده است.
از بیانیه نماینده فرانسه پیش از رأیگیری نیز ـ که تلاشی ناموفق برای توجیه خود بود ـ روشن شد که صداقت، عقل سلیم و انصاف چیزهایی هستند که همکاران غربی ما مدتهاست از یاد بردهاند. افزون بر این، کسانی که علیه پیشنویس ما رأی دادند، عملاً با ادامه همکاری ایران و آژانس نیز مخالفت کردند، در حالی که این موضوع در بند دوم بخش عملیاتی قطعنامه بهروشنی و صراحت ذکر شده بود. بنابراین، اگر مشکلی پدید آید، شما همکاران باید از خودتان شکایت کنید. صادقانه بگویم، بهسختی میتوان این احساس را کنار گذاشت که همکاران غربی ما حتی متن پیشنویس ما را نخواندهاند، چرا که تقریباً همه مواردی که اکنون در این سالن مطالبه میکنند، از پیش در متن موجود بود.
آقای رئیس،
درباره اظهارات بریتانیا و فرانسه مبنی بر اینکه آنها گویا مکانیسم اسنپبک را فعال کردهاند، ما قاطعانه این ادعاها را غیرمعتبر میدانیم و بارها دلایل خود را بهتفصیل بیان کردهایم، بهویژه در نامه مشترک وزرای خارجه روسیه، چین و ایران مورخ ۲۸ اوت که در شورا توزیع شد. طرفی که بهطور سیستماتیک یک توافق را نقض کرده است، نمیتواند به سازوکارهای آن استناد کند؛ این یکی از اصول کلیدی حقوق بینالملل است (بهویژه دکترین «دست پاک»، اصل pacta sunt servanda، و نظرات مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری). علاوه بر این، منطق، عدالت ابتدایی و عقل سلیم نیز همین را نشان میدهد. بنابراین، صرفنظر از ادعاهای بریتانیا و فرانسه، شکایت آنها نمیتواند مبنایی برای هیچ تصمیم یا اقدام شورای امنیت باشد.
ازاینرو، چه از نظر شکلی و چه از نظر سیاسی، نتیجه رأیگیری امروز تنها یک معنا دارد: چون شورای امنیت قطعنامهای درباره تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳1 تصویب نکرد، این قطعنامه مطابق جدول زمانی مقرر ـ یعنی روز خاتمه برجام، ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ ـ منقضی خواهد شد. پس از آن، هرگونه محدودیت و مقررات مندرج در آن، از جمله آنهایی که به برنامه هستهای ایران مربوط میشوند، بیاعتبار خواهند بود. همانطور که امروز اشاره کردم، هیچ «اسنپبکی» وجود نداشته و وجود نخواهد داشت. هرگونه تلاش برای «احیا»ی قطعنامههای ضدایرانی شورای امنیت که تا ۲۰۱۵ برقرار بودند، بیاعتبار و بیاثر است. بهطور جداگانه تأکید میکنم که دبیرخانه سازمان ملل هیچ مبنایی برای تمدید مأموریتهای مربوطه ندارد.
هرگونه تلاش در این زمینه نقض ماده ۱۰۰ منشور ملل متحد خواهد بود و ما را وادار خواهد کرد روابط خود با دبیرخانه را بهطور جدی بازنگری کنیم.
آقای رئیس،
روسیه و چین تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز سناریوی منفی درباره برجام و دادن فرصتی به دیپلماسی انجام دادهاند. اکنون همه مسئولیت عواقب رأیگیری امروز، چه در وضعیت میدانی و چه در آینده کاری شورای امنیت، بهطور کامل بر دوش آن دسته از کشورهایی است که از پیشنویس ما حمایت نکردند.
سپاسگزارم.
حق پاسخ
مایلم خیلی کوتاه به سخنان همکار فرانسویام واکنش نشان دهم.
ژروم، توضیحات شما اکنون حتی کمتر از پیش قانعکننده است. بنابراین پیشنهاد میکنم دیگر سخن نگویید، چون فقط بیشتر خود را در باتلاق فرو میبرید.
شما به «واقعیتهایی» استناد کردید که هیچ ارتباطی با واقعیت ندارند و مهمترین نکتهای را که امروز توسط وزیر خارجه ایران بیان شد و مستقیماً به کشور شما مربوط میشود، فراموش کردید. منظورم این است که پیشنویس توافقی میان ایران و سه کشور اروپایی وجود داشت که قرار بود تصویب شود و از بحران جلوگیری کند، اما «برادران بزرگتان» در ایالات متحده اجازه پیشرفت آن را ندادند.
شما این نکته را از قلم انداختید، که بهروشنی نشان میدهد کشور شما امروز در عرصه بینالمللی تا چه اندازه واقعاً «مستقل» است.
در مورد ادعاهایتان درباره دبیرخانه، یادآور میشوم که یک هیأت دیگر پیشتر تلاش کرده بود اسنپبک را فعال کند، و آن هم در شرایطی کاملاً مشابه با امروز، یعنی زمانی که هیچ اجماعی در شورای امنیت درباره وجود مبنای قانونی برای این روند وجود نداشت.
آن زمان، دفتر امور حقوقی سازمان ملل و دبیرخانه تصمیم گرفتند که در نبود وحدت در شورا، نمیتوانند تحریمها را از سر بگیرند یا کمیتههای تحریم منحلشده را دوباره برقرار کنند.
ما هیچ تفاوتی میان آن وضعیت و وضعیت کنونی نمیبینیم. بنابراین مطمئن هستیم که دبیرخانه سازمان ملل تصمیم درستی خواهد گرفت و تسلیم فشارهای شما نخواهد شد، بلکه بر اساس عقل سلیم و حقوق بینالملل عمل خواهد کرد. در حالی که شما در تلاشید یک «نظم مبتنی بر قواعد» را بر همه تحمیل کنید؛ قواعدی که همین حالا، همینجا و در همین سالن در حال تدوین آنها به دلخواه خود هستید.
سپاسگزارم.
۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵
احمدی درباره اینکه روسیه و چین تا کجا از ایران حمایت خواهند کرد، گفت: در ۱۳۸۴، چین و روسیه در ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت با غرب همراهی کردند و به دو قطعنامه مربوطه در شورای حکام آژانس رای مثبت دادند. آنها همچنین به شش قطعنامه تحریمی در شورای امنیت هم رأی مثبت دادند. اما باید توجه داشت که شرایط بینالمللی امروز با سالهای ۸۴ تا ۸۹ تفاوت زیادی دارد.
