روایتی از «دوخت برتر»؛ جایی که فناوری، مهارتهای سنتی را بازطراحی میکند
در سالهایی که آموزش آنلاین در ایران از یک گزینهی جانبی به یک ضرورت تبدیل شده، برخی پلتفرمها فراتر از انتقال محتوای ویدیویی رفتهاند و به بازتعریف تجربهی یادگیری فکر کردهاند. «دوخت برتر» یکی از همین نمونههاست؛ وبسایتی که با تمرکز بر آموزش دیجیتال خیاطی، تلاش کرده یک مهارت سنتی را با ابزارهای فناوریمحور، قابل یادگیری، مقیاسپذیر و شخصیسازیشده کند. مسیری که این مجموعه طی کرده، حالا آن را به نمونهای قابل بررسی برای آینده آموزش مهارتمحور در ایران تبدیل کرده است.
دوخت برتر که در حال حاضر بیش از ۹۰ هزار کاربر فعال دارد، فعالیت خود را با هدف سادهای آغاز کرد و آن فراهمکردن دسترسی آسان به آموزش خیاطی برای افرادی است که امکان حضور در کلاسهای حضوری را ندارند. اما آنچه این وبسایت را از بسیاری از نمونههای مشابه متمایز میکند، رویکرد تدریجی اما پیوستهاش به استفاده از فناوری، داده و اخیراً هوش مصنوعی در فرآیند آموزش است. این رویکرد باعث شده دوخت برتر صرفاً یک آرشیو ویدئویی نباشد، بلکه به یک سیستم یادگیری دیجیتال نزدیک شود؛ سیستمی که سعی میکند رفتار کاربر را بفهمد و مسیر آموزش را با آن تطبیق دهد.
از کلاسهای سنتی تا پلتفرمهای دادهمحور
معصومه محمدی القار، بنیانگذار دوخت برتر، پیش از ورود به فضای دیجیتال، سالها تجربهی آموزش حضوری خیاطی داشت. تجربهای که به گفتهی خودش، نقطهی شروع ایدهی اصلی بود. او در این خصوص میگوید: «طی سالهایی که به آموزش خیاطی مشغول بودم مواردی پیش میآمد که افراد علاقهمند به یادگیری خیاطی بودند اما به دلیل شرایطی که داشتند امکان حضور در کلاسها برایشان دشوار یا ناممکن بود. آموزش از طریق کتاب نیز با محدودیتهایی همراه بود که نمیتوانست به شکل کامل جای کلاسهای حضوری را پر کند.»
با همین نگاه، دوخت برتر از ابتدا روی تولید محتوای آموزشی ساختاریافته تمرکز کرد؛ محتوایی که مراحل مختلف خلق یک لباس را از ایده تا محصول نهایی پوشش میدهد. به مرور، این محتواها با ابزارهای دیجیتال ترکیب شدند و مسیر یادگیری کاربران قابل پیگیری شد. اینجا بود که داده، بهعنوان یک عنصر کلیدی وارد ماجرا شد.
در حال حاضر یکی از مهمترین تحولات دوخت برتر، استفاده از تحلیل رفتار کاربران برای بهینهسازی آموزش است. این وبسایت با بررسی الگوهایی مثل توقف کاربران در یک درس خاص، تکرار یک ویدیو یا رها کردن دوره در یک مرحله مشخص، تلاش کرده نقاط چالشبرانگیز آموزش را شناسایی کند. محمدی القار در اینباره عنوان میکند: «ما متوجه شدیم برخی مفاهیم برای هنرجوها در نگاه اول ساده به نظر میرسد، اما در عمل بیشترین خطا دقیقاً همانجا اتفاق میافتد. دادهها این نقاط را به ما نشان دادند تا بتوانیم برای بهبود روند آموزشی نواقص را برطرف کنیم.»
