سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکاییها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.
آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود.
وقتی پاسخ دولتین در ۳ آوریل واصل شد، هنوز پارهای اختلافات باقی بود و درباره «تفاهم» ادعائی نکات تاریک وجود داشت. با این همه شورا مصلحت دانست این نظر را اتخاذ کند که دولت شوروی وعده داده که نیروهایش را قبل از ۶ مه ١٩٤٦ بدون قید و شرط از ایران خارج سازد و مسئله تخلیه قوای بیگانه با سایر مسائل از قبیل خود مختاری آذربایجان و اعطای امتیاز نفت ارتباطی ندارد؛ بنابراین شورای امنیت در ۴ آوریل قطعنامهای را که آقای برنز پیشنهاد کرده بود تصویب کرد که به موجب آن رسیدگی به قضیه را تا ٦ مه ١٩٤٦ به تعویق میافکند، ولی شکایت ایران را در دستور کارش باقی میگذاشت و از دو دولت ذینفع میخواست که گزارشی در ۶ مه به شورا تسلیم کنند.
در ۵ آوریل یک روز پس از آنکه شورای امنیت قطعنامه مزبور را تصویب کرد، قوام نخست وزیر و سادچیکوف سفیر شوروی در تهران یک اعلامیه مشترک انتشار دادند و اعلام داشتند که در مسائل مورد اختلاف به توافق نایل شدهاند. این اعلامیه نشان میداد، برخلاف آنچه در نیویورک تصور میشد تخلیه قوای شوروی بدون قید و شرط نبوده بلکه با مسئله آذربایجان و نفت مربوط بوده است.
بدیهی است که دولتهای ایران و شوروی بعضی از مواد موافقتنامه را پنهان کردند، ولی تا جایی که فاش شده است، این معامله ثمره سیاست خرابکاری و تهدید و ارعاب شوروی بوده است. از نقطه نظر داخلی این کار مترادف با خیانت و بازگشت به قهقرا و از نقطه نظر بین المللی زیر پا گذاشتن اصول روشن و آشکار و بازگشت به دکترین مناطق نفوذ و امپریالیسم جهان خوار گذشته است.
پنج روز بعد مسکو تصمیم خود را دایر بر اینکه «اگر اتفاق غیر منتظره ای رخ ندهد، قوای خود را ظرف پنج یا شش هفته از ایران خارج خواهد ساخت» اعلام کرد. وقتی شورای امنیت در نیویورک تشکیل جلسه داد و به بررسی مسئله پرداخت، این اطمینان که اهمیتی فوق العاده داشت از جانب آقای گرومیکو سفیر شوروی تکرار شد و نامبرده ادعا کرد که دولت متبوعش به «تفاهمی» با دولت ایران نایل شده است. آقای علاء در جلسه شورای امنیت حضور یافت و این ادعا را تکذیب کرد (وقتی شورای امنیت تصمیم گرفت سخنان سفیر ایران را بشنود آقای گرومیکو از جلسه خارج شد). بنابراین شورا به دبیرکل دستور داد مراتب را از مسکو و تهران استفسار کند.
