قارهی قطب جنوب بهخاطر سرمای شدیدش معروف است، اما تحقیقات جدید نشان میدهد که ابرهای این منطقه بهطرز شگفتآوری فاقد یخ هستند.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ برای شکلگیری کریستالهای یخ در ابرها، ذرات بسیار ریز موجود در جو لازماند. این ذرات که به آنها ذرات هستهزای یخ یا INP گفته میشود، میتوانند شامل گرد و غبار معدنی، خاک بادزده، خاکستر، ذرات اسپری دریایی یا پروتئینهای آزادشده از موجودات زنده باشند.
یخ در ابرهایی که بهتنهایی به اندازهی کافی سرد نیستند، با کریستاله شدن روی این ذرات معلق در هوا شکل میگیرد.
اما در اطراف اقیانوس جنوبی در نزدیکی قطب جنوب – که بزرگترین صحرای یخی جهان محسوب میشود – دانشمندان با بررسی نمونههای هوا از چند پایگاه قطبی دریافتهاند که این ذرات بهطرز شگفتآوری کم هستند.
هایک وکس، دانشمند جوّی از مؤسسهی لایبنیتس آلمان، میگوید:
«تا آنجا که ما میدانیم، هیچ مجموعهی طولانیمدتی از فیلترهایی که میزان INPها را در سرزمین اصلی قطب جنوب تعیین کرده باشند، وجود نداشته است.»
وی و تیمش در مقالهی منتشرشده گزارش میدهند:
«ما فرض میکنیم کمبود این ذرات ممکن است بهدلیل نبود منابع زیستی کارآمد باشد که در مناطق دیگر جهان، از جمله قطب شمال در تابستان، وجود دارند.»
محققان تنها هوای اطراف سه ایستگاه قطبی را نمونهبرداری کردند، اما معتقدند که غلظت کم هستههای یخ در دو ایستگاه جنوبیتر ممکن است در دیگر مناطق قارهی یخزده هم صدق کند. نمونههای بیشتر به پر کردن این خلأها کمک خواهد کرد.
این مطالعه همچنین به درک بهتر ما از این موضوع کمک میکند که چرا ابرهای غیرمعمول قطب جنوب ممکن است نیمکرهی جنوبی را از بخشی از گرمای ناشی از تغییرات اقلیمی محافظت کنند.
زیرا وقتی هستههای یخ در هوا کمتر باشند، بخش بیشتری از آب موجود در ابرها بهصورت مایع باقی میماند، هرچند فوقسرد است. و این ابرهای حاوی آب، نور خورشید بیشتری را نسبت به ابرهای یخزده به فضا بازمیتابانند.
با این حال، به گفتهی سیلویا هنینگ، دانشمند جوّی دیگر از مؤسسهی لایبنیتس، این محافظت ممکن است در معرض خطر باشد:
«غلظت هستههای یخ در قطب جنوب ممکن است بهدلیل گرمایش جهانی افزایش یابد، زیرا عقبنشینی یخچالها بخش بیشتری از زمین را در معرض پوشش گیاهی قرار میدهد و اکوسیستم فعالتر میشود.»
اگر هستههای یخ بیشتری وارد جو شوند، این میتواند توان بازتابی ابرهای مرطوب را کاهش دهد و در نتیجه، اقلیم منطقه را تحت تأثیر قرار دهد و حلقهی بازخورد گرمایش را تقویت کند.
هنینگ میگوید:
«بنابراین تعیین وضعیت فعلی INPهای قطب جنوب میتواند در ارزیابی تأثیرات احتمالی تغییرات آینده بسیار مفید باشد.»