آموزش مهارت؛ فراتر از ویدئو
ماهیت کسبوکارهای آنلاین به گونهای است که موضوع پشتیبانی در آن اهمیتی دوچندان پیدا میکند. یکی از انتقادهای رایج به آموزش آنلاین مهارتهای عملی، نبود تعامل و بازخورد مؤثر است. دوخت برتر تلاش کرده با توجه به این دو موضوع فاصله میان هنرجو و استاد را با ترکیبی از پشتیبانی انسانی و ابزارهای دیجیتال کاهش دهد. بنیانگذار دوخت برتر عنوان میکند که هدف ما این نبوده که فقط آموزش بدهیم، بلکه میخواستیم فرآیند یادگیری را شبیه یک کارگاه واقعی، اما در بستر دیجیتال، بازسازی کنیم. در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ نفر در واحد پشتیبانی ما فعالیت میکنند و میتوان گفت، پشتیبانی به یکی از نقاط قوت ما تبدیل شده است.»
این نگاه باعث شده آموزش خیاطی در دوخت برتر صرفاً به یادگیری یک مهارت فنی محدود نماند. بسیاری از دورهها به موضوعاتی مثل آمادهسازی برای بازار کار، قیمتگذاری، یا حتی آموزش مربیگری اختصاص دارند؛ مسیری که هنرجو را از یادگیری تا آموزش دیگران همراهی میکند.
الگویی برای سایر حوزههای آموزشی
اگرچه تمرکز دوخت برتر روی خیاطی است، اما مدل آموزشی آن میتواند برای سایر مهارتها نیز الهامبخش باشد. ترکیب محتوای تخصصی، تحلیل داده، شخصیسازی و استفادهی هدفمند از هوش مصنوعی، الگویی است که میتواند در حوزههایی مثل آموزش فنی، هنرهای کاربردی یا حتی مهارتهای دیجیتال نیز به کار گرفته شود.
محمدی القار معتقد است که آینده آموزش، نه در جایگزینی کامل انسان با ماشین، بلکه در همکاری این دو شکل میگیرد. او معتقد است که استفاده از فناوریهای روز دنیا که در حال حاضر هوش مصنوعی یکی از مهمترین آنها است، تبدیل به یک ضرورت شده است. موضوع این نیست که ما صرفا از این فناوریها استفاده کنیم تا از دیگران عقب نمانیم، بلکه وقتی میتوان با استفاده از این فناوریها کیفیت و کارایی یک مجموعه را افزایش داد، چرا نباید چنین اتفاقی بیفتد.»
فراتر از مرزها؛ آموزش دیجیتال به زبانهای مختلف
یکی دیگر از نکات قابلتوجه درباره دوخت برتر، گسترش فعالیتهای آن به خارج از ایران است. این وبسایت با ارائهی آموزشها به زبانهای دیگر، نشان داده که آموزش مهارتهای عملی میتواند بدون وابستگی به جغرافیا توسعه پیدا کند. این گسترش فعالیت در کشورهای همسایه مانند ترکیه، علاوه بر جنبهی تجاری، نشاندهندهی ظرفیت بالای آموزش دیجیتال برای انتقال دانش بومی در سطح بینالمللی است؛ ظرفیتی که میتواند برای بسیاری از کسبوکارهای آموزشی ایرانی الهامبخش باشد.
داستان دوخت برتر، داستان جایگزینی فناوری با مهارتهای سنتی نیست، بلکه روایت همنشینی این دو است. استفاده از هوش مصنوعی، داده و ابزارهای دیجیتال در این مجموعه، نشان میدهد که حتی مهارتهایی با ریشههای عمیق سنتی هم میتوانند در قالبهای مدرن آموزش داده شوند؛ بدون آنکه ماهیتشان از بین برود.
در نهایت، دوخت برتر بیش از آنکه صرفاً یک وبسایت آموزش خیاطی باشد، نمونهای از این است که چگونه میتوان با نگاه مسئلهمحور به آموزش، از فناوری بهعنوان یک ابزار واقعی برای یادگیری استفاده کرد؛ الگویی که احتمالاً در سالهای آینده، در حوزههای بیشتری از آموزش آنلاین ایران دیده خواهد شد.
