داروهای محبوب کنترل دیابت و کاهش وزن مانند اوزمپیک، وِگووی و مونجارو میتوانند تأثیرات عمیقی بر بدن بگذارند، اما اثر آنها بر مغز چگونه است؟
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ گفته میشود این داروها بهطور کلی اشتها را کاهش میدهند و احساس سیری را افزایش میدهند، اما چگونگی عملکرد دقیق آنها در مغز انسان هنوز بهخوبی شناخته نشده است.
اکنون، نخستین بررسی انسانی از این نوع نشان داده است که «تیرزپاتاید» (با نام تجاری: مونجارو) ممکن است یک سیگنال خاص در مغز را تنظیم کند؛ سیگنالی که احتمالاً در خوردنهای بینظم یا کنترلنشده نقش دارد.
مطالعه چگونه انجام شد؟
در این پژوهش سه شرکتکننده مبتلا به چاقی شدید حضور داشتند؛ افرادی که در کنترل عادتهای خوردن خود مشکل داشتند و به درمانهای قبلی کاهش وزن پاسخ نداده بودند.
هنگامی که این افراد درگیر افکار شدید مربوط به غذا یا میلهای ناگهانی به خوردن میشدند، پژوهشگران متوجه شدند بخشی از مغز آنها به نام «هستهٔ اکومبنس» سیگنالهای دلتا–تتا قویتری تولید میکند؛ سیگنالهایی که بخشی از سیستم پاداش در مغز پستانداران هستند.
هر سه شرکتکننده پیشتر تحت عمل جراحی چاقی قرار گرفته بودند، اما همچنان درگیر اشتغال ذهنی آزاردهنده با غذا بودند. دو نفر از آنها تحریک عمقی مغز در ناحیهٔ هستهٔ اکومبنس را آغاز کردند، و نفر سوم برای درمان دیابت نوع ۲، داروی تیرزپاتاید دریافت میکرد.
فعالیت مغزی هر سه نفر از طریق الکترودهایی که داخل هستهٔ اکومبنس قرار داده شده بود، اندازهگیری شد.
بهطور اتفاقی، دوز تیرزپاتاید شرکتکنندهٔ سوم تقریباً همزمان با جراحی کاشت الکترود در مغزش افزایش یافت. در چهار ماه پس از آن (بهجز ماه اول پس از عمل)، تعداد دفعات «درگیری شدید ذهنی با غذا» در این بیمار بهطور «چشمگیری» کم شد.
در همین دوره، زمانی که او گاهی میل شدید به غذا را تجربه میکرد، فعالیت دلتا–تتا در هستهٔ اکومبنس او با زمانی که «سر و صدای ذهنی مربوط به غذا» وجود نداشت، تفاوتی نداشت؛ موضوعی که بهوضوح با دو فرد دیگر متفاوت بود.
اما این تأثیر مثبت، متأسفانه پایدار نماند.
چهار تا هفت ماه پس از جراحی، شرکتکنندهٔ دریافتکنندهٔ تیرزپاتاید دوباره با افزایش میل شدید و افکار مزاحم دربارهٔ غذا روبهرو شد، با وجود آنکه همچنان بالاترین دوز دارو را مصرف میکرد.
در همین زمان بود که امواج دلتا–تتا در هستهٔ اکومبنس او دوباره افزایش یافتند.
پژوهشگران در جمعبندی مینویسند:
«یافتههای ما این احتمال را مطرح میکند که این نوسانات باند دلتا–تتا میتواند بهعنوان یک نشانگر هدفگیری اثر دارو به کار رود، اما ارتباط آن با اشتغال ذهنی نسبت به غذا نیازمند تحقیقات کنترلشدهٔ بیشتری است.»
مونجارو، مانند وِگووی و اوزمپیک، به خانوادهای از داروها تعلق دارد که عملکرد یک هورمون طبیعی در بدن را تقلید میکنند و به این ترتیب، اشتها را کاهش داده و روند هضم را کندتر میکنند.
این مطالعه هنوز بسیار مقدماتی است و بدون گروه کنترل، سطح استنتاج از آن محدود است. با این حال، بهعنوان یکی از نخستین بررسیهای انسانی دربارهٔ اثر مونجارو بر مغز، میتواند مسیر پژوهشهای آینده را مشخصتر کند.
