عوامل افزايش قيمت ميوه چیست؟

* پرمه، عضو هيأت علمي مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني
افزايش قيمت محصولات باغي بويژه مرکبات و سيب در سالهاي اخير توجه مسؤولان کشور را بيش از پيش به مسايل و مشکلات بازار ميوه و يافتن راهکار به منظور جلوگيري از نوسانات شديد قيمت آن جلب کرده است.
اگرچه گراني ميوه معلول علتهاي بسياري است اما تلاش براي تنظيم بازار آن، گامي مهم در جهت حل مشکلات آن به شمار مي رود.
قيمت در اين بازار براساس سازوکارهاي عرضه و تقاضا تعيين مي شود، زيرا ماهيت فسادپذيري بسياري از انواع ميوه ها مانع از آن است که عرضه کنندگان آن، قادر به نگهداري طولاني مدت آن محصول و ايجاد انحصار در بازار باشند.
همچنين تنوع ميوه ها براي متقاضيان، اين امکان را فراهم مي آورد که در صورت افزايش شديد قيمت يک نوع ميوه، مصرف ساير ميوه ها را جايگزين کنند.
در عين حال مواردي مانند تغييرات عرضه به دليل نوسانات توليد که عمدتاً ناشي از شرايط اقليمي است، تغييرات به دليل زمان عرضه در ابتدا، ميانه و پايان فصل برداشت و نظام ناکارايي توزيع از عمده ترين عوامل مؤثر بر افزايش قيمت ميوه ها در کشور است.
در سالهاي اخير وزارت بازرگاني از تعرفه هاي فصلي و ذخيره سازي ميوه براي کنترل بازار در ايام عيد استفاده کرده است. اما آيا چنين سياستهايي نيز در کشورهاي ديگر رواج دارد؟ اصولاً آيا در کشورهاي ديگر، نوسانات بازار براي سياستگذاران آن اهميت دارد يا خير؟
بررسي تجربه کشورهاي در حال توسعه بيانگر اهميت نوسانات بازار براي دولتمردان در ايام خاص است. از همين رو در مقابل نوسانات بازار از خود واکنش هايي نشان داده اند. حال آنکه اين نوسانات هرچند در کشورهاي توسعه يافته نيز مهم است اما سياستگذاران دخالتهاي چنداني در چنين بازارهايي انجام نمي دهند.
سياستهاي اتخاذ شده در ايران براي تنظيم بازار چندان بيراه نبوده و براساس تجربه کشورهايي است که اين سياستها در آنها تجربه شده است. تنها مشکلي که در ايران در اين زمينه بايد مدنظر دولتمردان قرار گيرد، استفاده از سهميه مقداري براي واردات ميوه در اين ايام است.
تعرفه فصلي در صورتي که با سهميه مقداري باشد، مي تواند منافع توليدکننده و مصرف کننده را به طور همزمان تأمين کند.