اخراج شرکت وابسته به بانک صادرات از نفت

 
معاون وزیرنفت در امور گاز که چندی پیش از تعیین و تکلیف پالایشگاه بید بلند 2 خبر داده بود روز گذشته در گفت‌وگو با «شرق» از خلع‌ید پیمانکار این پالایشگاه در روزهای آتی خبر داد و تاکید کرد: طی مصوبه هیات‌مدیره شرکت ملی گاز به‌زودی اجرای این پروژه به پیمانکار دیگری واگذار خواهد شد.

 این درحالی است که در حال حاضر پیمانکار اصلی این طرح، شرکت انرژی سپهر است که زیرمجموعه بانک صادرات فعالیت می‌کند. در حال حاضر 80‌درصد سهام این پالایشگاه در اختیار انرژی سپهر و مابقی آن در اختیار شرکت ملی گاز است که قرار است این پروژه به‌دلیل ناکارآمدی شرکت انرژی سپهر از دست آنها گرفته شود.  حمیدرضا عراقی در پاسخ به این سوال که این طرح به مناقصه گذاشته خواهد شد، زمان را برای انتشار این خبر زود دانست و تاکید کرد: در اولین قدم ادامه همکاری با انرژی سپهر قطع خواهد شد و پس از آن در خصوص وضعیت این پالایشگاه تعیین تکلیف خواهیم کرد.

این پروژه از آنجا قابل اهمیت است که قرار بود خوراک اولیه پروژه‌های متانول شرکت انرژی سپهر از محل تولید این پالایشگاه تامین و مازاد تولید آن به تامین نیاز داخلی و صادرات تخصیص داده شود.  عملیات اجرایی ساخت پالایشگاه بیدبلند٢ در سه سال گذشته تنها سه‌‌درصد پیشرفت داشته که با اجرایی‌شدن این پروژه برای بیش از هفت‌هزار نفر اشتغالزایی خواهد شد.  با این‌حال در حال حاضر تنها سه مخزن انبار آن در عسلویه نصب شده و همچنان در مرحله مقدماتی قرار دارد.  این درحالی است که هم‌اکنون اکثر پتروشیمی‌های کشور به دلیل کمبود خوراک با حدود 70‌درصد ظرفیت در حال تولید هستند. ضمن آنکه به دلیل مصرف بالای گاز در کشور هر ساله برای تامین گاز موردنیاز زمستان، مسوولان گازی با مشکلاتی مواجهند که طی این سال‌ها افتتاح این پروژه می‌توانست بخشی از مشکلات کشور در این بخش را مرتفع کند.

شرکت ملی گاز و بانک صادرات ایران بهمن سال ٨٩ قراردادی امضا کردند که ساخت پالایشگاه بید بلند ٢ و واحد استحصال اتان در پالایشگاه پارسیان را از سوی بانک صادرات (براساس سهم‌های یادشده) شامل می‌شد.  بر پایه این گزارش، فرآورش روزانه ٥٧‌میلیون‌مترمکعب گاز، تولید یک‌میلیون‌و ٥٠٠ هزار تن اتان برای تحویل به پتروشیمی گچساران، همچنین تولید یک‌میلیون‌و ٥٠٠هزار تن گاز مایع (ال‌پی‌جی) و ٤٠٠هزار تن مایعات گازی، محصولات پالایشگاه بیدبلند ٢ خواهد بود.

انرژی سپهر، فدای سیاسی‌کاری‌ها
شرکت انرژی سپهر که زیرمجموعه بانک صادرات تشکیل شد قرار بود به یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های خصوصی نفت و گاز کشور بدل شود و در ابتدا نیز گام‌های بزرگی در این راستا برداشته شد. این شرکت در اوایل کار خود یک پورتفوی 10میلیارددلاری شامل پنج‌پروژه پتروشیمی، دو پروژه گازی و یک پروژه توسعه میدان را در دستور کار قرار داد.

در همین راستا در آذر ماه سال ۱۳۸۹ این قراردادها به ارزش تقریبی چهار‌میلیارددلار بین شرکت ملی گاز (با سهم ۲۰درصدی) و انرژی سپهر به‌عنوان هلدینگ نفتی بانک صادرات (با مشارکت ۸۰‌درصدی) امضا شد.  سرمایه ثابت پروژه بید بلند 2، سه‌میلیارد و 300‌میلیون‌دلار و پارسیان 700‌میلیون‌دلار بود که با هدف استحصال هیدروکربن‌های متان، اتان، پروپان، بوتان و +C5 بین طرفین منعقد شد.

