طلای آبشده در اقتصاد ایران سالهاست نقشی فراتر از یک کالای سرمایهای بر عهده گرفته و تبدیل به یکی از ستونهای اصلی حفظ ارزش داراییهای خانوارها شده است. برخلاف بسیاری از بازارهای دیگر که با دورههای عمیق رکود مواجه میشوند، طلا در ایران عموماً مسیری بلندمدت رو به بالا دارد و همین ویژگی، آن را به یکی از پناهگاههای امن سرمایهگذاری بدل کرده است. در سال ۱۴۰۴ اما اهمیت این دارایی بیش از گذشته احساس میشود؛ زیرا مجموعهای از عوامل جهانی و داخلی، اقتصاد ایران را در معرض نوسانات شدید و پیشبینیناپذیر قرار دادهاند. افزایش تنشهای سیاسی در منطقه، تحولات نرخ بهره آمریکا، تورم ساختاری داخل کشور و رشد چندبرابری نقدینگی، همه و همه زمینهای فراهم کردهاند که آینده قیمت طلا برای بخش بزرگی از جامعه اهمیتی استراتژیک پیدا کند.
در زمان نگارش این گزارش (۱۸ آذر ۱۴۰۴)، قیمت هر گرم طلای آبشده در محدوده ۱۲.۷۵۰ میلیون تومان معامله میشود؛ سطحی که نشان میدهد بازار همچنان تحت تأثیر اونس جهانی نزدیک ۴۲۰۰ دلار و نرخ دلار نوسانی قرار دارد. همین شرایط سبب شده پرسش اصلی بسیاری از تحلیلگران و سرمایهگذاران این باشد که: طلای آبشده تا پایان سال ۱۴۰۴ در چه بازهای قرار خواهد گرفت و کدام سناریو بیشترین احتمال تحقق دارد؟
این مقاله با تکیه بر تحلیل فاندامنتال، تجربیات چرخههای گذشته، سناریوپردازی اقتصادی، دادههای معتبر جهانی و الگوهای رفتار سرمایهگذاران ایرانی تهیه شده و تلاش میکند تصویری دقیق و واقعبینانه از آینده قیمت این دارایی در ماههای پایانی سال ارائه دهد.
اونس جهانی معمولاً مهمترین متغیر بالادستی در روند قیمت طلاست. از ابتدای دهه ۲۰۲۰، طلا وارد چرخهای پرنوسان اما صعودی شده که ریشه آن در سه عامل کلیدی است:
در سال ۲۰۲۵ و ابتدای ۲۰۲۶ (مصادف با انتهای ۱۴۰۴)، بازار جهانی طلا با شرایطی کمسابقه روبهروست. اونس اکنون در محدوده ۴۱۵۰ تا ۴۲۰۰ دلار تثبیت شده و احتمال جهش در صورت وقوع تنش سیاسی قابل توجه است.
نرخ دلار در ایران معمولاً به دلایل اقتصادی تغییر نمیکند، بلکه متغیرهای سیاسی، انتظارات تورمی و سیاستگذاری کوتاهمدت بیشترین نقش را در آن دارند. با توجه به تورم بالای ۴۰ درصد، رشد نقدینگی، کمبود عرضه ارز و تشدید ریسکهای سیاسی، بعید است که نرخ دلار در ماههای پایانی سال کاهش پایداری داشته باشد.
فصل پاییز و زمستان همیشه دوره افزایش تقاضا برای طلاست. از یک سو خریدهای مناسبتی در آستانه نوروز افزایش مییابد و از سوی دیگر، سرمایهگذاران در شرایط نااطمینانی اقتصادی بیشتر به سمت داراییهای امن مانند طلا حرکت میکنند. این جریان تقاضا باعث میشود حتی در دورههایی که نرخ دلار یا اونس جهانی کمی عقبنشینی میکنند، قیمت طلای داخلی باز هم افت زیادی نداشته باشد.
با توجه به تحلیل مراکز معتبر مالی مانند گلدمن ساکس، UBS و JP Morgan، سه سناریوی اصلی برای قیمت جهانی طلا مطرح شده است:
در صورتی که تنشها تشدید نشود و فدرال رزرو سیاست نرخ بهره را تغییر ندهد، اونس میتواند در محدوده ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ دلار تثبیت شود. در این حالت قیمت طلای ایران نیز رشد ملایم خواهد داشت.
در این وضعیت، تشدید درگیریهای منطقهای یا جهانی میتواند طلا را به کانال ۴۶۰۰ دلار برساند. حتی برخی تحلیلگران رسیدن به ۵۰۰۰ دلار را نیز در صورت وقوع یک شوک بزرگ سیاسی ممکن میدانند.
در حالت کاهش تورم آمریکا و آغاز روند کاهش نرخ بهره، طلا در محیط کمبهره جذابتر میشود و ممکن است دوباره وارد موج صعودی شود. با این حال، براساس روند فعلی، احتمال وقوع سناریوهای تورمی و تنشزا بیشتر است.
|
سناریو |
وضعیت سیاسی–اقتصادی |
قیمت اونس (دلار) |
نرخ دلار (هزار تومان) |
قیمت گرم طلای آبشده (میلیون تومان) |
|
بهینه |
ثبات نسبی، کاهش تنش، مدیریت نسبی تورم |
۳۷۰۰–۴۰۰۰ |
۱۱۰–۱۲۰ |
۹.۸ تا ۱۱.۵ |
|
مرکزی (محتملترین) |
تنش متوسط، استمرار تورم، رشد تقاضای داخلی |
۴۰۰۰–۴۳۰۰ |
۱۲۰–۱۴۰ |
۱۱.۵ تا ۱۴.۵ |
|
بحرانی |
تشدید درگیریها، تحریمهای جدید، جهش ارزی |
۴۳۰۰–۴۶۰۰ |
۱۳۰–۱۶۰ |
۱۳.۵ تا ۱۷.۸ |
این جدول نشان میدهد که سناریوی مرکزی احتمال بیشتری دارد و قیمت بهطور طبیعی به سمت ۱۳ تا ۱۵ میلیون تومان متمایل خواهد شد، مگر اینکه شوک سیاسی یا ارزی رخ دهد.
در منطقهای که هر ماه شاهد یک بحران جدید است، طلا معمولاً نخستین واکنش را نشان میدهد. هرگونه تشدید درگیری در خلیج فارس یا دریای سرخ فوراً قیمت را بالا میبرد. مذاکرات هستهای نیز بهطور مستقیم نرخ ارز را بهعنوان متغیر واسطه تحت تأثیر قرار میدهد.
تورم ساختاری، رشد نقدینگی، ضعف سیاستهای تثبیتی بانک مرکزی و کسری بودجه دولت، همه موجب فشار بلندمدت بر دلار و سپس طلا میشوند. حتی اگر دلار برای چند هفته مهار شود، در نهایت مسیر بلندمدت آن به سمت افزایش است.
انتقالات سرمایه از بورس و مسکن به طلا، افزایش خریدهای نوروزی و ترس از بیارزششدن پول، عواملی هستند که تقاضا برای طلای آبشده را تقویت میکنند.
برای سرمایهگذاران، زمان ورود اهمیت زیادی دارد. استراتژیهای زیر کمک میکند تصمیم منطقیتری اتخاذ شود:
بازار طلای ایران در سال ۱۴۰۴ تحت تأثیر مجموعهای از عوامل ساختاری قرار گرفته که هر کدام به تنهایی میتوانند موجب نوسان شدید شوند؛ اما همافزایی آنها باعث شده روند غالب همچنان صعودی باقی بماند. فشار تورمی، رشد نقدینگی، تنشهای منطقهای، نرخ بهره جهانی و افزایش تقاضای داخلی همگی نشان میدهند که حتی در خوشبینانهترین حالت نیز احتمال افت شدید و پایدار قیمت بسیار کم است. با توجه به دادههای موجود، سناریوی مرکزی همچنان محتملترین سناریوست و قیمتها با احتمال بالا در محدوده ۱۳ تا ۱۵ میلیون تومان قرار خواهند گرفت. در صورت بروز شوک سیاسی یا جهش نرخ ارز، رسیدن قیمت یک گرم طلا ۱۸ میلیون تومان و قیمت مثقال طلا به ۸۲ میلیون تومان نیز دور از ذهن نیست. طلا همچنان نه به عنوان وسیله سفتهبازی، بلکه به عنوان ابزار حفظ ارزش سرمایه در اقتصاد ایران نقش کلیدی دارد.
در کوتاهمدت ممکن است اصلاحهای ۵ تا ۱۰ درصدی رخ دهد، اما در بلندمدت به دلیل تورم مزمن، رشد نقدینگی و سیاستهای پولی ناپایدار، کاهش پایدار چندان محتمل نیست. حتی در دورههایی که دلار کنترل میشود، با افزایش تدریجی فشار تورمی دوباره قیمتها صعود میکنند.
در بسیاری از سالها قیمت طلا در ماههای نزدیک نوروز افزایش یافته، اما این به معنای نامناسببودن خرید نیست. اگر هدف حفظ ارزش سرمایه باشد، حتی خرید در قیمتهای نسبی بالا نیز میتواند منطقی باشد؛ زیرا روند بلندمدت همچنان صعودی است.
طلای آبشده به دلیل سربار کمتر و نزدیکبودن قیمت به نرخ جهانی، برای سرمایهگذاری میانمدت و بلندمدت جذابتر است. سکه نقدشوندگی بالاتری دارد، اما حباب دارد و ممکن است در دورههای خاص ریسک بیشتری ایجاد کند.
تقسیم پول به چند مرحله، خرید از فروشگاه معتبر، نگهداری بلندمدت، عدم توجه به هیجانات کوتاهمدت و تحلیل همزمان اونس و دلار بهترین روشهای مدیریت ریسک هستند.