 غلامحسین نجابت در ابتدا مدیریت این شرکت را برعهده داشت. این شرکت قرار بود سه مجتمع پتروشیمی دنا، سبلان و سیراف را با ظرفیت تولید یک‌میلیون‌و 650هزار تن به بهره‌برداری برسانند و در این راستا طی مذاکره‌ای با شرکت ملی گاز قرارداد احداث پالایشگاه بیدبلند2 را نیز به امضا رساندند تا در جهت تامین خوراک این مجتمع‌ها با مشکلی مواجه نشوند. در این بین لیسانس اجرای این سه فاز آن‌هم در شرایط تحریم از یک شرکت معتبر دانمارکی خریداری شد. از مهم‌ترین کارهای این شرکت تاسیس یک شرکت با ماهیت ترک در ترکیه بود که از آن طریق در روزهایی که واردات تجهیزات نفتی به ایران مورد تحریم شدید قرار گرفته بود به‌راحتی با این‌کار مسوولان وقت سپهر انرژی توانستند تجهیزات مورد نیاز خود را وارد کشور کنند. بدشانسی انرژی سپهر از زمانی آغاز شد که نقش جهرمی مدیرعامل سابق بانک صادرات در اختلاس بزرگ پررنگ شد. برکناری جهرمی منجر به عدم تخصیص 500‌میلیون‌یورو منابع مالی مورد نیاز شرکت انرژی سپهر شد.

در نهایت نیز غلامحسین نجابت مدیرعامل شرکت سپهر انرژی نیز که سابقه مدیرعاملی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و معاونت وزیر نفت را نیز در کارنامه خود داشت از مدیریت شرکت نفتی زیرمجموعه بانک صادرات برکنار شد. کمی بعد ماجرا پیچیده‌تر شد به‌طوری‌که خبر رسید در پی عقد قراردادهای سنگین برخی از شرکت‌های اصلی تابعه وزارت نفت با شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز بانک صادرات، سازمان بازرسی کل کشور با گشودن پرونده برای این شرکت، اشکالاتی اساسی به چگونگی واگذاری پروژه‌ها به این شرکت وارد کرده است.

 سازمان بازرسی کل کشور در همین ارتباط برای چهار مقام ارشد وقت وزارت نفت احضاریه فرستاد. در میان اسامی احضار‌شدگان، نام دو معاون وزیر، یک معاون سابق و یکی از مدیران میانی وزارت نفت دیده می‌شد. پس از آن برخی از کارشناسان از ممنوع‌المعامله‌شدن این شرکت در نفت خبر دادند. هر چند که این خبر هیچ وقت به‌طور رسمی موردتایید قرار نگرفت اما از آن پس اکثر مدیران نفتی به‌دلیل ترس از هرگونه ابهام در تعامل با این شرکت، از همکاری با انرژی سپهر سر باز زدند. سرنوشت میلیاردها‌میلیاردتومان بدهکاری این شرکت از محل قراردادهایی که در پنج‌سال گذشته به ارزش تقریبی چهار‌میلیارددلار برای ساخت و توسعه دو پروژه عظیم گازی، توسعه یک میدان گازی به ارزش تقریبی شش‌میلیارددلار و ساخت یک مجتمع پتروشیمی به این شرکت پرداخت شده است و اکنون مشخص نیست که تکلیف این بدهی‌های کلان چه خواهد شد؟

 از آن زمان تاکنون (1389 تا امروز) این شرکت به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نبوده و در حال حاضر شرکت ملی گاز در تلاش است تا با خلع ید این شرکت از پروژه بید بلند2 کار را به پیمانکاری دیگر بسپارد.  در حال حاضر سیدمحسن تسلطی مدیریت این شرکت را برعهده دارد. وی از دوستان نزدیک زریبافان و احمدی‌نژاد است که در زمانی‌که مدیرعامل منطقه ویژه اقتصاد انرژی ماهشهر بود زریبافان را به‌عنوان معاون اجرایی خود برگزیده بود.  این درحالی است که مدیرعامل شرکت ملی گاز از نحوه عملکرد انرژی سپهر و پیشرفت پالایشگاه بید بلند2 انتقاد می‌کند و تاکید دارد: واگذاری این پالایشگاه به انرژی سپهر از ابتدا اشتباه بوده است.

حمیدرضا عراقی چندی پیش هم تاکید کرده بود که با جلساتی که با وزیر نفت در این خصوص تشکیل شده به دنبال تعیین و تکلیف وضعیت این پالایشگاه هستند که اولین قدم تعامل و همراهی با پیمانکار فعلی آن (انرژی سپهر) است. در غیر این‌صورت در اولویت بعدی واگذاری این پروژه به پیمانکاری دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.  در حال حاضر شرکت انرژی سپهر توسعه پالایشگاه پارسیان را نیز برعهده دارد که به نظر می‌رسد به دلیل عدم پیشرفت مناسب در این پروژه نیز در ماه‌های آتی پارسیان نیز به پیمانکاری دیگر سپرده شود.

  پس از گذشت چهارسال از امضای قرارداد گازی با انرژی سپهر امروز خبر از سه‌درصد پیشرفت این پروژه می‌رسد در حالی‌که وضعیت توسعه سه مجتمع بزرگ متانول کشور نیز در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. به نظر می‌رسد طی سال‌های گذشته ایران تنها از محل ناکارآمدی پیمانکارهای خارجی ضرر نکرده است بلکه پیمانکاران و شرکت‌های داخلی نیز تیشه به ریشه نفت زده‌اند.
منبع: روزنامه شرق